Dünyada üretilmiş yüzlerce değişik çeşidi var. Kimi dokuz, kimi iki metre gelişebiliyor; 80- 100 sene arası yaşayabiliyorlar. Ortam sıcaklığına göre daimi yeşil kalan ya da sonbaharda yaprağını döken türleri var.

Çiçekler cinslerine göre yazın ayrı zamanlarda açıyor. Çoğu az kokulu; bir tek Clematis Armandii iyi kokuyor. Katmerliler daha çok yaz başında açıyor. Yalın katlar türüne göre gösterilerini farklı zamanda tamamlıyorlar. Yalın kat çiçekler katmerlilere göre soğuğa daha dayanıklı. Kışın -20 dereceye kadar bitkiye bir şey olmuyor; ilkbaharda sürüp tekrar gelişiyor.

Türkiye’de yetişen yabani beş türü varmış. Ama onlar, burada anlatacaklarıma pek benzemiyorlar. Çiçekler daha cılız hatta bazen belirsiz görünümde. Erzincan ve Tekirdağ yakınlarında Yaban sarmaşığı, Ak asma, Peçek, Yakmuk ya da Köpek Tutağı gibi isimlerle ormanlarda karşınıza çıkabilirler.

Dünyadaki türlerin çiçeklerinin büyüklükleri 2,5 - 25 cm. arasında değişiyor. Neredeyse her rengi var. İyi çiçek açmaları, kışın şiddetine göre değişebiliyor. Havalar ne kadar soğuk olursa o kadar iyi açıyorlar.

Clematislerin en karakteristik isteği köklerde gölge, dallarda güneştir. Aşırı güneş çiçekleri bozabiliyor. Gün içinde dört saat süren güneş ideal. Açık renkler tercihen gölgeyi, koyu renkler biraz daha güneşi seviyor. Bu bitkinin kötü bir özelliği de var. Diğer sarmaşıklar gibi vantuzlu değiller, bu sebeple tırmanmak için mutlaka bir desteğe ihtiyaçları var. İster bir sarmaşık gül, ister kamış-bambu çubuklar, adi kümes teli, ya da herhangi yavaş gelişen bir ağaç destek malzemesi olabiliyor. Bitki gövdeden çıkan havadan destek bağlamalarıyla kendini sağlama alıyor.

Clematisler toprağın rahat işlem görebileceği her vakit dikilebilir. Ilık mevsimli bölgelerde en doğru dikim zamanı sonbahardır. Ne yani şimdi dikim yapamayacak mıyız sorusuna da cevap veriyorum: Evet, dikebilirsiniz ama aldığınız bitkinin dikimden sonra tepesindeki birkaç sürgünü elle kopartmak şartıyla! Korkmayın, bunun zarardan çok faydası var. Bitkinin kök gelişimini arttırıyor. Sonbaharda bile dikseniz ilkbaharda bir sene için elle koparma işlemi yapın. Biliyorum çiçekler biraz sonra açacak ama kök iyi gelişecek, gerekiyor…

Tüm kitaplarda Clematisler’in ayrı zamanlarda budanması gerektiği yazıyor. Ama ben pek budanmaları taraftarı değilim. Benim bahçemde her sene bir şey olmadan daha da çok açabiliyorlar, siz yazılanlara pek inanmayın…

İlk dikimde 45 /45 cm. çukur kök için yeterli. Derinlik de 45 cm. olsun. Dikimden sonra kökleri gölgelemek için taş, mevsimlik çiçek ya da ufak çalılar da yerleştirin. Sulamaya dikkat edin, birinci sene rutubetsiz kalmasın. Saksıda yetişecekse 45 /45 cm. saksı en ideali. Ama şıklık olsun diye metal saksılara sakın dikmeyin, kökleri ısıtıp rutubet kaçağına sebep oluyorlar. En ideali toprak ya da plastik saksılar…

Destek için yardımcı malzemeleri de unutmayın. Duvara asılacak bir tel bile iş görebiliyor. Ağaçlara da Clematis dikiliyor demiştim. İlk dikimde kökten biraz daha açığa dikin ki rutubet alabilsin. Genel kuralı da unutmayın! (Tepe güneş dip gölge) Kırılgan yapısı ve zarif dalları hiç ağırlık yapamaz. Genel sarmaşıklar gibi yetiştiğinde bitkileri boğmaz, çekinmeden kullanın. Bu bitkiyi çok sevdiyseniz ve bahçenizde çeşitli dönemlerde açacak clematisler istiyorsanız büyük fidanlıklara arada sırada uğrayın. Bulduğunuzu alın ve biraz sabırla istediğiniz yere dikin. Biri biterken diğeri açsın… Yazı Kaynağı

Yetiştirme İpuçları

Yeni Alınan Bitkinin Ekilmesi:
Clematisler, besleyici, nemli ama iyi drene olan toprakları severler. Gölgede, kökün serin tutulacağı yerde iyi yetişirler bu nedenle dikildiği bölgede dibine kısa boylu çalıların dikilmesi kaya, taş parçaları ile kökün gölgede bırakılması uygundur. Ekmeden önce su içinde bekletilmelidir. Daha sonra kök yüksekliğinden biraz daha derince bir çukur açılmalı, dibine iyi kalite gevşek toprakla yaprak süprüntüsü karıştırılmış, gübre konulmalıdır.

Clematis bu hazırlanan çukura bitki gövdesi 2-3 cm çukur içinde kalacak derinliğe yerleştirilmeli, toprak ve organik madde karışımı kenarlardan dökülerek hafifçe el ile bastırılarak dikim işlemi tamamlanmalıdır. Dikimden sonra mutlaka sulanmalı, 15-20 boyunda bırakılacak şekilde derince budanmalıdır. Sağlıklı filizlere kadar tıraşlanmalıdır.

Sonraki Yıllarda Bakım:
Her yıl, Şubat - Mart aylarında gübreleyin Büyüme mevsiminde düzenli sıvı besleyicilerle besleyin. Ertesi yıl iyi bir gelişme sağlayabilmek için çiçekler geçtikten sonra da besleme işini sürdürün. Yeni sürgünleri düzenli olarak kontrol edip bağlayın. Kuru ve sıcak dönemlerde düzenli sulayın.

Saksı İçinde Yetiştirme İpuçları:
En az 45 cm derinlikte bir saksı kullanmalısınız. Plastik saksılar kökleri dondan koruyamayacağı için kullanılmamalıdır. Tırmanabilmesi için saksıya bambu destekler de gömün. İleriki yılarda büyüme mevsiminden itibaren sıvı besleyiciler kullanın. Her yıl toprağının yüzeyden 2.5 - 5 cm sini kaldırıp yeni, taze saksı toprağı ile değiştirin. Kuru dönemlerde hergün düzenli sulayın. Gerektiğinde yeni sürgünleri düzgünce bağlayın. Kökleri soğuklarda dondan korumak için havakabarcıklı naylonlarla saksıyı iyice sarın.

Clematislerin Budanması:
Clematisler türleri farklı şekilde budamalara sahip olduğu için budanma konusunda kafa karıştıran bitkilerdir. Ana grupların çiçeklenme dönemlerine ve çiçek şekillerine göre tanımlanmış olan üç ana grupta budanmaları söz konusudur. Erken çiçeklenen gruplar eski dallardan çiçeklenir, oysa daha sonra çiçeklenenler yeni filizlerden tomurcuklanır bu nedenle budanmalarına azami özeni göstermek gerekir.

Grup A: Erken Çiçeklenen Clematisler
Bu gruptaki bitkiler genelde nisan mayıs gibi çiçeklenirler, bir önceki mevsimin dalları üzerinde ki filizlerden tomurcuklar gelişir. Bu gruptakileri çiçekleri geçer geçmez budamalısınız. Böylece gelecek mevsime tomurcuklanacak gelişimi yaz boyu sağlayabilirsiniz. Yaşlı, odunsu dalları kesmekten kaçınarak şekil verme kısaltacak şekilde budayabilirsiniz. Bu gruptaki clematisler; : C. alpina, C. macropetala, C. armandii, C. montana and C. chrysocoma.

Grup B: Büyük Çiçekli Hibritler
Büyük çiçekli hibritler haziran ortasında bir önceki mevsimin kısa dallarından çiçeklenir, bazen de yeni filizlerden yaz sonuna doğru ikinci çiçeklenme olur. İkinci çiçeklenme döneminde çiçekler haziran ortasında açanlara göre daha küçüktürler. Bu grubu Şubat-mart aylarında budamalısınız. Ölü ve zayıf dalları tem, izledikten sonra, en güçlü yeşil filize kadar kısaltabilirsiniz. Bu kısaltma en fazla bitki dibinden 12-20cm kadar olmalıdır. Bu grup bitkiler zamanla alt kısımlarında yapraksızlaşırlar, bu nedenle diplerine görüntüyü güzelleştirmek için kısa boylu uzun ömürlü çiçekler ekilebilir. Yeni ve fışkırır tarzda bir gelişim isterseniz de ilk çiçekler geçtikten hemen sonra 20 cm den kesip, budayabilirsiniz. Bu gruptaki hibritler: 'Nelly Moser,' 'Miss Bateman,' 'Lasurstern,' 'Duchess of Edinburgh,' 'Mrs. Cholmondeley' vb.

Grup C: Geç Çiçeklenen Clematisler
Bu gruptaki bitkiler aynı yılın dalları üzerinde üst 40-50cmlik bölümde çiçeklenirler. Bir kısmı haziran ortasında çiçeklenmeye başlar ve sonbahara kadar çiçeklenmeleri devam eder. Şubat, Mart aylarında 40-50 cm kalacak uzunluğa kadar, sağlıklı dalların ve bazı filizlerin de kesilmesine göz yumarak budayabilirsiniz. Bu gruptaki bitkiler: C. viticella, C. flammula, C. tangutica, C. x jackmanii, C. maximowicziana, 'Perle d'Azur,' 'Royal Velours,' 'Duchess of Albany' vb

Hastalıkları ve Zararlıları:

Bit ve böcekler için düzenli kontrol yapılıp, ilgili insektisitlerle tedavi edilmelidir. En önemli hastalığı “Clematis wilt” denilen yaprakların üstten başlayarak hızla kahverengileşerek, bitkinin kuruduğu bir rahatsızlıktır. Kontrolleriniz sırasında enfekte olduğunu fark ettiğiniz dalları derhal, keserek uzaklaştırın. Eğer bitkinin etkilenen kısımları çoksa, tam dipten kesmekten çekinmeyin. Enfekte dalarlı mutlaka yakın. Bu hastalık için yapılabilecek hiçbir şey yoktur. Bu hastalığı bitki dibinin su içinde kalmasının ve sümüklü böceklerin kolaylaştırdığı düşünülmektedir, bu açıdan da dikkatli olunmalı. Yazı Kaynağı

Benim terasımda saksıda 5 çeşit falan var.

Farklı zamanlarda açıyorlar.
Clematisleri anlamak mümkün değil. Alışkanlıları her sene değişiyor. Kış aylarındaki hava durumuna göre bahar ve yaz ayları boyunca açan gurup bazen çok iri çiçekleri bazen tam tersi daha küçük çiçekleri oluyor.
Dalları kuruyor. Bir bakıyorsunuz bir yerlerden yeni filizleri patlayıvermiş.
Kokulu olanı armandii'yi bir türlü rayına koyamadım.
Terasımda bulunan saksılardan manzaralar.

Ölmezsem, sağ kalırsam, 5 yıl kadar sonra asıl kıskandırmayı görün siz.. Bahçeli bir ev alacağım. Görün bahçe düzenlemesini Çiçeksiz, ağaçsız yaşayamam ben..

Canan, clematisin çok iştahlı imiş. Onun çiçeklerini yerim ben ya..