Apocynaceae familyasından Plumeria cinsinin 8 kadar ana türü vardır. Genelde çalı gibi ya da doğal ortamlarında çalı gibi yetişirler. İnsan denetimiyle ağaç formunda yetiştirilmeleri kolayca mümkündür. Plumerya'nın doğal türleri Meksika’dan Brezilya’ya kadar olan tropikal bölgede bulunuyor. Bunlardan sayılamayacak kadar çok melez, kültivar, hibrit çeşitler türetilmiş. İnsanlar Plumerya çeşitlerini dünyanın tüm tropikal iklimli olan bölgelerine bir süs bitkisi olarak yaymış. Ayrıca birçok kültivarı Akdeniz iklimine uyumludur. Tür özelliğine ve bakımına göre boyları 6 metreyi geçebilir.

Plumeria daha çok Frangipani adı ile tanınır. Anavatanı Kuzey ve Güney Amerika kıtalarının birleştiği bölgedir. Buralarda genelde yılda iki mevsim yaşanır: Biri yağışlı güzel mevsim, diğer aşırı sıcak ve kurak mevsim. Amerika kıtalarının keşfinden sonra Plumerya dünya kültürlerinde yer etmiştir. Bazı Asya ülkelerinde Budist ve Hindu mabetlerinde (tapınaklarda) süs bitkisi olarak kullanılır.

Bu yüzden Plumerya'yı onlardan tanıyanlar Hint mabet çiçeği derler. Bazı yerlerde adı Mübarek Zakkum’dur. Ayrıca Plumeria en çok Havai’yi sevmiş (özellikle Rubra türü çeşitleri), dikildiği yerlerde gürce gelişmiştir. Hatta Havai ile özdeşleşmiştir. Havaililer misafir karşılamada kullandıkları çiçek kolyelerinde Plumerya çiçeklerini kullanırlar (başka tür çiçekleri de kullandıkları oluyor, belirli bir tür önemli değil).

• Kesme Çiçekçilikte Plumeria:

Plumeria çiçekleri hem güzel görünümlü, hem hoş kokulu, hem dayanıklı oldukları için iklimi elverişli memleketlerde kesme çiçekçilik amacıyla Plumeria yetiştiriciliği yapılır. Süs bitkisi olarak yetiştirilen Plumeria çeşitlerinin tümü iki ana guruba ayrılır: Obtusa ve Rubra. Aslında bu iki isim 8 ana türden ikisinin adıdır. Çeşitli türlerden oluşturulan yüzlerce çeşit hibritlerde / kültivarlarda bu ikisinden birinin özelliği ağır basar. Onun için böyle bir gruplama yapılmış.

• Obtusa Grubu:

Yaprakları daha parlaktır. Çiçeklerinde pek renklilik olmaz, genelde beyazdır. Kokusu daha fazladır. Aşırı sıcak memleketlerde yaygın olarak yetiştirilir.

• Rubra Grubu:

Süs bitkisi olarak tercih edilen Plumeria’lar en çok bu gruptan melezler ve hibritlerdir. Yaprakları matçadır. Çiçekleri çeşitli renklerde olur. Rubra’lar da oldukça hoş kokuludurlar ama koku Obtusa grubu kadar yoğun ve keskin değildir. Havai iklimine, yarı tropikal iklimli yerlere ve Akdeniz iklimine uyumludurlar. Yaprakları (safkan Rubra türünde) malta eriği yapraklarına benzer ama daha büyüktür bazen 50 cm. kadar uzun olabilirler. Yaprak büyüklüğü kültivarlara hibritlere göre değişir.

• Evde mi Dışarıda mı Yetiştirilir?

Türe, hibrite göre değişir. Yaprakları fazla büyük çeşitleri, ayrıca hızlı büyüdükleri için ev içinde küçük odalara uygun değildir. Açık havada yetiştirmeniz daha iyi olur. Zaten çok fazla güneş istiyor.

• Güneş İhtiyacı:

En az günde 5 saat direkt güneş ister. Ne kadar çok uzun süreli, o kadar iyi.

• Kış Soğuklarına Dayanıklılıkları:

Kesin bilgi bulmak zor. Türden türe değişir. Dünyada en yaygın yetiştirilen Rubra grubu Plumeria'lar kışın 0°C ve -1°C soğuğa dayanıklıdır. Birkaç saati geçmemek üzere -5°C dereceye kadar çok az hasarla dayanabilirler. Soğuk uzun sürerse yapraklar, genç dallar ölür, çürüme başlayıp bütün bünyenin çürümesine sebep olabilir. Gerçi kışın yapraklarını dökerler ama bu da kültivarlara hibritlere göre değişen bir şey.

• Toprak:

En önemli şey suyu çok iyi süzdürür nitelikte olmasıdır. Bahçenizin gerçek toprağına dikecekseniz 1 metre derinliğinde ve genişliğinde toprağı kazıp boşaltın, dere kumu ve ponza taşı karıştırarak süzelkliğini iyice arttırın, bununla çukuru doldurun sonra plumeryanızı dikin. Saksıda yetiştiriyorsanız poşetlerde satılan özel toprakları 1/4 oranında ponza taşı ile karıştırsanız iyi olur.

• Saksı:

Plumerialar aşırı sıcak havaya uyumlu oldukarı gibi kökleri de serinde kalması gerekmez yani toprak saksı gerekmiyor, plastik saksılar kullanabilirsiniz.

• Sulama:

Toprak hafif nemli kalsa bile sulamak riskli. Ancak hava çok sıcaksa ve yapraklar kızgın güneşe maruz kalıyorsa toprağın kupkuru olmasına yakın, neredeyse tamamen kurumuş gibi olunca sulayın. Gerekirse her gün sulanabilir. Diğer zamanlarda toprak kupkuru olmadıkça sulamamalısınız. Sıcak zamanlarda sulama fazlaca bol su ile yapılmalı. Serin zamanlarda köklere biraz olsun su ulaşması yeterli ve daha iyi. Sulama suyunun direkt musluk suyu olmasında hiçbir sakınca yok.

• Susuzluğa çok dayanıklıdır ama…

Plumeria susuzluğa o kadar dayanıklıdır ki mesela diyelim bahçede yetiştiriyorsunuz ve kışın don tehlikesi kesin. Topraktan sökün, serin bir odada veya bodrumda öylece saklayın, ilkbaharda tekrar bahçeye dikin. birkaç ay susuz kalsa dalları da kökleri de hiçbir zarar görmez. Ama, kışın soğuk hava sıfırın biraz altına düştüğü yerlerde bahçede veya saksıda yetiştiriyorsanız kışın tamamen susuz kalması sonucu soğuk havaya hiçbir direnci kalmaz, soğuktan yanar ölür.

• Besin:

Gelişim zamanında her iki veya üç sulamada bir defa hafif dozajda bitki besini verilmesi iyi olur. Ayrıca yapraklara çok düşük dozajda bitki besini karıştırılmış su sabah erken saatlerde fısfıslanmalı. Yazları aşırı sıcak geçen yerlerde yaz başında bir iki defa potasyum oranı yüksek bitki besini vermelisiniz. Bu nişastalı dokuların daha iyi gelişmesini, bitkiyi aşırı sıcaktan ve soğuktan korumasını sağlar. İzmir, Aydın, Muğla civarlarında eğer bahçede yetiştiriyorsanız sonbahar başında yine bir iki defa potasyum oranı yüksek bitki besini verin. Antalya’da ve Mersin’de kıyı kesimlerinde kışın plumeryalar için tehlike yok. Daha iyi çiçeklenmesi için yaz boyunca çiçek amaçlı bitki besini kullanılmalı.

• Dinlenme dönemine girmesi:

Eğer yaz sıcaklarında uzun süre toprağı kupkuru kalırsa gelişimini durdurabilir zira anavatanında dinlenme dönemi genelde kurak ve aşırı sıcak mevsimdedir. Yazın sulamaya dikkat edin. Aşırısı da iyi değil. Kışın zaten soğuktan gelişemez, birçok çeşitleri yapraklarını döker. Kışın eğer yeri hiç dondurucu soğuk görmüyorsa ilkbaharın sıcak günlerine kadar hiç sulamasanız da olur. Hafif don olayları oluyorsa kışın tamamıyla susuz kalması iyi değil; arada sırada, toprak kupkuru olduktan beş on gün sonra az su ile sulamalısınız.

• Kışın soğuktan zarar görürse:

Soğuktan zarar gören yapraklara dokunulmamalı çünkü bitkiyi korurlar: Yapraklardaki zarar çok fazlaysa yaprak sapına birkaç santim mesafeden yapraklar kesilmeli. Geri kalan kısım zamanla kendiliğinden dökülür. Dal uçlarında zarar varsa, zararın ulaşmadığı yerden çok keskin bir bıçakla kesilir, kesik yerden çıkan sütün fazlası giderilip üstüne kuru sülfür tozu sürülür.

• Budamak:

Her zaman yapılabilir. Fazla uzadığını düşündüğünüzde, yanlış yönlere uzadığını düşündüğünüzde çekinmeden budayın. Daha fazla dallanır, bu da daha fazla çiçeklenmesi demektir. Budadığınız dalları atmayın, bir gazete kâğıdına sarıp kuru bir yerde saklayın. Aylarca durabilir ölmezler. Gerektiğinde aşağıdaki gibi yeni plümeryalar üretebilirsiniz veya isteyenlere verebilirsiniz.

• Çelikle çoğaltılması:

En az 30 cm uzunlukta bir dalı keserek alın, çok havadar bir yerde bir hafta veya daha fazla bekleterek bir hayli kurumasını sağlayın. 20 cm genişliğinde ve derin bir saksı seçin çünkü iyice yapraklanıp iyice kökleninceye kadar bu saksıda kalacak. Toprak olarak hazırlayacağınız iyi süzdüren karışımı saksıya doldurun, sulayın, bir iki gün bekleyin. Toprak ıslak değil nemli olmalıdır yoksa çürümeye yol açar. Sonra, toprağın ıslatıcılığı azalınca dalı dikin. 8 cm’den derin olmayacak. Dik durması devrilmemesi için dalın yanlarına taş parçaları koyabilirsiniz. İstanbul şartlarında hazirandan önce bu işe girişilmemelidir çünkü geceleri 18’den, gündüzleri 24’den aşağı düşmeyen sıcaklık gerekir. Daha sıcak daha iyidir, filizlenme ve köklenme daha çabuk gerçekleşir.

• Toprağa diktikten sonra hiç sulamayacaksınız:

Fakat eğer hava fazla sıcaksa ve toprak felaket derecede kupkuru olursa sulayın. Filizlense bile böyle devam etmelisiniz çünkü henüz köklenmemiştir. Filizlenip 3 – 4 yaprak çıkarması ve bunların en az 5 cm uzaması köklenmenin başladığını gösterir. Bu aşamadan başlayarak haftada bir “hafifçe” sulamaya bir ay devam edin. Hava ne kadar sıcak olursa o kadar fazla sulayabilirsiniz.

• Tohumla çoğaltılması:

(Plumiera’lar fazlaca melezleştirildikleri için ekeceğiniz tohumlar ana bitkinin özelliklerini taşımaz. Aynı özellikleri korumak istiyorsanız çelikle çoğaltacaksınız.)
Tohumla çoğaltılması çok kolaydır. Sadece taze olmaları gerekiyor, aylarca saklamaya gelmez bozulurlar. Tohumlar topraksız çimlendirme karışımına ekilmeli. Bu işi ya yazın en sıcak günlerinde yapmalısınız ya da alttan ısındırmalı kasalar kullanacaksınız. Tohumları 1 cm kadar derine gömün, bastırılıp sıkıştırın, yavaşça sulayın. Çok kısa bir sürede çimlenirler. Az sulamalı. Çimlendikten sonra, iki esas yaprak çıkarınca küçük saksılara alın. Hızla büyür. Çiçeklenme olgunluğuna gelebilmeleri iki veya üç yılı alır.

• Zararlıları:

Örümcek bitler en sık görülen zararlısıdır. Bunlardan kurtulmak yaprakların altına üstüne ve dallara kuvvetle su püskürtmekle mümkündür. Çok fazla sayıda bitkileriniz örümcek bitlerle kaplanmışsa ilaç kullanacaksınız ama bir iki bitki için hiç gerek yok, temizlik yeter çünkü örümcek bitler yaprakların içine işlemiyor, sadece yaprakların altında besleniyorlar zamanla yapraklar bozulup kuruyor. Su sıkmakla bu mini örümcekleri kolayca giderebilirsiniz.
Bitkilere her gün su püskürtmeli, yaprak altları ihmal edilmemeli. Bitkinin çevresinde toz barındıran yerleri ıslatmalı yıkamalı.. Böylece örümcek bit zararlılarından kurtulursunuz veya sayılarını kolaylıkla en aza indirebilirsiniz az sayıda olurlarsa zararları da önemsiz olur.

__________________

Teşekkürler @Canan.
Yine güzel bir konu işlemişsin.
Tohumdan yetiştirdiğim iki tane var. Bir tanesi 3 üncü yaşında çiçeklerini verdi. Çiçek yapraklarının ortası sarı diğer yerleri beyaz olandan.
Çiçekleri çok güzel kokuyor. Dünyanın en güzel kokan çiçeği unvanı gerçekten doğru.
Diğeri henüz çiçeklenmedi. Rengi ve kokusunu çok merak ediyorum.

__________________

Alıntı:

Orjinal Mesaj Sahibi Tura Teşekkürler @Canan. Yine güzel bir konu işlemişsin. Tohumdan yetiştirdiğim iki tane var. Bir tanesi 3 üncü yaşında çiçeklerini verdi. Çiçek yapraklarının ortası sarı diğer yerleri beyaz olandan. Çiçekleri çok güzel kokuyor. Dünyanın en güzel kokan çiçeği unvanı gerçekten doğru. Diğeri henüz çiçeklenmedi. Rengi ve kokusunu çok merak ediyorum.

Tura, sende de yok yok maşallah. İmreniyorum ve çiçek sevgini takdir ediyorum.

Ben, Plumeria ile 2009 yılında Tunus'da tanıştım. Kokusuna ve çiçeklerinin narinliğe bayılmıştım. Resmini de çekmiştim hatta. Onları da, hazırlar bir ara eklerim buraya. Tabi ki seninkileri de beklerim

Türkiye'de adına farklı bir isim verilmiş mi acaba?...

__________________

Türkiye de Amerikan Ful'ü de deniliyor, Plumeria da deniliyor.
Burada fide olarak satışı 70.00 TL den başlıyor.
Bütün çiçekleri seviyorum ama, kokulu çiçeklere ayrı bir ilgim var.
Çelikten yetiştirmek en kolayı, çabuk çiçekleniyor. Tohumdan yetişenlerin çiçeklenmesi için uzun yıllar geçmesi gerekir. Çok iyi bakım yaparsan belki 3 yılda çiçeğini görebilirsin.
Akşama resimleri yüklerim.
@Canan; düzenlemeyi yapar mısın?

__________________

Bilgilendirmen için teşekkür ederim @Tura.

Düzenlemeyi tabi yaparım hem de seve seve

__________________

Teşekkürler Canan çok güzel çiçekleri var bayıldım. Soğuğa dayanıklı olmasıda harika.

Fidesini bulursam yetiştiririm.

Ek bilgiler içinde teşekkürler Tura.

__________________

Bu çiçeğin rengi ve kokusunu bilmediğim 4 yaşındaki pulimeram.

Bakımı çok iyi. Yaprak boyları hemen hemen 50 cm ye yaklaştı. Bu yıl çiçeklerini bekliyorum. Sabrım kalmadı artık.

Bu resimdekiler de Pulimeria Petersens Altın. Karışık kokusu var. Narenciye, vanilya, şeftali gibi bir şey. Aldığı güneş ışığı ile ilgili sanıyorum.
Kışın yapraklarını döküyor.
Önce çiçeğini açıyor. Daha sonra yapraklarını çıkartmaya başlıyor. Çiçek 1 hafta gibi kalıp dökülüyor. Sonra bir başkası, bir başkası devamlı açıyor.
Yere dökülen çiçeği içerisine su doldurduğunuz bir çay tabağına aldığınız zaman, bir kaç gün daha kokusunu hissedip, güzelliğini seyrediyorsunuz.

__________________

Çok çok güzel... İmrendimm...

Saksıda da yetişebildiğini bu konuyu hazırlarken öğrendim. Dedim ya, Tunus'ta ağaç olarak gördüm ve ilgi odağım olmuştu.

Alıntı:

Bu resimdekiler de Pulimeria Petersens Altın. Karışık kokusu var. Narenciye, vanilya, şeftali gibi bir şey. Aldığı güneş ışığı ile ilgili sanıyorum. Kışın yapraklarını döküyor. Önce çiçeğini açıyor. Daha sonra yapraklarını çıkartmaya başlıyor. Çiçek 1 hafta gibi kalıp dökülüyor. Sonra bir başkası, bir başkası devamlı açıyor. Yere dökülen çiçeği içerisine su doldurduğunuz bir çay tabağına aldığınız zaman, bir kaç gün daha kokusunu hissedip, güzelliğini seyrediyorsunuz.

Petersens Altın 'ın kokusunu da merak ettim doğrusu


Resimler için teşekkürler @Tura...

__________________

Düzenleme için elinize sağlık @Canan.

En kolay üretim çelikle.

Benim bulunduğum yerde zone durumu 7 a. Bu gibi tropik bitkileri kış geçirtmede oldukça zorlanıyorum.

Evden işittiklerimiz de cabası...

__________________