Zakkum (Nerium oleander) Bakımı, Yetiştirilmesi, Çoğaltılması

[@Ekin]

Zakkum ( Nerium oleander ) Bakımı , Yetiştirilmesi , Çoğaltılması

Zehirli çiçeklerin en güzellerinden olan zakkum sıcak iklimlerde yetişen çok güzel bir bitki türüdür.

Çalı şeklinde bitkilerdendir ama susuz bırakılmazsa birkaç yılda 3 metreden daha fazla (6m kadar) yükselebilir. Küçük yapılı bir ağaç olur.
Kışları sert geçen yerlerde (yazın dışarıda bulundurmak şartıyla) zakkum ev içi bitkisi olarak yetiştirilebilir. En çok pembe çiçeklisine rastlanır. Zakkum çiçeğinin kokusu hoş, tatlı ve hafiftir. Yaz başından sonbahar ortalarına
kadar çiçek açar durur.

Habitat

Yüzyıllardır Çin’den Ortadoğu ve Akdeniz çevrelerine kadar zakkum yaygın olarak yetiştirildiğinden ve buralarda tohumlarıyla kendiliğinde de yayılmış olduğundan dolayı anavatanı kesin olarak bilinmiyor.
Güneydoğu Asya diye tahmin ediliyor. Kendiliğinden yetiştiği yerler genelde kuru dere yataklarıdır. Tropikal ve subtropikal bölgelerde yetişir. Güney Asya ve Akdeniz civarında yaygındır.

Soğuklara Dayanıklılığı

*8C derece ve daha fazla soğukta yıpranmalar başgösterir. Kışın en fazla *13C derece soğuğa (uzun sürmemesi şartıyla) yaprakları ve genç dalları yıpranarak, kuruyup azalarak dayanır. Fakat bazı kültivarları *6C dereceden
daha fazla soğuğa pek dayanamıyorlar.

Kullanım

İklimi uygun bölgelerde parklarda, bahçelerde, yol kenarlarında ve ayrıca çit bitkisi olarak kullanılır. Saksılarda balkonlarda yetiştirilebilir. Zakkumun 400 üzerinde kültivarı türetilmiş. Pembe, beyaz, kavuniçi, kırmızımsı, turuncumsu renklerde yalınkat ve katmerli çiçek açan ve bazıları bodur kalıp daima dipten yeni geliştirdiği dallarla çiçek açanları vesaire.

Dikkat

Her parçası zehirlidir. Bitkileri yemeye meraklı çocuklarınız varsa dikkat edin. Bazen zehir yoğun olup tadına
bakmak bile çok kötü etkileyebilir. Hayvanlar yemeye çalışsa bile vazgeçerler çünkü çok rahatsız edici tadı var.
Yine de yerlerse zehirlenip ölme riskleri fazla.

Yetiştirilmesi, Bakımı

Zakkum yetiştirmede en önemli şey kültivar özelliğine göre budamadır. Bu bölümü (aşağıda) özellikle dikkate alın.

Güneş

Ne kadar çok, o kadar iyi. Zakkum fazla gölgeli yerleri sevmez.

Toprak

Zakkum toprak seçici değildir. En iyi verimi aşırı asitli olmayan, aşırı kireçli olmayan, süzek ve biraz humuslu topraklarda alırsınız.

Sulama

Yetişkin zakkumlarda sulama pek gerekmez ama yaz aylarında susuz bırakmazsanız daha çok çiçek tomurcukları oluşturup daha fazla çiçek açar. Yeni dikilen zakkumları ilk iki yıl toprak uzun süre kupkuru kalmayacak şekilde sulamaya dikkat edin. Saksılarda ise sulama daha dikkat ister. Yaz *kış toprak kupkuru kalmamalı. Yazın gelişim zamanında toprak üst yüzeyi biraz kurudukça sulayın. Kışın daha seyrek.

Besin Verme, Gübreleme

Toprak çok kötü değilse zakkumları gübrelemek hiç gerekmez. Besleyici olmaktan çok uzak topraklara bol bol koyun veya sığır gübresi karıştırın. Her ilkbaharda tekrarlayın. Saksılarda yetiştirilen zakkumlar için besleme daha önem taşıyor. Saksılarda yetiştirilen bitkilere uygun, suya karıştırılan genel amaçlı bitki besininden ayda iki defa vermelisiniz. Bahçeler için olan daha yüksek dozajlı suni gübreler kökleri yakıp öldürür. Bunları seyrelterek ve daha seyrek vermelisiniz.

Kış Koruması

Zakkumlar yurdumuzda kışın sıcaklığın en fazla *13°C dereceye düştüğü (ve dondurucu soğukların günlerce sürmediği) yerlerde kışın soğuk derecesine göre fazlaca yıpranarak yaşayabilir. İstanbul’da kış koruması için hiçbir şey yapmak gerekmez. Kışın dondurucu soğukların *7C dereceden daha fazla olduğu yerlerde bahçeye dikilecekse güneye bakan duvar dipleri tercih edilmelidir. Kışın dibine saman, çamur, ponza, gübre vs. karışımı yaymak ve dallarını önce gazete kâğıdıyla sonra hasırla sarmak gerekir. En üstüne de naylon koymalı ki hasıra su geçmesin. Ankara’da ve daha soğuk yerlerde bahçelere dikilmemeli. Gerçi Ankara’da apartmanlar arası korunaklı yerlerde kışın biraz korumayla olabilir.

Budama

Zakkumlar sonbahar sonunda budanmalıdır. Genç zakkum fidanları ilk iki yıl neredeyse hiç budanmamalı.
Gür gelişmişlerse biraz seyrekleştirme budaması yapabilirsiniz. Üçüncü yıldan itibaren aşağıdaki bilgilere göre budamalısınız.
Ağaç gibi yetiştirmek istiyorsanız (uygun zakkumlarda mümkündür yani bodur ve cüce kültüvarlarda denemeyin) 3. yıldan itibaren yeni çıkan dip filizleri hemen köreltin. En güçlü gövdeyi bırakıp diğerlerini dipten kesin. Ana gövde olarak düşündüğünüz dalın dipten değil yukardan gelişen yan filizlerini bırakın gelişsinler. Bunları daha sonra, her yıl daima en alttan aşama aşama azaltın. Böyle yapmazsanız ya gelişim fena yavaşlar ya da tamamen güçsüz kalıp ölebilir.
Büyük zakkumlarda budama: Güçlü birkaç ana gövde dışında dip ve kök sürgünlerini ilk gördüğünüzde yok edin. Yoksa çiçeklenme pek verimli olmaz. Çiçekleri geçmiş dallarını sonbahar sonunda biraz aşağıdan budasanız iyi olur. Gelecek baharda her budanan dal birden fazla yeni dal çıkarır ve her dal en erken haziran ayında başlamak üzere yaz boyunca çiçek açar. Yazın da çiçekleri solmuş dalları çiçek kısmının biraz aşağısından kesmelisiniz. Sulamaya ve solan çiçekleri vakit geçirmeden kesmeye dikkat ederseniz zakkumlar tekrar tekrar çiçeklenirler. Sonbaharda gelişip soğukların artmasıyla gelişimi durmuş olan, çiçek açmamış tomurcukların olduğu dallara dokunmayın. Çünkü bunlar kışı hiç bozulmadan geçirir ve ilkbaharda havalar ısındığında hiçbir şey olmamış gibi gelişime devam edip erkenden çiçek açarlar.
Bodur ve minyatür zakkum kültivarlarını üç yaşında olduklarından itibaren her yıl dipten budayabilirsiniz.
Yaz boyunca ise çiçekleri geçmiş dalların kimisini yarısında keserek kısaltın. Kimilerini dipten kesin. Bunda eşit davranın. Hepsine aynı budamayı yapmayın. Böylece yeni dallar güçlüce uzayıp tekrar çiçeklenirler.
Sonbahar sonuna doğru ya da kış sonunda hepsini dipten kesin.

Çoğaltılması

Zakkumlar en çok yarı olgun dal çeliği ile çoğaltılır. Tohumla çoğaltmak da mümkün fakat kültivarlarının pekçoğu tohum vermez. Hem tohumdan büyütmek uzun zaman alır. Zahmeti çok. Aşağıdaki yollardan biriyle
deneyin.
Yarı olgun dal çeliği ile çoğaltılır. Zakkum için zamanı yaz sonu ve sonbahar başıdır. Dallar uç dal olmalı ve 3 tam olgun yaprak bulunmalı.

Suda köklendirerek çoğaltabilirsiniz. Biz eskiden bu usulle çoğaltırdık. 1 yaşından daha kart olmayan dallarını mayıs*haziran aylarında dışarda açık havada suda köklendirin. Isıtmalı seranız varsa havaların ısınmasını beklemeniz gerekmez. Suda köklenmesini beklerken bildiğiniz usulleri uygulayın. Kökler 5cm gibi uzadığında daha fazla bekletmeden süzekliği perlit ile arttırılmış karışım doldurulmuş küçük saksılara dikin. Az güneşli yerde tutun. Bir ay sonra daha güneşli yere alın. Köklenme iyice artınca (üç ay sürebilir) ya da sonraki ilkbaharda esas saksılara veya istediğiniz yere dikin.

Bundan sonra zakkum fidanları hızla büyürler.
Basit daldırma ile, toprağa yakın uzun bir dalının bir kısmını toprağa gömerek köklendirebilirsiniz.
Zakkum üretilmesi biraz uzun vadeli. Köklendirilmiş küçük fidanlar ancak 3. yılda gösterişli hale gelirler.

Zararlıları

Sarı yaprak bitleri taze dalları ve yaprakları sararlar. Sayı fazla değilse pek zararları yok. Eğer yeri rüzgarlara pek açık değilse bitler az olsa bile yaptıkları tahribatlar mantar ve bakteri hastalıklarına dönüşür. Bu da zakkumlarınızı en geç üç yıl içinde öldürür.

Kaynak

[@Ekin]

[@İlya]

En çok sevdiğim türlerden birisi. Eski evimizin bahçesini andırıyor bu zakkumlar bana.

Kırmızı ve pembe olmak üzere iki adet zakkumum var ama beyazı da kesinlikle edinicem.

Sunum için teşekkürler @Ekin emek dolu bir çalışma olmuş ellerin dert görmesin.

[@Ekin]

Orjinal Mesaj Sahibi İlya

En çok sevdiğim türlerden birisi. Eski evimizin bahçesini andırıyor bu zakkumlar bana.

Kırmızı ve pembe olmak üzere iki adet zakkumum var ama beyazı da kesinlikle edinicem.

Sunum için teşekkürler @Ekin emek dolu bir çalışma olmuş ellerin dert görmesin.

Teşekkürler İlya

Turanın zakkum resimlerinden sonra zakkum edinmeye karar verdim. Nedir , ne değildir , nasıl bakılır , neye ihtiyacı var diye araştırırken arıştırdıklarım boşa gitmesin ve daha sonra lazım oldukça burdan bakarım diye bir konu hazırladım.
Bu sayede forumumuzda bir çiçek daha olmuş oldu. Beyazı ve sarısı ilgi alanımda. Pembe heryerde bolca var zaten. Bizim şehir merkezinde yol kenarlarına bolca ekilmiş. Olmadı ordan yürütürüz. Yani dallarından kökünden sökmeyiz.

[@İlya]

Evet pembesi hemen, hemen tüm yol kenarlarında var ancak yinede birkaç renk yanyana gelince muhteşem bir görüntü oluşturuyor.

Bundan iki gün önce bir serada beyazlarını gördüm belki yüzlerce vardı ve öyle bir atmosfer oluşturmuştu ki resmen büyülendim.

[@Dilem]

Ellerine sağlık Ekin
Bilgiler için teşekkürler

Yaşadığım yerde, pembe ve beyaz renkte yol boyu bolca var.
Yazın sürekli çiçek dolu üstü. Özel bir bakım yapılmıyor.
Çiçekleri kuruyup dibine döküldükce yenileri çıkıyor.

Resimleri 3 gün önce günbatımında çektim.
Konuyu görünce ekleyeyim dedim

[@Tura]

Orjinal Mesaj Sahibi Ekin

Teşekkürler İlya

Turanın zakkum resimlerinden sonra zakkum edinmeye karar verdim. Nedir , ne değildir , nasıl bakılır , neye ihtiyacı var diye araştırırken arıştırdıklarım boşa gitmesin ve daha sonra lazım oldukça burdan bakarım diye bir konu hazırladım.
Bu sayede forumumuzda bir çiçek daha olmuş oldu. Beyazı ve sarısı ilgi alanımda. Pembe heryerde bolca var zaten. Bizim şehir merkezinde yol kenarlarına bolca ekilmiş. Olmadı ordan yürütürüz. Yani dallarından kökünden sökmeyiz.

Beyazını bul. Senin gaura çalısı ile kombine yap.
Bitki yürütme, çalmaya girmez.

[@nurideniz34]

Ekin;
Bu güzel paylaşım için teşekkürler...

[@Ekin]

Orjinal Mesaj Sahibi Dilem

Ellerine sağlık Ekin
Bilgiler için teşekkürler

Yaşadığım yerde, pembe ve beyaz renkte yol boyu bolca var.
Yazın sürekli çiçek dolu üstü. Özel bir bakım yapılmıyor.
Çiçekleri kuruyup dibine döküldükce yenileri çıkıyor.

Resimleri 3 gün önce günbatımında çektim.
Konuyu görünce ekleyeyim dedim

Çok güzel olmuşlar..
Ellerine sağlık Dilem Teşekkürler...

[@Tura]

Orjinal Mesaj Sahibi Dilem

Ellerine sağlık Ekin
Bilgiler için teşekkürler

Yaşadığım yerde, pembe ve beyaz renkte yol boyu bolca var.
Yazın sürekli çiçek dolu üstü. Özel bir bakım yapılmıyor.
Çiçekleri kuruyup dibine döküldükce yenileri çıkıyor.

Cefakar çiçek, susuz kaldım demez. Özel bakım yapılsa yaprakları daha koyu, çiçek renkleri daha canlı oluyor. O zaman daha bir güzel oluyor.