Bodur çalılardır. Saçak seklinde kökleri, zayıf dalları vardır. Her sene dipten yeni sürgünler meydana getirir. Meyveleri küçük salkımlar hâlinde, mayhoş ve tatlıdırlar. Salkımlar üzerinde yuvarlak ve çok parlak renkli taneler vardır. Yaprakları el şeklindedir.

Frenk üzümü fazla nemli veya kuru toprakları sevmez. Bitki, mahsülünü daima genç sürgünler üzerinde verir (budamada bu hususa dikkat edilmelidir). Budanmayan frenk üzümleri iyi mahsul vermezler.

Kuzey ve Doğu Avrupa'da yaygın olsa da, büyük meyveleri olan kültür türleri ilk olarak 17.yüzyılda Belçika ve kuzey Fransa'da yetiştirilmeye başlanmıştır. Kuzey Yarımkürenin ılıman kesimlerinde doğal olarak yetişir. Yemişi uzun salkım şeklinde olup, taneler, ufak ve kırmızıdır. Tadı mayhoştur. 150 kadar türü vardır.

• En Bilinen Türleri:
  

Ribes Rubrum = Kırmızı Frenk Üzümü

Ribes Nigrum = Siyah Frenk Üzümü

Alem: Plantae (Bitkiler)
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Saxifragales
Familya: Grossulariaceae
Cins: Ribes
Tür: R. rubrum
İkili adı: Ribes rubrum

Kırmızı Frenk Üzümü (Ribes Rubrum) Ribes cinsinin bir türüdür. Batı Avrupa (Belçika, Fransa, Almanya, Hollanda, Kuzey İtalya Kuzey İspanya ve Portekizde doğal olarak yetişmektedir.Frenk üzümü türleri içerisinde en bilinen ve en akılda tutulan türlerinden biridir. Yaprak döken bir çalı türü olup normalde 1,1,5 metre kadar boylanabilmektedir,nadiren boyu 2 metreye varabilmektedir. 5 loblu yaprakları, spiral şekide gövdesinde toplanır.

Çiçekleri sarı - yeşildir, 4–8 cmlik çiçek salkımları ,olgunlaşınca şeffaf kırmızı yenilebilir 8–12 mm çapında üzümlere döner. Her üzüm salkımında 15-20 arası meyve olur. Yazın ortasından sonuna kadar her bir çalıdan 3-4 kilo arası meyve alınabilir.

• Üretimi: Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika'da da başkaca yenilebilir meyveli ve bu tada benzer tadda frenk üzümü türleri bulunur. ÖrneğinRibes spicatum (Kuzey Avrupa ve Kuzey Asya), Ribes alpinum (Kuzey Avrupa), R. schlechtendalii (Kuzeydoğu Avrupa), R. multiflorum (Güneydoğu Avrupa), R. petraeum (Güneybatı Avrupa) ve R. triste (Kuzey Amerika; Newfoundland dan Alaska'ya güney tarafına doğru dağlarda)

Ribes rubrum ve R.nigrum Kuzey ve Doğu Avrupa'da yaygın olsa da, büyük meyveleri olan kültür türleri ilk olarak 17.yüzyılda Belçika ve kuzey Fransa'da yetiştirilmeye başlanmıştır. Modern zamanda pek çok kültür türü seçilmekte ve bu kültür türlerinden bahçelerde kaçanlar bütün Avrupa ve Asya'da yabani olarak yetiştirilmektedir.

Beyaz frenk üzümüde Ribes rubrum türünün kültürüdür. Kırmızı türüne göre daha tatlı bir tada sahip olup, kırmızı frenk üzümünün albino varyantı olsada, ayrı bir botanik tür değildir. Ancak marketlerde Ribes sativum veya Ribes silvestre gibi değişik adlarla satılmaktadır.

Genel olarak yarı gölge veyahut tam aydınlık ortamlardan hoşlanan frenk üzümü çalıları pek çok toprakta da yetişebilir. Az bir ihtiyacı bulunduğundan bahçe bitki olarak rahatlıkla yetiştirilebilmektedir. Bunlardan en makbulü büyük tâneli kırmızı frenk üzümüdür. Bu üzüm çeşidi tesirlidir ve suyu çoktur. Şurup yapmaya elverişlidir. Frenk üzümlerini iyice olgunlaştırdıktan sonra toplamalıdır. Türkiye'de hemen hemen bütün bölgelerde yetişir.

Budanmayan frenk üzümleri iyi mahsul vermezler. Onun için yaşlı dalları budanır. Genç sürgünleri yerlerinde bırakarak iyi bir aralama yapmak gerekir. Köklerden süren piçleri kesip atmalı, ortada olanlarından bir veya iki tanesini bırakmalıdır. Bırakılan bu sürgünler fidanı gençleştirir.

• Yararlanılması: İçeriğinde yüksek oranda C vitamini, meyve asidi ve lif bulunur. Olgunlukla birlikte mayhoş tadı aynı tatlılıkla birlikte kırmızı frenk üzümünün siyah olanına göre daha fazladır. Buna karşın beyaz meyveli olan frenk üzümü ise kırmızısına göre aynı mayhoş tada karşın, daha tatlıdır bu sebeple reçellerde ve pişirilmiş yemeklerde daha tercih edilir, aynı şekilde salata, meze ve yemeklerde kullanılmaktadır.

İngiltere'de koyun eti ile birlikte pazar rostosunda kırmızı frenk üzümü marmelatı ile servis edilmektedir. Reçeli (marmelatı da) geleneksel olarak meyvelerinin şekerle karıştırılıp kaynatılması suretiyle olur.

Fransa'da aynı şekilde Bar-le-duc reçeli ya da Lorraine reçeli adıyla beyaz veya alernatif olarak siyah frenk üzümü ile reçeli yapılır.

Schleswig Holstein ve İskandinav ülkelerinde meyve çorbaları ve yaz pudinglerinde (Rødgrød- Rote Grütze- Rode Grütt) kullanılır. Almanya'da krema ve beze içeriği ile tart yapılır; Avusturya'da bunun adı (Linzer torte)dir. Avusturya'da kızılcığın aksine şeker katılmadan tatlısı yapılır.

Johannisbeerenschorle adıyla Almanya'da soda v.s ile aroması karıştırılıp içeceği yapılır. Zira Johanistag 24 Haziran bu bitkinin ilk meyvesini verdiği zaman gibi düşünülür.

• Tıbbi Olarak Kullanımı: Genel olarak bu alanda siyah frenk üzümünün adı çıksada, İngilizce ve Almanca German bitki bilimi yayınlarına göre kırmızı frenk üzümü ateş düşürücü, terletici, adette rahatlatıcı, hafif laksatif(ishal yapıcı), kanama önleyici, iştah arttırıcı, idrar söktürücü ve sindirime yardımcı özelliklere sahiptir. Bu özelliklerden bir kısmı mümkündür, zira meyvelerde yüksek orandaC vitamini, meyve asidi, lif bulunur.

Yapraklarından yapılan infüzyon çayın gut ve romatizma semptomlarını önlediğine, yaraların iyileşmesini sağlayıp kanamaları önlediğine inanılır ayrıca ağız enfeksiyonlarında gargara solüsyonu olarak kullanılır.

Almanya'da yapılan bir araştırmaya göre, günde bir bardak frenk üzümü suyu içmek böbrek taşı oluşumu riskini de azaltıyor.

Son zamanlarda yapılan bir araştırmaya göre, Siyah Frenk üzümü suyu, kalp hastalığı riskiyle bağdaştırılan C-reaktif protein (CRP) gibi enflamatuar belirteç seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir. Günde bir bardak siyah frenk üzümü suyu için.

• Tıbbi Özellikleri: Meyvelerde B ve C vitamini, demir, fosfor, potasyum, lif, bakır ve manganeze rastlanmıştır. Kurutulmuş meyveleri alkalizatör olarak alternatif tıpta kullanılmaktadır.

• 100g Meyvenin Besin Değeri

Kalori - 56
Enerji - 191.8 kJ
Protein - 1.3 g
Toplam Yağ - 0.2 g
Doymuş Yağ - 0 g
Karbonhidrat - 7.9 g
Şeker- 7.9 g
Diyet lif - 3.5 g
Sodyum - 1.4 mg
C Vitamini - 80 mg
Demir - 1.2 mg

Frenk üzümlerinden reçel, marmelat, şurup, pasta ya da dondurma yapabilirsiniz. Kek, pasta, puding süslemek için de kullanabilirsiniz.

Frenk Üzümü Reçeli

Malzemeler

• 1kg frenk üzümü (istenirse, böğürtlen, kivi, ananas vs. ile karıştırabilirsiniz)
• 500 grek şeker
• Yarım limonun suyu.

Üzümleri ayıklayıp, yıkayın. Bir tencereye şekerle birlikte frenk üzümlerini koyup kapağını kapatın ve bir gece buzdolabında bekletin.Böylece üzümler suyunu bırakarak şekerle birlikte yumuşayacaktır.

Orta hararetli ateşte kaynatın. Kaynamaya başlayınca limon suyunu ekleyin. Karışımın kıvamı koyulaşıncaya kadar pişirin .

Ilınınca kavanozlara doldurun. Kavanozların kapaklarını sıkıca kapatarak ters çevirin. Tamamen soğuduktan sonra da kavanozları doğrultarak serin bir yere kaldırın.

Frenk Üzümü Pastası

Malzemeler

• 500 gr kırmızı frenk üzümü
• 50gr. tahıllı un ya da beyaz un
• 100gr. çekilmiş fındık
• 50gr ince yulaf
• 1 yumurta
• 2 yemek kaşığı sıvı yağ
• 2 yemek kaşığı bal
• 100gr krema
• 3 yumurta sarısı
• Bir çimdik tuz
• 1/4 yemekkaşığı tarçın
• 1 çay kaşığı vanilya
• Pasta kalıbını yağlamak için yağ.

Yapılışı

Çekilmiş fındık ve yulaf un ile karıştırılır.
Ayrı bir kapta yumurta, sıvı yağ, (ayçiçek yağı) krema ve bal iyice çırpılır, una katılarak iyi bir hamur elde edilir.
Pasta formu güzelce yağlanır, hamur, fırın kağıdı üzerine fırın kabından biraz büyük olarak açılır ve içine oturtulur. Aşağı yukarı 3cm kadar kabın kenarlarından yükseltilir.
serin bir yerde 30 dakika dinlendirilir.
Fırın 180°önceden ısıtılır.
Frenk üzümleri yıkanır, sapları temizlenir.
Fındıklar ve yulafı yağsız tavada açık kahverengi olana kadar kavrulur. Karıştırma kabına, yumurta beyazı, tuz, tarçın, vanilya ve bal sıcak su içerisine oturtulup, katılaşıncaya kadar çırpılır. Fındık ve yulaf karışımını ve frenk üzümlerini kaşıkla dikkatlice karıstırlır ve hamurun üzerine dökülür. Pasta fırında 160 derecede 40 dakika pisirilir.

Frenk Üzümü Shake

Malzemeler

• 100 g frenk üzümü (kırmızı veya sarı )
• 100 ml çok soğuk Süt
• 6 cl krema
• 2 cl Limette (acı limon suyu)
• 1 cl Grenadine (Kokteyllere kırmızı rengini vermekte kullanılan, koyu kırmızı renkli nar şurubudur)

Yapılışı

Frenk üzümlerini yıkayıp, saplarını ayıklayın. (2-3 salkımını garnitür olarak ayırın) Bütün malzemeleri, yüksek bir kaba doldurun. Püre haline gelinceye kadar ezin. Arzuya göre tadlandırın. Kokteil bardağına koyup, ayırdığınız üzümlerle süsleyip servis edin.

Frenk üzümü Şurubu

Yapılışı

Frenk üzümlerini yıkayıp kuvvetli tahta kaşıkla ezin. Tülbentten veya süzgeçten süzün.
Bu suyu bir gece bıraktıktan sonra, dibine çöken tortuyu karıştırmaksızın tekrar, ince tülbentten süzün.
Bu ikinci berrak suyu 1+1/2 nisbetinde şekerle kaynatıp kıvama gelince, içine yarım limon da sıkarak indirin ve şişelere doldurun.

Frenk Üzümünün etkisinden midir nedir eskiden giydiğimiz gömleğede Frenk gömleği denirdi. Biliyorum ikisini bağdaştıramayacaksınız amma, Frenk'i duyunca dayanamadım karaladım. Kaynatıp suyunu çıkardıklarını biliyorum. Yazın soğuk içildiğinide. Faydalı bir paylaşım olmuş.

__________________
Kader, çadırındaki kilim gibidir. İpliğini Tanrı verir sen dokursun

Yurt dışına gittiğimde frenk üzümlü bir tatlı yemiştim, tadı hala damağımdadır
Buralarda pek rastlamadım,belki büyük marketlerde bulabiliriz diye düşünüyorum..

Nefis ve faydalı bilgilerdi Canancım,çok teşekkürler..

Tadını çok beğeniyorum. Dondurulmuş olarak marketlerde pahalı diyebileceğim bir fiyata satılıyor arada alır kek-pasta süslemesinde kullanırım.

Yararlarınıda öğrenmiş oldum, teşekkürler Canan.

__________________

Bahçemizde kırmızı frenk üzümü var. Reçelini ve pastasını yapardım. Bu sene üzümünü çok vermedi, nedenini arayıp dururken, budanması gerektiğini bu konuyu hazırlarken öğrendim.

Eğer reçelini yapmak isterseniz, içerisine mutlaka vanilya şekeri de koyun arkadaşlar. Güzel yakışıyor.

__________________

Frenk üzümü şurubu var da şarabı yok mu? Frenk üzümünden şarap yapılır mı? gibi esas konular işlenmemiş..

Güzel konu olmuş Canan..

__________________

Üzümünü ye şarabını sorma, çarpılırsın.

__________________
Ben hiç insan kaybetmedim...
Sadece zamanı geldiğinde, vazgeçmeyi bildim...

Şarabı yok ama likörü var

__________________

İlle de şaraaap, ille de şarap...

__________________