Uskumru (Scomber Scombrus)

[@Dilaver]

Uskumru

Göçmen bir balık olan Uskumru, kırmızı etli, orta sularda yaşayan, yağlı olduğu dönemlerde harika ızgarası olan, ekonomik değeri yüksek bir balıktır.

Füze şeklinde bir vücuda sahiptir. Derisi zar gibi, sırt tarafında açık veya koyu yeşil, mavi renkte çizgiler bulunur.Karın tarafı ise beyaz rentedir. Gözleri Kolyoz'a göre daha küçük olup, ortalama ağırlığı 125 gr dır.

Denizlerimizde 25 cm ye kadar büyüyebilen bu balık, avlanmanın daha doğrusu ''Gırgır'' motorlarının-gemilerinin az olduğu ve balık bulucu (sonar) cihazlarının olmadığı dönemlerde 1973 yılında avlanan onlarca ton uskumrunun boy uzunluğunun 50 cm olduğu tespit edilmiştir.

Geçen zaman içerisinde, bu harika vücutlu füze formatında ki balık, hesapsız ve tonlarca avlanma neticesinde çok azalmıştır. Marmara ve Karadeniz'de avlanan uskumru'nun tadı, Okyanuslarda ve Kuzey Denizi'nde yakalanan uskumruların tadından çok daha lezzetlidir. Bunun nedeni bizim denizlerimizde ki tuz miktarının, okyanuslardakinden çok daha az olmasından kaynaklanır.

Uskumru balığı yazın Karadeniz'de yakalandığından dolayı yağlı olması nedeniyle ''Çiroz'' yapılmaktadır. Başka bir ifade ile balık iyice temizlendikten sonra, çamaşır gibi kuyruklarından iplere asılarak güneş altında kurutulmaktadır.

Su Ürünleri Sirküleri konumuzda bu tabloda belirttiğimiz gibi bu balığın avlanması için minimum 20 cm boy uzunluğu olması gerekir. 20cm altında avlanması yasaktır ve para cezası uygulanmaktadır..

Uskumru balığı denizlerimiz haricinde Japoya'da, Kuzey Denizlerinde, Kuzey Amerika sahillerinde de yaşam alanına sahiptir. Uskumru balığı ilk avlandığı dönemlerde Karadeniz'de boyu küçük olduğu için Lipari denmiştir.

Yağlı Dönemlerinde Izgarası;

Ardından Tavası

Buğulaması;

ve fırında kağıt kebabı yapılmaktadır.


Av Dönemi : Uskumrunun av yasağı dönemi 15 nisan ile 31 ağustos tarihleri arasında uygulanmaktadır. Bu tarihler arasında tezgahlarda taze uskumru görseniz bile almamanızı tavsiye ediyorum. Unutmayalım ki bu zamana kadar balıkçılık yapıldığı gibi bu zamandan sonra da devam edecek bir meslektir.

Tutulabilecek Yerler : Bu balık yaz aylarını Karadenizde av yasağı döneminde gönlünce geçirmektedir. Ekim ayından sonra Marmara Denizine geçer ve kış aylarını burada üreyerek geçirir. Uskumru bir göç balığı olduğu için Çanakkaleden Egeye ve buradan Akdenize geçer.

Kullanılabilecek Yemler: Uskumru çaparisinin beden ve köstek kalınlıkları balığın derin, orta ve sığ sularda bulunmasına göre değişir. İskandil ağırlıkları da bu durumlara göre farklıdır.

Kullanılabilecek Olta Takımı: Balık derin sularda bol miktarda bulunuyorsa bedenin misina kalınlığı 0.40 numaradır. Köstekler 0.35 numara, boyları 13 cm.’dir. İskandil ağırlığı sulara göre 300- 400 gr.’dır. Kullananın ustalığına göre yirmi beş-kırk beş arasında köstek bağlanır. İğneler 2-3 no.’dur. Kösteklere hindi kuyruğu veya tüyünden 4 mm.’ lik parçalar bağlanır.Balık daha sığ sulara girmiş ve seyrekse daha ince takım kullanılır. Bu durumda beden 0.30 no., köstekler ise 0.25 no. misinadan yapılır. Takıma yirmi-yirmi beş adet köstek takılır. Uzunlukları 15-16 cm. olarak hazırlanır. Bu takımlarda 3 no. iğne kullanılır. Kırçıllı veya siyah tüyler ise yine hindi kuyruğu veya kanadından sağlanır.

Kaz tüyünden veya kınayla boyanmışlarından da istifade edilir. İskandil ağırlıkları 180-240 gr. arasına düşer. Misina şeffaf olursa daha verimli av elde edilir. Çapari ile uskumru avı sandal veya motorlu tekneyle yapılır. Amatör balıkçılar için teknede iki kişinin bulunması, birinin kürek tutarken veya motoru kullanırken, diğerinin çapariyi kullanması, daha rahat bir av yapılmasını sağlar. Kürekteki veya yedekteki kişi aynı zamanda balıkları oltadan kurtarmak için arkadaşına yardım eder. Tecrübeli ve çapariyi kullanmaya alışkın kişilerin ise hem kürek tutup hem de çapariyle av yapabilmeleri mümkündür.

Av mahalline gelindiğinde takım denize 7-8 kulaçta bir yoklana yoklana indirilir. Balığı aramak için olta bir aşağı indirilip, bir yukarı çekmek suretiyle hareket ettirilir. Uskumru balığı çapariye atladığı zaman oltada aniden bir boşluk olur. Bunun sebebi de çapariye takılan balıkların birden yukarıya doğru yüzmeleridir. 0 anda boşluk alınmazsa balıklar çapariyi karıştırabilirler. 1-2 kulaç yukarı alınan çaparinin iyice dolduğundan emin olduktan sonra hiç kalama (boşluk) vermeden olta sandala çekilir. Balıklar takıldıkları iğnelerden kurtarılıp livara atıldıktan sonra çaparinin köstekleri düzeltilir ve yine aynı işleme devam edilir. Av sırasında balık, örneğin 11 kulaçta bulunduysa o kulaçta elimizde tuttuğumuz misinaya bir işaret koymakta fayda vardır. Bu hemen çözülebilecek ve sık olmayan bir düğüm veya küçük kırmızı bir ibrişim parçası olabilir. Balıklar genellikle aynı kulaçta bulundukları için oltayı bir sonraki koyverişte yine aynı yerde çapariye atlayacaklardır. Bu suretle vakit kaybetmeden daha verimli av elde edilir.

Derleme

Resimler: yemektarif.org/mutfakdünyası.ne/ eloltası.com afishbalikevi.com/biriniciyer.com / gulselim.com

[@ReaL]

Her türlü pişirebilinen, hepsinde de ayrı ayrı güzel lezzeti olan güzel balık..

Gece gece canım çekti iyimi..

Ellerine sağlık, teşekkürler Dilaver.

Ben daha çok yeme kısmıylı ilgiliyim, avcılık ile yakından uzaktan hiç ilgim yok..

[@Dilaver]

Ağabey, iyi pişiririm aklında olsun... Hani bi gün yolun bir sebeple düşerse Trakya taraflarına ihmal etme, bi ara... Bi Tekirdağ Rakı' sı yanında mangal yakayım sana

[@ReaL]

Pişirme kısmında ben de fena sayılmam.. Ama pişirilip önüme servis yapılırsa, hele anlayan biri de yaparsa çok daha lezzetli olur..

Teşekkür ederim Dilaver.

[@LaLe]

En sevdiğim balık türlerinden biridir (yemek için, beslemek için değil).



Konu için teşekkürler Dilaver, ellerine sağlık.

[@Basakca]

Şimdi olacaksın Eminönü'nde deniz kenarında yanaşaksın saltanat kayıklarına benzeyen ama misss gibi kokular yayan teknelerden birine, 5 lirayı uzatırken " Kılcıksız tarafından ve bol soğanlı olsun mümkünse" der demez ekmeği tutuşturacaklar eline, elindekine bakarken boş bir tabure arayacak gözlerin. Bulduğun ilk tabureye otururken başlayacaksın ısırmaya... Bir ısırık iki ısırık derken bir kılcık denk gelecek ama yine de vaz geçmeyeceksin devam edeceksin.


Offf ya canım çok pis istedi. Dilaver alacağın olsun.

[@Duayen]

Uskumruyu sevmeyen yoktur herhalde.. İştah açıcı bir konu olmuş Dilaver emeğine sağlık..
Başakçam saltanat kayıklarında yediğimiz balığın kılçığını hatırlattın bana, kılçık değil basbayağı kemikti o hatırlarsan

[@Lion]

Bilgiler için teşekkürler renkdaş.

[@Türkü]

Çok severim her türlü balığı. Resimleri görünce sabahın bu saat diliminde bile iştaha geldim.

Bilgiler için teşekkürler Dilaver.

[@Liaaa]

Uskumru'nun tavası ve ızgarası olanları kaptım ben.

Ellerine, emeklerine sağlık.

Geniş bilgilendirme için teşekkürler Dilaver.