Tertemiz bir sayfanın yaşama düştüğü ilk sahne ye vara kadar bebeklerimiz anne karnında 9 ay 15 gün kadar bir zaman geçirmektedir. Anne karnına ilk düşmesi ile dünyaya gelmesi arasında da bebekler uyurlar, öğrenirler vs. Anneler ve babalar bu sürenin nasıl geliştiğini bilirlerse kuşkusuz bebeğin eğitimi için nasıl davranacaklarını daha iyi bilirler. Öncelikle fizyolojik gelişim aşamalarını anlatacağım bu yazıda bebeğin uyuması, öğrenmesi, kişiliği ve zekası için belirli bilgiler aktaracağım.

Anne karnında bebeğin fizyolojik gelişimi 3 aşamadan oluşur. Bu üç aşama ise üçer aydan meydana gelir. Yani ilk üç ay, ortadaki üç ay ve son üç ay olarak ayrılır.

1.TRİMESTR (İLK ÜÇ AY)

2.Hafta: Fertilizasyon: Sperm ve yumurta hücreleri fallop tüpü içinde yeni bir insan oluşturmak için buluşurlar.Sağdaki resim ilişkiden henüz 30 saat sonra döllenmiş yumurtayı göstermektedir.

4.Hafta:Artık uterusa yerleşmiş olan embriyo salgıladığı hormonlarla annenin adet kanamasını durdurur.

2.Ay:Gebeliğin 45.gününde(6 hafta) embriyon dış görünüşü ile ortaya çıkmış, göbek kordono ile plasentaya bağlanmış, amnios kesesi ve amnios suyu tam oluşmuştur.Embriyon 2,5 cm.lik boya ulaşmıştır.

3.Ay:Baş, vücut boyunun yarısı kadar büyüktür.Ağız, burun ve kulaklar belirir, gözler yanlarda oluşmuştur, el ve ayaklar daha belirgin, tırnaklanma başlamıştır. Dış genital organlarda cinsiyet farklılıkları ortaya çıkmıştır. Anüs açılmıştır. Amniyon sıvısı içinde spontan hareketler yapabilir.

2.TRİMESTR (İKİNCİ ÜÇ AY)

4.Ay:Bu ay sonunda fetus 10-17 cm. uzunluğunda ve 100 gr. kadar ağırlıktadır. Deri saydam ve düz kırmızı renklidir. Kafa büyük, yüz küçüktür. Çene ve alında tüyler belirmiştir. Genital organlarda cinsiyet belirlenebilir.

5.Ay:Vücut gelişmesi hızlanır. Başla vücut arasındaki oran değişmeye başlar. Deri kırmızıdır ve matlaşmaya başlar.Saçlarda belirmeye başlar.

6.Ay: Her yeri buruşuktur ve matlaşmaya başlar.Bütün vücut tüylerle örtülüdür.Deri altında yağ birikmeye başlar. Baş büyüklüğünü korur.

3.TRİMESTR (3. ÜÇ AY)

7.Ay:35-38 cm. uzunluğu ve 1000 gr. kadar vücut ağırlığına ulaşmıştır. Deri kırmızıdır.Tırnaklar parmak ucu hizasını hafif geçmiştir. Kız çocuklarda clitoris labialar arasında hafif taşkındır. Erkek çocuklarda testisler henüz torbalara inmemiştir.

8.Ay: Deri biraz soluk, hala kırmızı ve buruşuktur.Tüyler kol bacak ve sırtta vardır.Isı kontrol,solunum ve sindirim sistemleri dış şartlara uyabilecek olgunluğa yaklaşmıştır.

9.Ay:Yaklaşık 46 cm. boy ve 2500 gr. ağırlığa ulaşmıştır.Deri altı yağ dokusu tamamlanmaya başladığından vücut hatları daha düzgün ve dolgundur.Yüzde kırışıklıklar kaybolmuştur.Yaşama şansları daha fazladır.

BEBEĞİNİZİN UYUMASI

Anne karnında bebeğin gelişimini takip eden bilim insaları bebeğin 32. haftada artık yeni doğmuş bir bebek gibi günün %90 ‘nını uyuyarak geçiştiğini söylerler. Bu uyku süreçlerini takip edenler bebeğin göz hareketlerine bakarak, bebeğin rüya gördüğünü ve bu rüyalarında muhtemelen aldığı uyarıcılar tarafından oluşturulduğunu söylerler. Bir bebek anne karnında dış uyarıcılara duyarlıdır. Aldığı uyarıcıları bu uyku evrelerinde anlamlandırabilir. Şöyle ki bazı toplumlarda bebeğin doğum günü hamileliğin olduğu gün olarak kabul edilir. Yani bebek o gün anlamaya başlar, yaşamaya başlar. Örneğin istenmeyen gebeliklerden doğan çocuklar kesinlikle bir güven problemi, aile kaşı bir nefret duygusu besler. Bunun nedeni işte istenmediğini anlaması bu yorumlamasıdır. Bu şekilde bilinç altına itmiş olsa bile gün gelir yetişkin bir bireyken bile bu durum onu rahatsız edebilir.

BEBEĞİNİZİN ÖĞRENMESİ

Bebekler anne karnında iken 5 duyu organları da aktiftir. Yediğiniz yemeklerden beslenmesi, seslere tepki vermesi, gözlerini açıp kapaması, dokunma yetisinin olması bilimsel yöntemlerle kanıtlanmıştır. Örneğin ışık anne karnındaki bebeğe %1 oranında ulaşmakta ve oran renkleri algılamasına yetmemekle beraber kırmızı rengin algılanması daha iyi olmaktadır. Bu nedenle genelde bebekler kırmızı renge daha duyarlıdırlar. Bir diğer örnek ise işitsel bir örnektir. Anne karnında dinlediği bebeği ve anneyi rahatlatan bir müzik bebek doğduktan sonra verilince de huzursuz olduğu anda bile sakinleşir.

Anne karnındaki sıvı uterustur. Uterus sesin iletimine fazlaca engel değildir. Bebek özellikle işitsel yolla aldığı uyarıcılara daha tepki vermektedir. Ayrıca bebekler doğdukları andan itibaren anne sesine daha duyarlı olurlar.

Duyu organlarının aktif olduğu bir ortamda bebeğin öğrenme faaliyetinin de olduğu çok açıktır. Bu nedenle anne karnında bebeğin eğitimi için ona hikayeler okuyabilir, müzik dinletebilir, onu sevebiliriz. Bebek tüm bunları anlayacaktır. Gürültülü, huzursuz ortamlarda dünyaya gelen bebekler anne karnında iken huzursuz olmaya başlayacaktır. Yapılan araştırmalarda ev ortamının olumlu veya olumsuz iklimi anne karnındaki bebeğin öğrenmesini ve kişiliğini etkilediği görülmüştür.

BEBEĞİNİZİN KİŞİLİĞİ

Yeni doğmuş bebeklerin genel uyku ve beslenme şekilleri aynı olsa da tepkilerinin farklı olduğu bilinen bir gerçektir. Bu tepkilerin farklılığı bize bebeklerin anne karnında gerek genetik gerekse öğrenme ile belli bir mizaç edindiğini göstermektedir.

100 bebeğin mizacı ile ilgili 1996 yılında bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırmada kalp atım sayıları, uyku ve uyanıklılık durumları kaydedilmiş ve belli bulgulara ulaşılmıştır. Bulgular şunlardır:
Anne karnında çok aktif olan bebekler daha hırçın çocuklar olmaya eğilimlidirler. Uyku dönemleri çok düzensiz olanlar çocukluklarında daha az uyumaktadırlar. Kalp atımları yüksek olan bebekler, sağa solu belli olmayan inaktif bebekler olmaktadırlar.

Davranış doğumda başlamamaktadır. Daha önce anne karnında başlamaktadır. Gelişim üzerindeki en önemli etkilerden biri bebeğin içinde bulunduğu ortamdır. Bebek anneden çok büyük oranda hormonal etki almaktadır. Dolayısı ile biyolojik ritmi annenin uyku dönemlerinden beslenme alışkanlıklarından ve hareketlerinden etkilenmektedir.

Annenin strese verdiği hormonal cevap da kritik bir öneme sahiptir. Çok stresli anneler daha hareketli ve daha hırçın bebeklere sahip olmaktadır. En stresli annelerin çalışan anneler olduğu görülür. Bazı anneler, gebelik üzerindeki etkileri tam bilinmemesine rağmen, doğum yapacakları güne kadar çalışmayı tercih ederler.

İş hayatı çok ciddi bir stres oluştursa da gebelik hormonları hem anne hem de bebeği bu strese karşı korumada yardımcı olmaktadır. Strese karşı bireysel yanıt da önemlidir. Son zamana kadar çalışmayı tercih eden bayanlar zaten kişilik yapısı gereği tercih etmeyenlerden daha stresli bir yapıya sahiptirler.

Stres, beslenme ve toksinler zeka üzerine de zararlı etkiye sahiptir. Son çalışmalarda daha önce düşünülenin aksine IQ üzerine genlerin etkisinin, anne karnındaki çevresel etkilerden çok daha az olduğunu göstermektedir. Doğanın doğumdan önce bebeği etkilediği doğumdan sonra da beslediği yönündeki eski görüşümüzü bir daha gözden geçirmemiz gerekir. Doğum öncesi de anne tarafından sağlanan bir dış ortam vardır.

Ulaşılan bu bulgular gözden geçirildiği zaman bebeklerin eğitimi, kişilik gelişimi anne karnında başlamaktadır. Anne ve baba adayları bebeklerinin gelişimi için uygun ortamlar hazırlamalılar. Bu bazen bir müzik olabilir bazen bir hikaye.

MEHMET MURAT ALTAN
Psikolojik Danışman

Yararlanılan Kaynaklar : temizsayfa, doktorsitesi

Bebek Anne Karnında Nasıl Uyur?

Bebekler Rüya Görmektedir

Yapılan çalışmalar bebeklerin, anne karnında iken günlerinin neredeyse 20 saatlik kısmını uyuyarak geçirdiklerini ortaya koymaktadır. Bilhassa gebeliğin 7. ayından itibaren anne karnındaki bebeklerin uykusu, günün %80 – 90’lık kısmını kaplamaktadır. Ayrıca bu konuda yapılan araştırmalar bebeklerin bu esnada rüya gördüklerini ortaya çıkarmıştır. Yani bebekler uykuları esnasında aynı yetişkinlerde olduğu gibi uykularında REM evresini yaşamaktadır. Bu durum, gelişmiş ultrason cihazlarında kolaylıkla gözlemlenebilmektedir. Buna karşın NON-REM evresi ismi verilen evrede, yani uykunun daha sakin olan sürecinde bebeklerin rüya görmedikleri tespit edilmiştir. İşte bu süreçlerde, bebeğin beyni gelişmekte ve bilgiler beyninde işlenmektedir.

Anne Karnında Bebekler Gece ve Gündüzü Bilmemektedir

Anne karnında uyumakta olan bebekler incelendiği zaman, bebeklerde yetişkin bireylerde olduğu gibi gece veya gündüz kavramlarının olmadığı görülmüştür. Bu nedenle bazı anne adayları, geceleri hareketli olan bebeklerinin doğduktan sonrada gece uyku problemi yaşayabileceklerini düşünmektedir. Ancak bu tarz endişelere yer verilmemelidir. Çünkü bebekler dünyaya geldikten kısa bir süre sonra ebeveynlerinden uyku kavramını öğrenecek ve gece/gündüz kavramlarını ayırt edeceklerdir. Bu adaptasyon elbette zaman alacaktır.

Hamile bayanları en çok endişelendiren konulardan bir tanesi de; bebeklerinin az hareket ettiği veya hiç hareket etmediği yanılgısıdır. Bazı bebeklerde anne karnında hareketlenme daha azdır. Bu durum bebeğin uyuduğu anlamında algılanmalıdır. Bu yüzden bebeklerin hareket sayımlarının farklı saatlerde yapılması önerilmektedir.

Ayrıca günümüz teknolojisi ile ultrason cihazları, bebeklerin daha ayrıntılı olarak görüntülenebilmesine imkan tanımaktadır. Bu sebeple anne adaylarının bu konuda endişeleri genellikle yersiz olmaktadır.

Yazar: Ensar Türkoğlu

Kaynakça