Teraryum; genellikle cam ve plastik maddelerden imal edilen ve içinde sürüngenler, böcekler, bazı bitki türleri için kara ortamının taklit edildiğ akvaryum benzeri tanklardır. Farklı ölçülerde içinde bulundurulacak canlıya göre dekore edilir.

Teraryumlar cam ve plastik gibi şeffat ve dayanıklı malzemeden yapılır. Yüzeyleri camdır, üstünde ve bazen önünde cam kapaklar bulunur. Kenar ve köşeleri bir çerçeve ile sabitlenmiştir. Siyah silikonla (zehirsiz herhangi bir silikonla) yüzeylerin birleştiği yerlerden yalıtım yapılır.

Teraryumların yapısı

Tabanı, doğal veya yapay zemin malzemeleri ile kaplanır. Bunlar; kum, toprak, çakıl, çeşitli taşlar, bitki lifleri gibi doğal veya diğer yapay malzemelerdir. Hayvan ve böcekler için hazırlanan teraryumlarda zeminin içine küçük mağaracıklar konularak bazen saklanma yerleri yaratılır. Bazen yapay malzemeli zemine saksı gömülerek bitki de yerleştirilebilir

Çeşitleri

Teraryumlar oluşturulma amaçlarına göre farklı çeşitlere sahiptir. Bunlara örnek olarak şunları gösterebiliriz:

Tabak teraryum

Yan ve üst kısımları açık, içerisinde bitkili bir alan oluşturmak için kullanılan teraryumlardır.

Kişisel teraryum

Etrafı ve üstü tamamen kapalı, duruma göre üzerinde çok az açıklık bulunan botanik alanlar oluşturmak için kullanılan teraryum çeşididir.

Hayvan teraryumu

Yan tarafları hava alabilecek şekilde kapatılan üst bölüm ise tellerle kapalı bulunan ve yan cephelerden birinde içerisine müdahale edilebilecek şekilde tasarlanmış genellikle sürüngen benzeri canlılar için oluşturulmuş teraryumlardır.

Teraryum hayvanları

Teraryumlar içerisinde hayvan bakılabilecek kapalı alanlar olarak gösterilebilirler ancak teraryumlarda bakılabilecek hayvanlar evcilleştirilen canlılar statüsünde ya da teraryumda bakılabilir özellikte olmalıdır. Teraryumlarda bakılabilen hayvanlar; yılan, bukalemun, kaplumbağa, kurbağa, iguana, semender, gecko, hamster, örümcek türleri, Böcek türleri gibi canlılardır.

Teraryum bitkileri

Teraryumlarda bakılan bitkilere örnek olarak Caladium bicolor, Cyperus alternifolius (Japon şemsiyesi), Dracaena sanderiana gösterilebir. Sulak alanlarda yetişen ve ömrünün büyük bir bölümünü suyun dışında geçiren bitki türleridir. Devamlı suyun içinde kalırlarsa çürürler.

Teraryumda ortam

Bir teraryumda içinde yaşan canlıların ihtiyaçlarına göre kontrollü bir ortam oluşturulmalıdır. Havayı nemlendirmek, ortamı aydınlatmak, çevreyi ısıtmak bir teraryumdaki temel unsurlardır. Bunun dışında teraryuma yerleştirilecek canlıların ihtiyaçlarına göre tırmanma, saklanma, dinlenme, güneşlenme yerleri ve amfibiler için gölet oluşturulması gerekebilir.

Kaynak

__________________

Teraryum Yapımı:

Öncelikle dikkatlice temizlenmiş bir kavanoza ya da üzerini tamamen kapatabileceğiniz bir akvaryuma ihtiyaç var. Eğer elinizde uzun cımbızlarınız ve makaslarınız yoksa ağzı geniş bir kavanoz seçmeniz müdahele etmenizi kolaylaştıracaktır. İçerik için ise küçük çakıl taşları, torf, kum, kömür, varsa ponza taşı (pumice) bulabilirseniz kuru sphagnum moss ve üst yüzey için kaya görünümlü küçük taşlar, ağaç parçaları vs. gerekiyor. Kavanozun en altına çakıl taşlarını yerleştiriyoruz. Elinizin girmediği kavanozlarda taşları dökmek camı çatlabilir bu yüzden dikkatli olmak gerek. Ben bir kartonu boru şekline getirip eğik bir biçimde taşları içeri döküyorum. Çakıl taşlarının en altta olmasının bir çok nedeni var. Taşlar tabanda biriken suyun neme çevrilmesine yardımcı olacak, toprak için bir temel oluşturacak ve kök çürümesini engelleyecektir. Taşların üzerine toz şeklinde olmayan fakat küçük parçalardan oluşan kömürü ekliyoruz. Akvaryumculardanaktif karbon adıyla bu kömürden alabilirsiniz. Kömür terraryumun içindeki zararlı maddeleri kendi bünyesinde absorbe etmeye yarayarak teraryumun yıllarca canlı kalmasını sağlayacaktır. Kömürü dökerken de ortalığın pislenmemesi için huni benzeri bir araç kullanmak gerekli. Kömürün üzerine filtre işlevi görecek eğer elinizde varsa spanghum ekliyoruz. Yoksa çok sorun değil. Ardından torfu ekliyoruz. Torf, temiz ince elenmiş ve kaliteli olmalı. İçinde yabancı maddeler bulunan ürünleri kullanmamaya özen gösterin. Torfun içine az miktarda ponza taşı katabilirsiniz.

Bitkiler:

Terraryumda kullanacağınız bitkiler nemli ortamlarda büyüyen ve gelişimi yavaş minyatür bitkiler olmalı. Fitonyalar, arapsaçı (soleirolia), çeşitli tırmanıcı bitkiler (örn. Ficus pumila), küçük eğrelti otları, etebur bitkilerin bazı türleri, minyatür menekşeler (ben pek iyi sonuç alamıyorum), Peperomia, Selaginella ve Pilea familyasından çeşitli türler beslenebilir. Bunların dışında akvaryum bitkiciliğinde ön plan ve yüzey kaplama amaçlı kullanılan bitkilerin bir çoğu aslında sulak ve bataklık bölgelerde yetişen bitkilerdir. Bu bitkilerin bir çoğunu terraryumlarda sağlıklı bir biçimde yaşatmak mümkündür. Bu tip bitkilerin yaprak formları genellikle su içinde ve su dışında değişir. Benim deneyip iyi sonuç aldıklarım: Hemianthus callitrichoides (Cuba adıyla bilinir) , Hemianthus micranthemoides, Hydrocotyle verticillata (benim favorilerimden, doğru oranlanırsa teraryumunuza fantastik bir görünüm verir), Hydrocotyle leucocephala, Hydrocotyle sibthorpioides.

Sokakta ya da bahçede nemli alanlarda gördüğünüz küçük otlar ve yosunlar ve de bonsai tabanı için kullanılan bitkileri de terraryumda büyütebilirsiniz. Bitkinin yaşadığı coğrafya hakkında bilgi edinmek de çoğu zaman işe yarar. Sulak, nemli, sisli bölgelerde yüksek ağaçların gölgelerinde orta ışıkta yaşayan küçük bitkilerin bir çoğu iyi sonuç verir.

Sıkça rastlanmasına karşın terraryumlarda kaktüs ve sukulent beslemek doğru değil. Bu bitkiler için bu kadar fazla nem oldukça zararlıdır. Ayrıca yoğun esintiye ihtiyaç duyarlar. Kapalı ortamda çabuk ölürler. Güzel gözükebilir ama lütfen bitkilere işkence etmeyin. Kaktüs ve sukulent fanatiği biriyseniz ve illa terraryum yapmak istiyorsanız, yine sağlıklı olmasa da en azından büyük havalandırmalı teraryumları deneyebilirsiniz.

Orkideler nemi çok seven bir bitki olmasına karşın yine havalandırmasız teraryumda zorluk çekeceklerdir. Orkideler için büyük havalandırmalı vivaryumlar daha uygundur ve kaktüs ya da sukulentler de olduğu gibi sağlıksız değildir.

Bunların dışında ektiğiniz bitkinin nasıl büyüdüğüne ve nasıl ekildiğine dair genel bir bilgi edinmeye çalışın. Örneğin bazı bitkileri toprağın üzerine dahi bırakmanız yeterlidir. Nemli ortamda minik kökler salarlar. Üzerinden çürüyen kısımları atarsınız.

Bitki ekimi ve düzenleme:

Torfun üzerinde bitkiler için küçük çukurlar açtıktan sonra kökleri zedelemeden bitkileri ekiyoruz. Akvaryumcularda bitki akvaryumları için satılan uzun cımbızlar ve makaslar işinizi oldukça kolaylaştıracaktır. Eğer yoksa çatal, bıçak, kaşık, çeşitli çubuklar vs. kullanılabilir. Yazının başında belirttiğimiz gibi teraryumu düzenlerken bir ekosistem olduğunu unutmamak gerekiyor. Aksi halde ortaya Internet’de bolca rastlanan kiç örneklerden çıkacaktır. Düzenleme yaparken yağmur ormanı ya da basit bir bahçe gibi belirli bir biotopu taklit etmeye çalışmak doğal bir görünüm sunar. Önemli olan estetiğin işlevselliğin bir sonucu olmasıdır. Kağıt üzerinde küçük bir eskiz yapıp yerleştirme yapmak, eskimeyi ve büyümeyi hesaba katmak faydalı olabilir. Dal parçaları, yosunlar ve taşlar tıpkı zen bahçeleri ya da bonsai düzenlemelerinde olduğu gibi raslantısal bir görünüm arz edecek biçimde yerleştirilebilir.

Bakım:

Yerleştirmenin ardından birkaç kez dinlenmiş su fısfılayıp kapağı kapatıyoruz. Teraryum bir bitki klasiği olan “doğrudan güneş ışığı almayan fakat aydınlık” bir yere konulmalı. Kalorifer gibi ısıtıcılardan mümkün olduğunca uzakta olmalı. İlk zamanlarda çürümeler olursa temizlemek önemli. İçerinin nemini çakıl taşlarından gözlemlemek mümkün. Eğer nem azalarısa abartmadan ara sıra su fısfılamak gerek.

__________________

-Bitkiler havasızlıktan ölmüyor mu?

- Teraryum dünya gibi bir ekosistemdir. Dünyada da gazlar karbon döngüsü dediğimiz olay ile sürekli olarak yeniden dönüştürülüp kullanılır. Teraryumda da bu olay küçük ölçekte gerçekleştiğinden içerideki gaz sürekli yeniden kullanılıyor. Bir de bizim yaptığımız teraryumlar mühürlü yani kapağı sonsuza dek kilitlenmiş ve çok hassas bir dengenin olduğu teraryumlardan değildir. Ne kadar sağlam kapaklı olursa olsun karbondioksit içeri girer. Mühürlü teraryumlar bilimsel ölçümler sonucunda gerçekleştirilir fakat uzun vadede dengeyi stabil tutmak neredeyse imkansızdır.

- Teraryumun camı yosunlandı.

-Muhtemelen çok fazla ışık alıyor.

- Cam zaman içinde kirleniyor.

-Su fısfıladıktan sonra çoğu zaman leke yapar. Çürüyen bitkiler cama yapışabilir. Camı ara sıra temizlemek gerekiyor.

-Bitkiler çok büyüdü, içeride birşey gözükmüyor.

-Bitkileri ekerken miktarı az tutmak ve aralıklı ekmek bir ölçüde işe yarar. Boyu uzayan bitkileri budayabilirsiniz. Birbiriyle uyumlu olacak bitkiler seçmek de önemli. Kimi bitkiler çok hızlı büyürken kimileri yavaş büyür. Bu zaman içinde deneyimle öğrenilebiliyor.

Kaynak

__________________

Çok zahmetli şeyler.. Kapların temizliği, bitkilerin budanması.. mütemadi bakım ve ilgi...

__________________

Bizde bilirdik kıkırdak fıkırdak olmasını...Ama kalbe en güzel hüzün yakışıyordu, bizde onu bastık sinemize...

Tanıdık

Çok hoş bir görüntü olur. Bir köşede gayet şık durur. Ama zahmet isteyen bir iş.

Paylaşım için teşekkürler.

Stres için bire bir, bir de bu tip çalışmalardan zevk alıyorsanız...
Zahmetsiz emek olmaz demiş büyüklerimiz...

***

Görsel olarak evet, aynı zaman da ruhu da dinlendirir. Temizlik yormazsa...

__________________

Bir zamanlar Bonsai'ye marak salmıştım. Zor işler. Bayağı da üzerinde durulması gerekiyor.

Teraryumu da öğrenmiş olduk. Yapar mıyım, cık hayatta yapmam..

* * *

Ellerine sağlık, teşekkürler Mislina..

__________________

Görünüşü çok güzel ama bakımı zor yok benlik bir iş değil...

Teşkkürler Mislina...

__________________

Bakımı yazıldığı gibi kolay olmasa gerekBana göre de değil.İç temizliğin dışında cam yüzeyinde temizliği zor olsa gerek.(Toz bezi devamlı elinizde)

__________________

Kim uğraşacak çok zahmetli bize göre deyil.
bilgi paylaşımın için teşekkürle @Mislina

__________________