İstanbul’da Neler Oldu



Tarih: 23 Nisan 1920.

O gün Ankara'da Meclis açıldığını biliyoruz.

Peki, o tarihlerde İstanbul'da neler oldu?

Birinci Dünya Savaşı bitti.

30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Antlaşması ile Osmanlı Ordusu dağıtıldı.

Mirliva Yakup Şevki komutasındaki Kafkasya'daki 9'uncu Ordu parçalandı. Yarbay Kemalettin Sami'ninbaşında olduğu 10'uncu Kafkas Fırkası Batum'dan İstanbul'a gönderildi.

10'uncu Fırka şehre ulaştığında, İstanbul işgal altına alınalı birkaç gün olmuştu. Fatih Şehzadebaşı semtinde gösterilen koğuşlara yerleştirildiler.

Yarbay Kemalettin Sami hemen arkadaşlarıyla iletişime geçti…

Ülkeyi düşman işgalinden kurtaracak direnişin ilk gizli örgütü “Karakol Cemiyeti” kuruluşunda bulundu. Avukat Refik İsmail Bey'in Sultanhamam'daki yazıhanesinde 5 Şubat 1919 tarihinde yapılan ilk toplantısında merkez heyetinde görev aldı.
Karakol Cemiyeti, -Anadolu'ya silah kaçırma gibi- faaliyetlerini hayli büyüttü. Yarbay Kemalettin Sami, Mustafa Kemal ile önce İstanbul'da ilişkiye geçti; ve sonra Mustafa Kemal, Anadolu'ya geçince Rauf Orbay gibi komutanlara yazdığı mektupların ulaştırılmasında da görev aldı…

Tarih: 16 Mart 1920.

İstanbul ikinci kez işgal edildi. İlk işgalde, İstanbul'un önemli ve stratejik noktaları kontrol altına alınmış ancak idareye el konulmamıştı; ikinci işgalle yönetime el konuldu. Devlet binaları karakollar işgal edildi. Örneğin…

İngiliz askerler sabaha karşı saat 05.45'te 10'uncu Kafkas Fırkasıaskerlerinin bulunduğu koğuşlara saldırdı. Dört askeri şehit ettiler. (Ki, ikisi mızıka taburundan idi!)
Saldırının sebebi, Ankara ile ilişkileri yürüten kilit isim Yarbay Kemalettin Sami'yi yakalamaktı. Yakalayamadılar. Yarbay Anadolu'ya geçip Meclis'in emrine giren direniş ordusuna katıldı.

SÜRGÜNLER… İDAMLAR…

İstanbul'da başka neler oldu?

Tarih: 12 Ocak 1920.

Sultan Vahdettin'in hastalığını ileri sürerek gelmediği Osmanlı Meclisi Mebusan savaş şartlarında İstanbul'a ulaşabilen 72 mebusla açıldı. (Ki çoğunluk Anadolu'da Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ne mensuptu.)

On beş gün sonra yapılan gizli oturumda –Mustafa Kemal'in gönderdiği- Misâk-ı Milli/Ulusal Ant Beyannamesi ilan edildi; ülkenin bölünmesine karşı çıkıldı. Hiçbir şekilde Sevr Antlaşması'nın kabul edilmeyeceğinin sözüydü bu. Karşılığı sert oldu:
İstanbul'un 16 Mart'taki ikinci işgaliyle Meclisi Mebusan işgal edildi. Sivas mebusu Rauf Orbay ve Edirne mebusları Faik Bey, Şerafettin Bey gibi 11 isim 22 Mart'ta Malta'ya sürüldü.

Sultan Vahdettin 11 Nisan'da Meclis feshetti! Aynı gün Anadolu'daki milli mücadeleye karşı çıktığını belirten ferman yayınladı…

Dört gün sonra…

Tekrar sadrazamlık görevine getirilen Damat Ferit, savaş suçlarını yargılayacakları Divan-ı Harp Mahkemesi kurduklarını açıkladı. (Ki bu mahkemede avukat bulundurmak yasaktı; kararın temyizi yoktu!)

Nemrut Mustafa Paşa'nın başkanlık ettiği “mahkeme”

Mustafa Kemal ve yakın arkadaşlarını idama mahkûm etti.

Sultan Vahdettin kararı onadı!

İşte… Ankara'da 23 Nisan 1920 tarihinde meclis bu ağır baskılar altında açıldı.

Bitmedi.

İNGİLİZ PROJESİ

Evet, Nisan 1920'de İstanbul'da neler oldu?

İngiliz Amiral John de Robeck büyük savaşta Çanakkale Boğazı'nda büyük yenilgiye uğramıştı. Şimdi İstanbul'da Britanya Yüksek Komiseri idi…

Şehzadebaşı katliamıyla İngilizler Müslüman Türklerden büyük tepki alınca Amiral Robeck formül buldu:

Hükümeti kuralı iki gün olan Damat Ferit'i 7 Nisan'da makamına çağırdı. Mustafa Kemal güçlerine karşı savaşması için “Hilafet Ordusu”/ Kuvâ-i İnzibâtiyye kurulmasını istedi. Silah ve parayı İngilizler verecekti.
Bu görüşmeden dört gün sonra, Şeyhülislam Dürrizade Abdullah, Kuvayı Milliye güçlerinin eşkıya olduğu ve öldürülmelerinin sevap olduğuna dair fetva çıkardı.
Bundan bir hafta sonra Hilafet Ordusu kuruldu.

İngilizler, askerlere 30, teğmenlere 60 ve alay komutanlarına 150 lira maaş bağladı.

Hilafet Ordusu birlikleri nisan ve mayıs aylarında İzmit'e yığınak yaptı. Saldırıya uğramamaları için arkalarında İzmit limanına demirleyen İngiliz savaş gemileri vardı.

Ve fakat: İngiliz projesi başarılı olamadı; Ankara merkezli örgütlü milli güç, İngiliz silahlarıyla donatılan paralı Hilafet Ordusu'nu perişan etti.

Toparlarsam:

23 Nisan 1920 tarihinin derin manasını bilmek gerekir…

Evlerinize Türk Bayrağı asarken büyük kahramanların neler başardıklarını bir kez daha düşünün…

Soner Yalçın'ın kalemine sağlık. Ne de güzel anlatmış tarihimizi.