Elektrikli sandalye, bir insanın elektrik akımı ile infaz edilmesini sağlayan bir cihazdır.

• Elektrikli Sandalyenin İcadı

Diş doktoru Albert Southwick 1881 senesinde tesadüfen sarhoş bir adamın elektrik jeneratörüne tutunup, elektirik akımından ölmesine şahit olur. Doktor Southwick bu durumu arkadaşı Senatör David McMillan’a anlatır ve McMillan’da vali David B. Hill’e zalimce bir yöntem olan ''asmak'' yerine bunu kullanmayı fikir olarak önerir. New York eyalet meclisi 1886 yılında ‚’’insani ve rahat’’ infaz edebilme yöntemi bulmak için bir komisyon oluşturur. Elektrik ile infaz yöntemi için araştırma komisyonunda Thomas Edison görevlendirilir.

Elektrikli sandalye, Edison’un işçisi Harold P. Brown tarafından geliştirilmiştir. Edison, Brown’un yaptığı işi takdir etse de, elektirikli sandalyenin mucidi olarak yine de kendisi kabul edilir.

Edison ve George Westinghouse (AC = alternatif akımın propagandasını yapan), hangi elektrik tipini kullanmak daha güvenli olur, diye bir anlaşmazlık tartışmasına girerler. Edison defalarca kediler ve atlar üzerinde yaptığı testlerle, rakibine alternatif akımın ne kadar tehlikeli olduğunu kanıtlamaya çalışır.

3 bakıcısını öldüren Topsy isimli Fil 1903 yılında Harold P. Brown tarafından alternatif akım ile öldürülür. Fil, metal bir plaka üzerine ayakları zincirlenerek konulur ve alternatif akım verilerek öldürülür. Filin bu şekilde öldürülmesinden sonra elektrikli sandalyenin geliştirildiği düşüncesi yanlıştır. İlk insanın elektrikli sandalyede infaz edilmesi 13 yıl önce gerçekleşmiştir (aşağıya bakınız).

Elektrikli sandalye AC = alternatif akım için dizayn edilir ve Edison elektrikli sandalyede infaz için ‚’’electrocution’’ ya da ’’to westinghouse’’ isimlerini önerir. Westinghouse buna şiddetle karşı çıkar ve durum ile ilgili ünlü bir avukatı görevlendirir. Westinghouse tehlikeli olduğu iddia edilen alternatif akım ile para kazanmak istediği için şirketinin itibarının zedelenmesinden endişe duyar. 14 ay sonra tüm duruşmalar biter ve Edison elektrikli sandalyeyi infaz için hazır hale getirir. Edison ve Brown tarafından yapılan birçok deney 1888 yılında Edison’un New Jersey’deki West Orange laboratuvarında gerçekleştirilir.

(Kendi Dipnotum: Edison o zamana kadar elektrik alanında tekti ve doğru akım (DC) üzerine nam salmıştı. Westinghouse alternatif akımı (AC) bulup, doğru akımdan daha ekonomik olduğunu ispatlamıştır. Edison kendi alanında tek olma kaygısından, alternatif akımın ne kadar tehlikeli olduğunu ve insanları kolayca öldürebileceğini ispatlamak için elektrikli sandalyede alternatif akımı kullanmak istemiştir. Yani bir nevi Westinghouse’un alternatif akımını kötüleyip, doğru akımın namını koruyacaktı. Hükümet tarafından alternatif akım onaylanınca, bu akımı üretecek olan motoru Westinghouse vermek istemez. Edison ve Brown dolaylı yollarla ikinci el Westinghouse motoru bulup sandalyenin projesini tamamlarlar. Tabi ki alternatif akımlı sandalyeler de nam salar, dolayısı ile de bu işte Westinhouse’da karlı çıkar. Bugün evlerimizde kullandığımız akım da alternatif akımdır.)

• Elektrikli Sandalye ile İnfaz Uygulamasının Tarihi

1 Ocak 1889 yılında elektrikli sandalyede infaz yürürlüğe girer. New York Eyalatinde Ölüm cezası almış olan suçluların elektrikli sandalyede infaz edileceğine dair karar çıkartılır. Daha önceleri hayvanlarda denenmiş ve ’’daha insani’’ olduğu düşünülen infaz şekli, ilk olarak 6 Ağustos 1890 tarihinde Auburn Eyalet Cezaevinde yapılır.

Elektrikli sandalyede ilk infaz edilen kişi, karısını balta ile öldürüp ölüm cezası alan William Kemmler’dir. Auburn Cezaevindeki infaz Devlet Elektrikçisi Edwin Davis tarafından yapılmıştır (State Electrican=Devlet Elektrikçisi: Amerika’nın bazı kesimlerinde elektrikli infazı gerçekleştiren infaz memuruna verilen ad).
Kemmler hazırlanan sandalyeye oturtulup bağlandıktan sonra, sırtına ve başına birer elektrot bağlanır (bacak elektrotu çok sonraları kullanılmaya başlanmıştır). Öncelikle 1000 Voltluk bir gerilim ayarlanır. Elektrik açıldığı anda Kemmler şiddetli bir seğirme ile kasılmaya ve acı içinde kıvranmaya başlar. 17 saniye sonra elektrik kapatılmıştır. Orada bulunan doktorların ve seyircilerin şaşkın ve korku dolu bakışları arasında Kemmlerin hala yaşadığı tesbit edilir. Mahkum nefes nefese hırıldayıp, kusmaya başlar. Gerilimi yükseltmeye karar verirler ve 2000 Volta çıkartırlar. Elektrik 70 saniye sonra kapatıldığında mahkumun öldüğü tesbit edilir.

(Kendi dipnotum: Trafo o anda kapatılmış olduğundan hemen açılamaz. Ancak 2 dakika sonra tekrar açılabilir. Elektrotlarla Kemmlerin teni arasına konan tuzlu suya batırılmış olan süngerler uzun süreli verilen elektrikten dolayı kurur ve eti yanıp, etrafa yanık et kokusu yayılır)

Daha sonra, seyirciler arasındaki New York Gazetesi muhabiri, bu tür infazın bir insanı öldürmek için çok zalimce ve acı verici olduğunu yazar: ’’Korkunç bir manzara – asarak öldürmekten çok daha kötü!’’. George Westinghouse’da şaşkın bir şekilde ’’ They would have done better with an axe’’ (Bir balta ile çok daha iyisini yapabilirlerdi), der.

Elektrikli Sandalyede 20 Mart 1890’da ilk idam edilen kadın mahkum, üvey kızı İda’yı öldürmekten ölüm cezasına çarptırılan Martha M. Place’dir. O da Kemmler gibi Devlet Elektrikçisi Edwin Davis tarafından infaz edilir.

Texas’ta ve Amerika’nın bazı devletlerinde Old Sparky olarak adlandırılan elektrikli sandalye, 1924 yılında ölüm cezasına çarptırılan bir mahkum tarafından yapılır ve 40 sene boyunca kullanılır

(kendi dipnotum: Sandalyeyi yapan mahkum cezasını doldurduktan 13 sene sonra tekrar cinayetten tutuklanır ve kendi yaptıgı sandalyede infaz edilir).

1964 yılında daha modern bir model ile değiştirilir. En çok ilgiyi, casusluk yaptıkları iddiası ile 19 Haziran 1953 senesinde infaz edilen Ethel ve Julius Rosenberg çeker. Anayasa Mahkemesi tarafından 1972 – 1976 yılları arasında askıya alınan elektrikli sandalyede ölüm cezası, daha sonra 25 Mayıs 1979 yılında ilk olarak Florida’da Arthur Spenkelink’e uygulanır.

Nebraska şimdilerde Amerika’da ölüm cezası olarak sadece elektrikli sandalye yöntemi uygulayan tek eyalettir. Ancak, 8 Şubat 2008 tarihinde Yargıtay tarafından bu tür ölüm cezası ’’korkunç ve olağan dışı’’ olduğundan anayasaya aykırı bulunmuştur. Bir cok eyalet bu yöntem ile infazı kaldırdığı halde, Alabama, Florida, Gerorgia, South Carolina, Virginia ve İllinois hala elektrikli sandalye ile ölüm cezasına devam eden eyaletler arasındadır. Arkansas, Kentucky ve Tenessee’de ölüm cezası alan mahkumlar zehirli iğne uygulaması ile infaz ediliyorlar, fakat mahkumlar isterlerse, eğer ki işlemiş oldukları suç elektrikli sandalye ile infazın kaldırılma tarihinden önce yapılmışsa, kendi istekleri ile elektrikli sandalye ile de ölümü seçebiliyorlar. 18 Mart 2010 yılında Jarratt/Virginia’da elektirikli sandalyede infaz edilen en son suçlu 31 yaşındaki Paul Warner Powell’dir.
Philippinler’de 1924 – 1976 yılları arasında elektrikli sandalye kullanılmıştır. Diğer ülkeler kullanmayı reddetmişlerdir.

Alıntı değildir, çeviri bana aittir

Suçlu bir çok geniş deri kemerler ile sandalyeye bağlanır ve kafasının tepesinde traş edilmiş yere, çenesinden desteklenen çene kayışı ile elektrot bağlanır. Başka bir elektrot da traş edilmiş bacağının alt kısmına takılır. Yeterli bir akım sağlamak için, tuzlu su ile ıslatılmış olan süngerler elektrotlar ile deri arasına yerleştirilir. Son olarak da suçlunun başı, yüzünü çenesinden gözlerine kadar kapatan bir deri kayış ile (bazılarında burun için girinti bulunmaktadır) sandalyenin arka kısmının ortasına bağlanır. Bazı eyaletlerde mahkumun kafasına siyah bezden bir başlıkta takılıyor.

İnfaz esnasında birçok akım dalgası kullanılır. Amerika’da her devlet infaz protokolünde kendi sayısını, süresini ve gücünü belirler.


Örnek Florida: 2300 V (9.5 A), 8 saniyelik, 1000 V (4 A) 22 saniyelik ve 2300 V (9.5 A) 8 saniyelik.

Örnek Virginia: 1800 V (7.5 A) 30 saniyelik ve 240 V (1.5 A) 60 saniyelik, sadece bir kere yapılır.


Mahkum infaz esnasında dışkısını ve idrarını kaçırır, bazılarında burun kanaması olur, ağızları köpürür ya da kan kusarlar. Soğutma esnasında, genellikle 5 dakika, mahkumun steteskop ile kalp atışı dinlenir. Ölüm, solunum felci ve kalp durması ile oluşur.

Mahkumların vücutlarının infaz esnasında yandığına, trafonun aşırı şekilde ısınmasına ve infazın bu sebeplerden dolayı durdurulduğuna dair birçok belgeler mevcut. Mesela 1946 senesinde Willie Francis isimli mahkumun infazında yaşanan başarısızlıkta mahkumun „Take it off! Let me breathe!“ (Çıkarın! Bırakın nefes alayım!), diye bağırdığı raporlanmıştır. Bunun üzerine ABD Yüksek Mahkemesinde, Francis’in infazı gerçekleştirilmiş midir, yoksa tekrar yapılması gereklimi, diye dava açılır. Davayı Francis kaybeder ve bir sene sonraki ikinci infazında öldürülür

Düzgün olarak yapılan infazlarda bile, mahkumların derilerinde ciddi yanıklar oluşup, ciltleri sandalyeye, ya da eletrotlara yapışabiliyor. Mahkum infaz esnasında kasları üzerindeki kontrolü tamamen kaybediyor, bu yüzden de dışkısını kaçırıyor. Bazı elektrikli sandalyeler bu koşullara uygundur.


Alıntı değildir, çeviri bana aittir

Kaynak

Aralardaki dipnotlar kaynak olarak gösterdiğim ve tercüme ettiğim yazı içinde olmadığından, kendi dipnotum olarak belirttim. Onlarında kaynakları mevcuttur.


* * * * * *

Not: Edison ve Brown’un alternatif akım vererek öldürdükleri Fil Topsy’nin o yıllarda çekilmiş olan sessiz görüntüsünü Youtube’dan ‘’Topsy the Elephant’’ adı altında bulup izleyebilirsiniz. Ben videoyu buraya eklemek istemedim.

Elektrik akımının insan vücuduna etkisi

- 0.5 mA altında: Hissedilmez (belki dil ile algılanabilir)

- 25 mA e kadar : Parmak kaslarının kontraksiyonu, Kan basıncının artışı, kalbin iletim sistemine etkisi olmaz.

- 25… 80 mA arası: Bayılma, Aritmi, Kan basıncında artış.

- 80 mA…3 A arası: Solunum durması, ventriküler fibrilasyon ile kardiyak arrest veya Asistoli.

- 3 A üzeri: Yukarıdakilere ilave olarak yanıklar.

Not: Tıbbi terimlerin ne anlama geldiğini öğrenmek için terimlerin üzerine tıklayın.

Allahım gelir gelmez açtığı konuya bak alamanyada nazilik şırınga edilmiş azıcık galiba

ilginç bir konu teşekkürler adolf hitler ay şey pardon lale.

Ameliyattan sonra kendimi kablolar içinde görünce çağrışım yaptı Pitsyciğim, ben de tembel tembel oturacağıma konuyu oluşturayım dedim

Vahşi bir konu olmuş. Teşekkür etsem mi, etmesem mi bilemedim. Sonuçta bir dolu emek vermişsin. Ama içim karardı. Zaten güne iyi başlamamıştım.

Bir film vardı. Çok severim. Çok kereler izledim. Hapishanede geçiyordu. En sonunda adam elektrikli sandalyede infaz edilmişti. Neydi o filmin adı? Neydi, neydi, neydi

__________________

H.

Vahşi, ama tarihte bir ayıpla yerini almış CadII.

The Green Mile filmindeki koca zenci adam olabilir mi o dedigin?

Kesinlikle o film. Kaç kere izlediğimi hatırlamıyorum bile. Her rastladığımda izlerim. Çoook çok etkileyici

__________________

H.

Ona bende üzülmüştüm. Koca bir bebek gibiydi

Konuyu okurken benimde Yeşil Yol filmi aklıma geldi...Film burada yaşanılanları çok iyi anlatıyor...

Günümüzde elektrikli sandalye yerine, suçlular asılıyor..

Kişinin suçu ne derece ağır olursa olsun, yürek dayanmıyor...

***

Çok güzel konu olmuş canım.. Ellerine sağlık..