World Rally Championship. Yani Dünya Ralli Şampiyonası...
Aslında olaya biraz rallinin tanımı ile başlamak gerekiyor sanırım. Ralli hani hepimiz bildiği otur koltuğa, bas gaza olayından biraz daha farklı. Ralli, motorsporları içerisinde sporcu kondisyonunun, konsantrasyonun çok yukarıda olması gereken bir dal. Neden mi? Ortalama 200 km'lik özel etap uzunluğuna sahip bir rallide yaklaşık 10.000 kez vites değiştirme, bunla irtibatlı olarak ayak pedallarını kullanma ve en önemlisi yüksek hız yapabilme kabiliyetini bir arada bulundurmak gerekiyor. Ortalama bir yarış için 5 gün içerisinde antrenmanlarla beraber yaklaşık 2500 km yol yapılabilmekte.


Ralli aslında organizasyonun istediği saatlerde istediği yerlerde olabilmeyi gerektirir. Bunun tersi durumlarda ciddi cezaları vardır. Önce biraz tanımlara bakalım.





Normal Etap: Tamamen trafiğe açık, trafik kurallarına riayet edilmesi gereken özel etaplara ulaşılmasını sağlayan bağlantı etaplarıdır. Yolda arabanızla giderken yanınızdan bir ralli otomobili geçerse bilin ki siz o rallideki bir normal etaptan geçiyorsunuz.

Özel Etap: Tamamen trafiğe kapatılmış, başında ve sonunda zaman kontrol noktaları, ilk yardım ekibi, yangın söndürme ekibi, hakemler, gözetmen ve gözcülerin bulunduğu bütün güvenlik önlemleri alınmış, daha önceden uzunluğu belirlenmiş, ralli otomobillerinin zamana karşı yarıştıkları etapları ifade eder.


Zaman Kontrol: Yarışmacıların kapı numaralarına göre organizasyon tarafından verilmiş olan ideal süre, start saati gibi bilgileri de değerlendirerek belirlenen noktada tam zamanında olup olmadıklarını kontrol eden masa ve hakemlerin bulunduğu bölgeler.

Pilot: Otomobili kullanan kişi. Lisans sahibi olması zorunludur.
Co-pilot: Pilotuna özel etaplarda daha önceden çıkardıkları yol notlarını okuyan, normal etaplarda pilota yol tarif eden, ralli zaman karnesinin yazımından ve hakemlere verilmesinden sorumlu kişi.
Servis Alanı: Servis alanında araçlar organizasyonun belirlediği zaman aralıklarında tamirat, bakım görürler. Pilot ve kopilotlarda bu arada dinlenebilirler.

Homolegasyon: Fia tarafından belirlenen standartları ifade eder. Ralli de kullanılan her malzeme homolege olmak zorundadır. Bunun içine araba, güvenlik malzemeleri, yarış kıyafetleri dahildir. Ayrıca her homolegasyonun bir bitiş tarihi vardır. Yani kısaca rallide kullanılan her şeyin bir son kullanma tarihi vardır.

Kapalı Park: Yarışmanın başlangıcında, gün sonlarında (ayak sonu) ve yarışmanın sonucunda araçlar kapalı park denilen etrafı kuşatılmış, giriş çıkışların yasak olduğu ve başında bir gözlemci bulunan alanlara bırakılır. Buradaki amaç otomobillere müdahele edilmesini önlemektir.

Ralli otomobilleri iki ana kategori altında toplanmışlardır. GRUP N ve GRUP A
Bu gruplara ilaveten FIA maliyetleri azaltmak ve spora yeni sporcular eklemek adına yeni sınıflar yaratmaktadır. Bunlar Super 1600 ve Super 2000 dir. Burada ki amaç yüksek maliyetli turbo motorlar yerine atmosferik motorların kullanılmasını teşvik etmektir.




WRC yani World Rally Car. Tamamen otomobil üretici markaların yüksek mühendislik kullanarak meydana getirdikleri bu hız makineleri şampiyonanın temelini oluşturur. Neden mi? Çünkü bir WRC otomobilin 0-100 km/h hızlanması asfaltta 2,5 saniye civarındadır.Şaka gibi ama bu bir gerçek. Toprakta ise bu süre 4 saniye civarında.

WRC sınıfının en büyük özelliği motor hacminin 2000 cc ve motor gücünün 300 hp ile sınırlandırılmış olmasıdır.4 çeker özelliğindeki bu araçlar 3 tane diferansiyel ile kontrol edilmektedir. Bu diferansiyeller FIA nın sezon başında koyduğu hükümler gereği bazen aktif, bazen de pasif olabilmektedir. Fabrikalar bu otomobiller için çok büyük bütçeler hazırlarlar. Burada amaç, ARGE çalışmalarının denenebildiği bir ortamın dünya şampiyonasında yeralması, her türlü yol şartında araçların denenebilmesi ve test edilebilmesidir. Ayrıca şampiyona, dayanıklılık ve sağlamlığın gözler önüne serilebilmesi yani markanın reklamını yapmasında da büyük bir rol oynar. Bugün otomobillerimizde kullandığımız bir çok yenilik ilk olarak bu şampiyonada ortaya çıkmıştır. x-trac ve sequentile şanzımanlar, joystick vitesler gibi.


Güvenlik: Burada dikkat edilmesi gereken nokta; bütün yapılan tadilat, modifiye ve güvenlik önlemlerinin ne şekilde olacağının FIA tarafından belirlenmiş olmasıdır. Otomobil üreticisi bir otomobilinin ralli otomobili olması için FIA ya başvurur. FIA bu otomobili birçok testten geçirir ve sadece bu otomobilin sahip olduğu özellikleri belirttiği bir homologasyon fişi yayınlar. Siz ister bir fabrika pilotu ister bir amatör olun yarışacağınız ve ya hazırlayacağınız otomobilin özelliklerinin homolegasyon fişinde yazan ile birebir aynı olması gerekmektedir.

Bunun sağlanıp sağlanmadığı ise her yarışın başında konusunda uzman kişilerin yaptığı teknik kontrol denilen araç muayenlerinde bakılır. Teknik kontrollerde aracın homolegasyon fişine uygunluğu kontrol edilir. Yani benim param var bende daha güçlü bir motor takayım derseniz ve taktığınız motor homolege değilse yarışa giremezsiniz. Teknik kontroldeki birincil amaç güvenlik önlemlerinin kontrolüdür.

Aslında 1.000.000 $ değerindeki bir ralli otomobili ile 4000 $ a bulabileceğiniz bir ralli otomobilinde ki güvenlik önlemleri % 90 oranında aynıdır. Bunlar :

1-Rollcage ( Kafes )
2-Özel Koltuklar
3-Devre Kesici Şalter
4-Çok noktalı emniyet kemerleri
5-Otomatik veya Manuel Yangın Söndürme Sistemi

Bu malzemelerin hepsinin homolege olması ve miadının dolmaması gerekmektedir. Bu yazdıklarıma sahip olmadan yarışa girmeniz mümkün değildir.
Şimdi biraz şampiyonaya dönelim..
Şampiyona bugün itibarı ile 15 yarıştan oluşmaktadır.

Monte Carlo Rallisi
Uddeholm İsveç Rallisi
Corona Meksika Rallisi
Arjantin Rallisi
Ürdün Rallisi
İtalya Rallisi
BP Ultimate Yunanistan Rallisi( Akropol )
Türkiye Rallisi
Neste Oil Finland Rallisi (Bingöller Rallisi)
ADAC Almanya Rallisi
Yeni Zelanda Rallisi
RACC İspanya Rallisi
Fransa Rallisi- Korsika Turu
Japonya Rallisi
Galler-Büyük Britanya Rallisi.
Bu yarışlardan bazıları bir sene yapılıp bir sene yapılmamaktadır. Türkiye Rallisi`de buna dahildir.2008 sezonunda Kemerde düzenlenen yarış 2009 yılında yapılmayacak fakat 2010 şampiyonasında yer alacaktır. Bu uygulamanın en büyük sebebi yarışı izlemeye gelen seyirci sayısıdır.Bu tip şampiyonalarda sponsor yardımı olmadan yarış düzenlemek zordur. Ortalama olarak bir yarış için; yıl içerisinde durmadan çalışan 100 kişi, yarış esnasında ise yaklaşık 1000 kişilik bir ekip gerekmektedir. Bu da haliyle çok maliyetli bir organizasyondur.
Rallilerin, araçların,yarışmacıların, kuralların yani kısacası bu işin anayasasını FIA belirler.

FIA Dünya Motorsporları Federasyonudur.Türkiye de FIA nın temsilciliğini ise TOSFED yapmaktadır.TOSFED in açılımı Türkiye Otomobil Sporları Federasyonu olup Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğüne bağlı olarak çalışan özerk bir federasyondur.Görevi otomobil ve motorsporları organizasyonlarını Uluslararası Otomobil Federasyonu (FIA), Uluslararası Karting Federasyonu (FIACIK) kural ve yönetmeliklerine uygun olarak yürütmek, geliştirmek ve uluslararası organizasyonlarda başarılı sonuçlar sağlanmaktan sorumludur..Başkanlığını Mümtaz TAHİNCİOĞLU yapmaktadır.TOSFED kendi başına yarış düzenleyebildiği gibi kendisine bağlı kulüplere de yarış düzenleme yetkisi vermiştir. Bunlardan en önemlileri ISOK, BOSSEK ve ANOK tur..
Dünya Ralli Şampiyonasının bir başka yönü ise yarattığı yıldızlardır. Bu yıldızların başında
Ari Vatanen gelir.


Sinir uçlarının olmadığı konusunda rivayetler olan Vatanen için rallinin gelmiş geçmiş en iyisi diyebiliriz. Bir çok motorsporları dalında kuşkusuz en iyi olan Finlandiyalılar için kendisi bu sporun ilahıdır.Finlilerin bu sporda neden bu kadar başarılı olduğunu açıkmanın birkaç yolu var.İlk olarak yolların, yılın büyük bir bölümünde buzla kaplı olması olabilir. Kaygan zeminde araba kullanmak onlar için bir eğlence olabilir. Ayrıca bir rivayete göre Finlandiya`da ilköğretim okulundan çok ralli okulu olduğu söylenir. Kimbilir belki bu sebepler Finlilerin başarısını açıklayabilir. Ünlü Finli Pilotları sayacak olursak;
Ari Vatanen
Timo Salonen
Hannu Mikkola
Juha Kankkunen
Tommi Makinen
Marcus Gronholm ve yeni kuşağın temsilcileri Mikko Hirvonen ve Jari-Matti Latvala..
Dünya Ralli Şampiyonasında Finlilerin dışında da tabiî ki başarılı bir çok pilot yeralmıştır.
En önemlileri ;
Colin McRae
Carlos Sainz
Richard Burns
Peter Solberg`dir.
Bu pilotların yanında son dönemde yıldızı parlamış ve rekorları altüst eden belki de bugüne kadar bu sahnede yer almış en başarılı pilot olan Fransız Sebastian LOEB gerçeğini vurgulamak gerekir.


Kendisi spor hayatına jimnastikçi olarak başlamasına rağmen rallideki başarıları ile gelmiş geçmiş tartışmasız en başarılı pilottur.2004-2005-2006-2007 Dünya Şampiyonu olan LOEB, beşinci şampiyonluğuna doğru adım adım koşmaktadır ve bugünkü şartlarda kendisine yetişecek pek bir pilot çıkmamıştır. Bu mütevazi genç adam, yer aldığı Citroen takımı ile başarı üstüne başarı yakalamaya devam ediyor ve büyük bir terslik ya da şansızlık olmaz ise LOEB tarihin en başarılı ralli pilotu olacak gibi görünüyor..
Biraz da ülkemize dönecek olursak, tartışmasız Türkiye`de ralli konusundaki en başarılı isim Volkan IŞIK`tır.


1995 Türkiye Ralli Şampiyonu, 1996 Türkiye Ralli Şampiyonası'nda 2.'lik, 1998 Avrupa Ralli Şampiyonası'nda 3 kez birincilik elde etti. 1998 Dünya Ralli Şampiyonası genel klasman 10.'su, Fıa Teams Cup'ta ise 5. oldu. 1999'da Fia Teams Cup'ta Portekiz, Çin ve San Remo rallilerinde birinci oldu. Çin rallisinde genel klasman 6.'sı olarak Dünya Ralli Şampiyonasi'nda puan alan ilk Türk pilotu oldu. Aynı yıl Fia Teams Cup'ta 2. oldu. 2002 motor sporları sezonunda "Fiat Abarth Motorsports" takımı adına yarıştı ve 2002 Türkiye Ralli Şampiyonası F3 birincisi oldu. 2003 sezonunda Fiat Punto S1600 ile hem Türkiye Ralli Şampiyonluğunu hem de S1600 şampiyonluğunu elde etti.


Takımına da markalar şampiyonluğunu getirdi.2008 sezonunda ise Fıat Motor Sports Turkey adına ülkemizi Avrupa Ralli Şampiyonasında Türk bayraklı yarış arabasıyla başarıyla temsil ediyor.
Diğer başarılı pilotlarımız için Serkan Yazıcı , Ercan Kazaz, Adnan Saruhan, Nejat Avcı ve Hakan Dinçi sayabiliriz.
Bu isimlerin yanına son günlerde yeni ve çok hızlı yeteneklerde eklenmeye devam ediyor.
Yağız Avcı ve Fatih Kara gibi..


WRC
FIA
TOSFED
Sparco

__________________

Adrenalin tavan yapıyor
Ürkütücü, ölüme yolculuk yarışması gibi
Ralli hakkında detaylı bilgiler için teşekkürler