Akdeniz Orkinosu hakkında ne biliyoruz ?





Harika bir vücuda sahip olan bu füze şeklindeki balığın eti harikadır.....
600-900 kilogram ağırlığında ve 2 - 6 metre uzunluğunda olan, bir at kadar hızlı gidebilen ve çok önemli bir özelliği olan metalik pulları sayesinde 1-2 dakika gibi çok kısa bir zaman içerisinde 1.5 mil =(2700metre) kadar deniz dibine dalabilen harika bir estetik vücuda sahip olan, çok hızlı hareket edebilen ve de ekonomik açıdan da çok önemli olan göçmen bir balıktır.

Ton balığı olarakta bilinen ve eti konservecilikte kullanılan, Orkinos balığı uskumrugillerden olup, aynen bizim gibi sıcak kanlı bir balıktır. Orkinosun kendi vücut ısısını ayarlayabilme yeteneği sayesinde, kendisinin okyanuslarda göç etmesini, her yıl binlerce mil yüzebilmesi ve değişik pozisyonlarda hayatta kalmasını sağlamaktadır. Bu müthiş yüzücü balık kendinden küçük olan tüm pelajik (Uskumru-Lüfer-Palamut-Torik-Hamsi vs.) balıkları yiyerek beslenir.

Akdeniz ve Ege denizi bölgeleri, mavi yüzgeçli kuzey orkinoslarının hayatta kalmalarını sağlayan çok önemli bir bölgedir. Ayrıca orkinos balıklarını, yetiştirme bölgesi olarak 1. bölge Akdeniz bölgesi ve 2. bölge ise Balerik Adalarını etrafındaki sularda orkinoslar için çok önemli bir yumurtlama bölgesidir.

Orkinos balıkları ayrıca 8-9 adet Pinnul denen sahte yüzgeçlerede sahip olup,
vücutları yuvarlaktır diyebiliriz.Ön kafa bölümü iri arkaya doğru ise vücudu incelmektedir. Vücudunun üst tarafı siyah veya mavi yanları ise gri beyaz renktedir.

Üreme zamanları Haziran, Temmuz, Ağustos ayları olup, 1 Milyon civarında yumurta bırakırlar ve sürüler halinde gezerler.

Bugün neredeyse Akdeniz’den gelen bütün mavi yüzgeçli orkinoslar, Japonya’ya ihraç edilmektedir. Hesapsız avlanma ve kazanç hırsı, gelecekte geçimini balıkçılık yaparak kazanan birçok balıkçının kazancını ve bu balık türlerinin hayatını etkilemekte ve kötü neticeler doğuracağıda bir gerçek olarak ortaya çıkmaktadır.

Her yıl, bu balıklar sıcak sulara üremek için gelmektedirler. Ne yazıktır ki, balıkçı gemileri orkinosların hayatlarındaki bu dönüm noktalarında onları yakalamak için birbirleri ile adeta yarış yapmaktadırlar. Bunu yaparken kullandıkları tekniğe ve ağa da Orkinos gırgır ağı denilmektedir. Bu gırgır balıkçı tekneleri gününü kurtarmak için izin verilen kota'dan çok daha fazla balık tutmaktadırlar ve yakalanan bu orkinosların büyük bir miktarıda çok genç balıkları oluşturmaktadır. Kullanılan bu gırgır ağlarının boyu 1500-2000 metre ve derinliği ise 150-200 kulaçtır.(270-370metre)dir. Saatte 75-80 kilomere hıza çıkabilen bu balıklar, özel olta iğnelerine tüy ve bitki liflerinden yapılmış suni sinekler takılarak avlanırlar. Yakalanan Orkinosların muhafazası için de gemilerde soğuk hava deposu bulunmaktadır.

Bu Mavi yüzgeçli orkinosların yetişkinliğe erişme zamanları ise, 5 ve 8 yaşları arasındadır. Ve bundan dolayıdır ki, bu yaşlardan önce yakalanan genç balıkların hiçbir üreme şansı da bulunmamaktadır. Bu durumda bu balık türünün deniz stoklarındaki miktarının fevkalade azalması anlamına gelmektedir.

Günümüzde mavi yüzgeçli orkinos avcılığına bir de çiftliklerde ki havuzlarda, dalyanlarda yetiştirilme durumu da eklenmiştir. Buradaki amaç denizlerdeki genç yavru orkinosları yakalayıp, havuz veya dalyanlara , dalğıçlar yardımı ile sokarak buralarda taze balık etleri ile besleyerek büyütmektir.

1380 sayılı su ürünleri kanununun 2/1 nolu sirkülerindeki 17. maddeye göre avlanması gereken minimum orkinos boyları cinslerine göre şöyledir.

Ton(orkinos) : 90 cm..Latince adı.....: Thunnus thynnus...

Uzunkanat.....: 60 cm..Latince adı.....: Thunnus alalunga..

Yazılı Orkins.: 45 cm..Latince adı.....: Euthynus alletteratus

Bu uzunlıkların altında avlanmaları yasak olup, cezai müeyyideler uygulanmaktadır.

Yakalanıpta daha sonra kafeslere konan orkinosların, 1 kilo büyümesi için ortalama olarak 20 -25 kilo balık kullanıldığı da bir gerçektir. Bu durumda küçük pelajik balıkların (Uskumru-Palamut-Kolyos-Karagöz vs) zamansız avlanarak telef edilmelerine yol açmaktadır. Aynı zamanda kafeslerde yetiştirilen orkinoslara verilen yemler neticesinde etrafındaki sularda da dışkı kirliliğine neden olmaktadır. Başka bir ifade ile yemleme sonucunda kafeslerin bulunduğu ortamdaki deniz suyu bulanık bir hal almakta ve yağlı bir görüntü ile deniz kirletilmektedir.

Avlanan orkinoslar daha ağın içerisinde iken tüfeklerle canlı canlı öldürülmektedirler. Ardından gemilere alınan orkinoslar satışları yapılması için anlaşmalı şirketlere veya balık hallerine sevk edilirler.

kaynak:nurideniz

__________________
....................................