Evinize evcil hayvan almaya karar vermeden önce, eve gelecek yeni bir canlının getireceği sorumluluklara hazır olup olmadığınızı iyice düşünmeniz gerekir. Evinize gelen canlı sizinle beraber yaşayacağı için sorumluluklarını iyi bilmeniz ve ona ayırabilecek vaktinizin olması gerekir. Örneğin köpekler sabah ve akşamları ihtiyaçları için dışarı çıkarılmalı, uzun tüyleri fırçalanmalı, 20 günde bir banyo yaptırılmalıdır, kedilerin ise tuvaletleri yeterince temiz olmalıdır.

Ailenizdeki herkes eve hayvan alınması konusunda hemfikir mi? Sorumlulukları sizinle paylaşacaklar mı? Çünkü evcil hayvanlar kendilerine yöneltilen duyguları bizlerden çok daha fazla güçlü algılamaktadırlar.

Yavru köpekler ilk 4 - 6 haftalık gelişim süreci sonunda annesinden ayrı yaşayabilecek duruma gelir. Yeni arkadaşınızla tanışmanız genellikle bu dönem sonunda olur. Bu tanışma barınaklarda, sokaklarda, pet-shoplarda, köpek yetiştirme çiftliklerinde ya da annenin yanında gerçekleşir. Bu yeni arkadaşlığın uzun sürecek mutlu ve eğlenceli bir dostluğa dönüşmesinin ilk şartı, hayat şeklinize en iyi uyum sağlayacak yavruyu seçmek olacaktır.

Küçük, orta veya dev? Uzun tüylü yada kısa? Tembel ya da oyuncu? Bunlar seçeneklerinizin sadece küçük bir kısmı. Bu yüzden köpek seçimi aklınızı karıştırabilir. Ama biraz dikkat ve araştırmayla size en uygun köpeğe sahip olabilirsiniz.

Bu noktada cevaplandırmanız gereken en önemli soru “Nerede yaşıyorsunuz ve köpeğiniz için sağlayabileceğiniz olanaklar nelerdir?” olacaktır.

Büyük ve bahçeli bir evde kalıyorsanız aktif ve koruyucu bir ırk sizin için daha uygun olacaktır.

Küçük bir apartman dairesinde yaşıyorsanız ve gerekli egzersizleri yapması için ona ayıracak yeterli zamana sahip değilseniz, büyük ırk bir köpek sizin için doğru bir seçim olmayacaktır. O da bu yaşama uyum sağlayamayacaktır. Bu noktada en iyi seçenek ufak mekanlarda yaşayabilen ve fazla egzersize ihtiyaç duymayan küçük bir ırk olacaktır. Unutmayın ki büyük ırklar, küçük ırklara göre daha fazla egzersize ihtiyaç duyarlar. Ayrıca apartman dairesinde yaşıyorsanız, havlama ve gürültü çıkarma olasılıklarını da değerlendirmeniz gerekecektir. Apartman dairesinde oturanlar, diğer apartman sakinlerine evlerinde evcil hayvan beslemek istediklerini bildirmek zorundadırlar.

Alacağınız köpeğin bölgeniz iklim koşullarına uygun olup olmadığını araştırın.

Ufak bir çocuğunuz varsa, onunla iyi iletişim kurabilecek bir ırkı tercih etmelisiniz.
Bazı ırklar ev hayatını daha çok severler. Ancak siz gezmeyi seven özgür ruhlu biriyseniz, seçiminizi böyle bir ırktan yana kullanmanız yanlış olacaktır.

Uzun tüylü bir ırkın taranması için daha fazla zamana gereksiniminiz olacaktır. Uzun tüylü ırkların kısa tüylü ırklara göre daha fazla tüy dökeceği unutulmamalıdır.

Doğru ve özenli bir bakım ve de eğitimle bir sokak köpeğinden de çok iyi sonuçlar alabilirsiniz.

Köpek alma kararını ailenin tüm bireyleri ile ortak karar vererek almalısınız.

Bunlar köpeğinizi seçerken düşünmeniz ve değerlendirmeniz gerekenlerin sadece küçük bir kısmı. Doğru cevaplar ve doğru seçim için mutlaka veteriner hekiminizle konuşun. Köpek sahibi arkadaşlarınızdan fikir alın.

Uzmanlar bazı köpek davranış bozukluklarının, seçilen köpeğin özelliklerinin bilinmemesi ve beklentilerinin karşılanamaması sonucunda, köpeğe yapılan yanlış tutumdan kaynaklandığını vurgulamaktadır.

Bu yüzden yaşam tarzınıza ve karakterinize en uygun köpeği seçmek, yaşamınızı daha zevkli hale getirecektir.

Eğer yukarıdaki ve benzeri sorular sizleri hayvan edinme sorumluluğundan vazgeçirmemişse güvendiğiniz bir veteriner hekimden yardım alabilirsiniz.Yine de alırken hareketliliğine, oyunculuğuna, kıllarının temizliğine, göz ve burun akıntısının olmamasına, ishal-kusma gibi belirtilere, annesinden çok erken ayrılmamış olmasına, bir aylıktan büyük olmasına ve aşı karnesinde yapılan ilaç ve aşı gibi uygulamaların bir veteriner hekim tarafından uygulandığını gösteren imza ve kaşenin bulunmasına mutlaka dikkat ediniz.

Alıntıdır.

Her köpeğin mutlaka alması gereken eğitimdir.Bütün görev köpekleri temel ve ileri itaat eğitimi altındadır.Köpeğin görevi ne olursa olsun temel itaat eğitimini almadan görevini yapamaz.Temel itaat eğitimi köpeğin öğrenmeyi öğrenme aşamasıdır.Bu eğitim dönemi içinde köpeğin sahibine itaat etmesi için gerekli komutlar ve davranışlar öğretilir.

Eğitimin başarılı olabilmesi için köpeğin sosyalleşmesi maximum düzeyde olmalıdır,sosyal bir köpek sahibi olmak eğitimli bir köpek sahibi olmaktan çok daha önemlidir.Bu yüzden köpek sahibinin temel itaat eğitimine kadar yavruyu olabildiği kadar sosyalleştirmesi ve ona dünyayı tanıtması gerekir,aksi takdirde yeteri kadar sosyal olmayan bir yavru köpek eğitimde başarı sağlamayacak ve sorunlara yol açacaktır.Eğer köpeğinizde sosyal davranış sorunları gözlemledi iseniz hiç vakit kaybetmeden bu sorunların önüne geçmeniz gerekir.Ancak sorunlar çözüldükten sonra köpeğiniz temel itaat eğitimi için hazır olacaktır.

Temel itaat eğitimine giriş yaşı altı ila oniki ay arasında olabilir.Koruma eğitimi için hazırlanan köpeğe temel itaat eğitimi,köpeğin koruma ve kendine güven duygusunun zayıflatılmaması için onikinci ay içinde verilmeli ancak bu ana kadar köpek koruma içgüdüsü ve cesaretini kuvvetlendirmek için çalıştırılmalı ve temel itaat komutlarına alıştırılmalıdır.

Eğer köpek görev için değil, arkadaşınız olacaksa eğitimine altıncı ay içinde başlayabilirsiniz ancak bu ana kadar yani sekizinci haftadan başlayarak köpeğinize komutları kesinlikle zorlamadan ve oyun arasında en fazla beş dakikanızı ayıyarak öğretebilirsiniz..Bu anlar köpeğinizle geçirdiğiniz en güzel ve eğlenceli günlerdir,unutmayın ki o henüz çok genç,şu an bebeklik döneminde ve bir bebekten olağanüstü bir hafıza veya düşünce bekleyemeyiz.Şu anlar köpeğinizin birşey anlamadığını düşünmeyin çünkü siz farkında olmasanız bile köpeğiniz öğrenmeye başladı ,önemli olan ona doğru hareketleri öğretmek ve geliştirmek yalnız sabır ile, her şey yavaş yavaş olacak

Temel itaat eğitiminde köpeğiniz size itaat etmeyi öğrenir ve verdiğiniz komutları uygulamaya çalışır.Bu eğitim dönemi içinde köpeğiniz yedi adet temel komut öğrenecektir.Köpeğin bu komutlara tamamen uyum süresi 30-40 gün arasındadır.Temel itaat eğitimi için verilen esas süre yirmibir gündür.Ancak bu süre çoğu köpek sahibinin, köpeğini yeteri kadar sosyalleştiremediği ve bu yüzden köpeğin, eğitime ve dış dünyaya yeteri kadar uyum sağlayamadığı için süre uzamaktadır.

Burada bir kez daha tekrar etmekte fayda görüyorum.Köpeğinizin eğitimde başarılı olması ve onunla ömür boyu rahat bir yaşam istiyorsanız yavru köpeğinize dünyayı ve insanları çok iyi tanıtmalı ve bu alanlardaki sorunlarını çözmelisiniz.bu sorunlar çözüldükten sonra köpeğinizi temel itaat kursuna vermelisiniz.

Yürüme-Yavaş Yürüme-Hızlı Yürüme-Koşma.Sol yanınızda sizinle uyumlu olarak,gevşek kayışta yürüme.

Otur.

Yat.

Gel.

Otomatik oturuş. Siz durduğunuz anda köpeğinizde durarak oturur.

Yerinde kal. Sol yanızda yürüyen köpeğinize komut vererek onu ayakta bekletebilirsiniz.

Dur. Size doğru gelen köpeğinizi komutunuz ile ileride durdurabilirsiniz.

Eğitimde yanlış olarak bazı eğitmenler "Bekle" komutunu kullanırlar.Örneğin köpeğe "Otur" veya "Yat" komutunu verdikten sonra ayrıca "Bekle" komutunu verirler ve köpek bu komuta uyar.Yukarıda da gördüğünüz üzere "Bekle" komutu sıralamada yer almamıştır,çünkü bu komut eğitim için gereksizdir.Zaten köpeğinize "Otur" - "Yat" -"Yerinde Kal" ve "Dur" komutunu verdiğiniz anda köpeğimizden bir dahaki komuta kadar komutu uygulamasını istemekteyiz.Bu yüzden köpeğimize komut vererek yanından ayrıldığımız anda köpeğimiz hareket etmeyerek yeni komutlarımızı beklemelidir.

Temel itaat eğitiminde köpek yedekli olduğu halde yukarıdda sayılan komutlarınıza itaat etmektedir.Köpeğinizin tasmasını çıkardığınız ve onu serbest bıraktığınız anda köpeğinizin komutlara cevap verme oranı düşer hatta başlarda biraz cevap verirken ileride hiç vermeyebilir.Bunun için trafiğin ve insanların yoğun olduğu bölgede köpeğinizi serbest bırakmamak uygun bir davranış olacaktır.Eğer köpeğinizin tasmasız olarakda komutlarınıza uymasını isterseniz itaat eğitiminin bir üst basamağı olan ileri itat eğitimine geçmelisiniz.

Alıntıdır.

Bazı köpek sahipleri için, yeni köpeklerin, ya da köpek yavrularının tuvalet eğitimi sorun olabilir. Halbuki, dikkatli bir gözlemle, yavruların ya da daha olgun köpeklerin tuvaletlerini nerede yapacaklarını öğrenmeleri birkaç hafta içinde bile tamamlanabilir.

Tuvalet eğitiminde vurgulanması gereken en önemli nokta, tuvaletini belirtilen bölgede her yaptığında, köpeğin övülmesi ve ödüllendirilmesidir. “Hatalar” çoğunlukla sahibinin, yavru köpeği yeterince yakından gözlememesinden veya yavrunun tuvalete gitme ihtiyacı olduğunu anlayamamasından kaynaklanır. Yavruların tuvalete gitme zamanları oldukça belirgindir. Örneğin, uyandıktan hemen sonra, eğitim ya da oyundan sonra ve her yemeğin ardından. Bu nedenle belirli ve düzenli bir rutin oluşturmak zamanlama uygulamak önemlidir. Yavru ev içine pislediyse, pislediği bölgeyi amonyak içermeyen bir deterjanla iyice temizleyin ki bir daha aynı yere tuvaletini yapmasın. Gerekirse, köpeğin o belgeye girişi sınırlandırılabilir. Yavrunun normal olarak ihtiyacını gidereceğini hissettiğinizde onu gözünüzün önünden ayırmayın. Eğer onu yakından gözetleme imkanınız yoksa, tuvaletini yapmak istemeyeceği bir alana koyun. Bu onun yuvası veya tuvalet eğitim kafesi olabilir. Köpeğin tuvalet ihtiyacı olduğunun ima edebilecek davranış değişikliklerine dikkat edin. Örneğin, yeri koklaması, daire çizmesi ya da ağlaması. Bu davranış şekillerinin gördüğünüz zaman onu hemen tuvaletini yapmasını istediğiniz yere götürün. İşini bitirinceye kadar onu sessizce bekleyin. Onu doğru zamanda ödüllendirmek çok önemlidir. İhtiyacını giderdiğinde onu cömertçe ama sakinlikle övün ve ona bir ödül verin ya da bir tür ödüllendirme olarak, oyun için biraz daha dışarıda kalın. Eğer yavru dışarı çıkmak ister ve fakat üç dakika içinde ihtiyacını gidermese onu geri götürün. Onu hiçbir şekilde övmeyin ve onu kafesine koyun. Bir müddet olarda bırakıp sonra tekrar dışarı çıkartın.Bu sefer yaparsa onu övün ve ödüllendirin. Yavru ihtiyacını giderene kadar onunla oynamayın. Köpeğinizin belli zamanlarda ihtiyacını gidermesi işlemini rutine bindirin. Gün içinde her saatte bir,onu dışarıya, belirlenmiş bölgesine götürün. Akşamları yavruyu uyumaya teşvik edin ve gece siz yatmaya gitmeden önce, onu uyandırıp tuvalet için dışarıya belirlenmiş bölgesine götürün. 6-10 haftalık köpeklerde, gece tuvalet ihtiyacını giderme zaman arısını 5 saatten fazla geciktirmeyin. Yavru tuvalet ihtiyacını doğru yere yapmasını öğrenmeye başladıktan sonra, onu daha uzun aralıklarla dışarıya çıkartın. Bilinçli bir eğitime rağmen tuvaletini yuvasına veya evin herhangi bir yerine yapan köpek çok azdır. Eğer yaparsa, bir sorun olduğuna işarettir. Öncelikle, köpeğinizin sağlıklı olduğundan emin olmak için sindirim sistemi kontrol edin, Gece yemek ve su vermeyin, gerekirse veteriner hekiminizin tavsiyelerine uyun.

Köpeğiniz tuvalet ihtiyacını giderdikten sonra, dışkısının temizlenmesi, her köpek sahibinin sorumluluğudur. Her zaman yanınızda bir poşet bulundurun. Köpeğiniz ihtiyacını giderdikten sonra poşete elinizi geçirin ve dışkıyı aldıktan sonra diğer elinizle poşetin ağzını tutup çekiniz. Poşetin ağzını bağlayıp çöpe atınız.

Köpeklerde Hamilelik

Köpekler 7-8 aylık olduklarında cinsel olgunluğa ulaşırlar. Bu süre bazı büyük cüsseli ırklarda 1,5 yaşına kadardır. Östrus da denilen kızgınlığın başlaması da bu sürede olur. Kızgınlık döneminde huy değişimleri olur; dişi kedide kendi etrafında yuvarlanma; çiftleşme isteği ile evden kaçma; iştah değişiklikleri; sık su içme ve idrar yapma; vaginal ve idrar sıvısında erkeklerin ilgisini çeken bir koku ile beraber çitleşme hareketleri gibi belirtiler olur. Bu dönem 6 ayda 1 tekrarlanan 7-9 günlük bir süreçtir.Bu dönemde çiftleşme olursa 59-78 günlük bir gebelik süreci başlar.

Gebelik ve Doğum

Gebelik süresince bünyede yine hormonel değişimler olur; gebelik hormonları sayesinde annenin vücudu da gelişir; memeler büyür; sütle dolmaya başlar; doğum yaklaştıkça anne huzursuzlaşır, endişelidir; yuva yapma arzusu görülür; sakin yer arar. Ender olarak bazı kediler insanla ilişkisini sürdürür;ama normalde anneyi yalnız ve rahat bırakmakta fayda vardır.
Doğumdan 1- 14 saat önce annenin vücut ısısı 0.5-1 derece düşer.Doğum başlamadan 48 saat önce yeşil mükoz bir pigment görülebilir. İlk yavrulamada 2-3 gün önce memede süt görülebilir.
Doğum yaklaştıkça titremeler, solunum sayısı artışı, sinirlilik, gezinme ve bazen kusma görülür. Bu arada karında kasılmalar olmaz, kediler bazen meme yada perianal bölgeyi yalar.Anne bazen açlık çukurluğuna bakar. Bu huzursuz dönem genelde 6-12 saat sürebilir. Doğumun 2. döneme geçiştir; baş,boyun, ve ön ayaklar öne doğru uzanır, Uterus 15 dakika aralıklarla kasılmaya başlar ve kasılmalarla yavaş yavaş 1.yavru zarı yırtılır ve dışarı sıvı akar,2. kese dışarı çıkar.Sıvı kesesi olarak görülebilir. Artık 2. dönem başlamış olur.

İkinci dönem:
2.dönem yavrunun doğum kanalını tamamen terk etmesine kadar sürecektir. Anne yatar yada çömelir. Yavru zarı genelde spontan olarak yada annece ısırılıp yalanarak koparılıp yavrunun üstünden sıyrılır. Göbek kordonu koptuktan sonra artık yavrular süt emmek için memeleri aramaya başlarlar. 1-2 dakika içinde yeni doğan yavru anneyi ememebilir.Anne o arada yalayarak solunum ve dolaşımı da stimüle eder.Yavrular ( 2 haftalık oluncaya kadar) gözleri kapalı doğarlar.


Yavruların ve annenin bulunduğu zemin mikroplardan arınmış olmalıdır ki yavrular özellikle göbek kordonlarından mikrop kapmasınlar. Eğer annenin doğumunun bittiği ve rahat sakin bir hal aldığı görülürse veteriner hekimce göbek kordonları özel antiseptiklerce temizlenip ligatür atılabilir. Ama anne agresif ise kendi halinde bırakılması tavsiye edilir.

Doğumun 2. aşaması olan gözle görülür kasılmaların başlamasından itibaren çoğunlukla 10-30 dak gibi bir sürede ilk yavru gelmesi gereklidir. Eğer annenin büyük çabalarına rağmen ilk yavru 2 saati geçtiği halde doğmamışsa mutlaka veteriner yardımı almak gerekir. Çünkü yavru kanalda sıkışmış olabilir; ve bu durum hem anne hem de yavrunun zehirlenmesiyle son bulabilir. Bu nedenle acil durumdur.

Doğumda anne kesinlikle kendi ortamında yalnız bırakılmalıdır, uzaktan belki gözlemlenebilir. Çünkü korkan bir annenin doğumu korku durumunda salgılanan hormonlar nedeniyle durabilir. Korkutma gibi bir durum yoksa, her şey normal seyrederken de anne birkaç yavrunun doğumundan sonra dinlenip doğuma öyle devam edebilir. Fakat bu son durumda da ara maksimum 4 saattir.4 saatten fazlası da şüphe uyandırmalıdır.Bir yavrunun doğumdan sonra 4 saat geçtiyse güç doğum olacak demektir. Veteriner yardımı istenmelidir. Doğum sürecinden sonra eğer annenin ilk gebeliğiyse; bebeklerle ilgilenmeyebilir; yahut emzirme içgüdüsü gelişmemiştir; veya süt salgılanmasında problem olabilir.Bunlarda doğumdan sonra izlenmeli, veteriner hekime danışılmalıdır.
Normalde doğumdan yavru zarlarını atan anne köpekte yeşil-siyah bir renkte akıntı görülebilir.Bunun dışında 12 saatten fazla süren her tür farklı akıntıda hastalık var demektir. Retentio secundinarum ve farklı enfeksiyonel etkenler yüzünden gelişen pyometra sonucu ,doğumdan sonraki 4-5 gün içinde annede halsizlik,ateş, depresyon kendini gösterir ve anne maalesef çok beklenildiği için, müdahale edilmediğinde, septisemi sonucu kaybedilebilir.

Bu nedenle doğum ertesi belirtiler ve anne iyi takip edilmelidir. Anneden irinli bir akıntı gelmesi ilk önemli habercidir.Yavrular ağlar, anne de huzursuzdur.Akıntısız pyometralar da gelişebilir.
Özellikle annesiz kalmış gözleri açılmamış bir bebek bulunduğunda ona özel bakım gereklidir.2-3 saate bir anne sütüne yakın özel mamalarla beslenir, sıcak tutulur ve her beslenmeden sonra mutlaka genital bölgeleri hafif bir masajla pamuk vb kullanılarak idrarları yaptırılır.Bebeklerin bu 2-3 haftalık ilk dönemlerinde anne idrarı yalayarak yaptırdığından, bu işlem anne yoksa muhakkak insan eliyle yaptırılmalıdır, yoksa yavru zehirlenip ölür.


Uzman Veteriner Dr. ÖZLEM ONAY