Bilindiği gibi kelaynaklar, dünyada nesli tükenmek üzere olan kuşlar arasındadır. Şu an itibariyle dünyada sadece Fas ve Türkiye’de koloni halinde yaşamaktadırlar. Fas’takiler 200 civarında, Türkiye’dekiler (Birecik ilçesinde) 50 civarındadır.

Kelaynakların bilimsel adı“Geronticus Eremita”dır. Göçmen bir kuş olan kelaynaklar yüzyıllar boyunca hızlı bir şekilde azalmıştır.

Eski Mısırlıların hiyerogliflerinde yer alan kelaynaklar, Avrupa Alplerinden 400 yıl önce kayboldular. Kitle halinde yok oluşlar 1950’lerden sonra zirai ilaçlar, özellikle DDT’nin kullanımıyla başladı. Türkiye’de, Birecik ilçemizde yaz aylarında 1950’li yıllarda binlerle ifade edilen rakamlar da bulunan kelaynaklar 1950’li yılların sonlarında bölgede uygulanan yüksek dozdaki tarımsal ilaçlama nedeniyle sayıları hızla azalmaya başlamıştır. 1989 yılındaki ölümlerle sayıları 100’ün altına düşmüştür.

Kelaynaklar belki kuşların en güzeli değildirler, ama onların çirkinliği ve tuhaf görünüşleri, onlara ayrı bir çekicilik kazandırır. Çıplak kafaları ve enselerindeki tüyleri ile komik bir görünüm kazanırlar. Ancak bunun yanında sağlam karakterli oluşları, vefalı ve beslenirken doğaya güvenleri, tek eşli ve hep aynı eşle çiftleşmeleri belki de günümüzde insanlar arasında olmayan davranış ve hasletlerdir. Belki de bu yüzden kelaynakların nesli tükeniyor. Siyah tüyleri bazen güneş ışığında, mor ve yeşil bir pırıltı alır. Uçarken gösterdiği süzülüş, zariflik ve çeviklik, Kelaynakların insanlara verdiği romantik ve şairimsi zevklerdir.

Kelaynaklar, böcekler, çekirgeler, karıncalar, salyangozlar, kertenkeleler ve diğer bilmediğimiz haşaratla beslenmeleriyle doğadaki dengeyi korumakta, bu yönüyle aynı zamanda çevre dostu kuşlardır. Görüldüğü gibi nesli tükenmekte olan kelaynaklar, bugün insanların özlemle hasret duyduğu, tükenen duygulara sahiptir.

Tüm Avrupa ülkelerinde nesli tükenen kuşlardan en göze çarpan tüylere sahip olan Turaç, Kıbrıs'ta yaşamakta olan kuşlardandır. Keklikten biraz irice güzel bir kuştur. Erkek ve dişisinde farklılıklar görülmektedir. Erkek Turaç genelde yer yer beyaz ama ağırlıklı olarak siyah renkte yanaklara, parlak kestane renkli bir gerdana, ve beyaz noktalı bir böğüre sahiptir. Sırtı ve kanatları altın kahverengi benekli olan, uca yakın kısmı sarımsı kahverengi parlaklıkta bantlı ve uç kısmı solgun bir renge, ince beyaz çizgileri bulunan siyah bir kuyruğa sahiptir.

Dişi Turaç; üst tüyleri, kanatları ve kuyruğunun görünüşü itibariyle erkek Turaç'a' benzemesine rağmen, erkeğin sırtının alt kısmındaki siyah renkler, dişide yerini kahverengi benekler ve kahverengi çizgilere bırakır ve ayrıca dişilerin kuyruklarının daha geniş olduğu görülür. Boyu 35 cm' dir. Ötüşü uzaklardan duyulur. Flüte benzer sesle öter. Çok sıkıştığı zaman dikine havalanır ve kanat gererek kısa kanat vuruşları ile süzülür. Turaç da diğerleri gibi uçmaktan çok yürümeyi yeğler.

Bu kuşların yetiştiği doğal ortam Kıbrıs'ın güney batısı ve Karpaz yarımadasıyla sınırlıdır. Son zamanlarda bu alan genişlemektedir. Bu kuşlar genelde güney batıda bulunan kıyısal kesimlerde ve 20 km' ye kadar iç arazilerde bulunur. Turaç' ın işlenmiş ekinlere iyi adapte olduğu gözlemlenmektedir. Ekinler uzun olduğu için kuşlara sığınak görevi görürler, ayni zamanda ekinlerin aşağısındaki açıklık kuşlar için kolay yolculuk ve uygun bir kaçış rotası imkanını sunmaktadır. Yurdumuz dışında Türkiye, Suriye, Irak, Ürdün, Lübnan, İran, Pakistan ve Batı Hindistan'da yaşar.

Günümüzde avlanması, yakalanması ve bulundurulması yasaklanmış olan bu ötücü göçmen kuşlar yasaklanmadan önceki yıllarda “ağ tuzakları” kurularak yakalanıyordu.

Günümüzde Saka, nesli tükenen ve koruma altında olan kuşlar bir ilişki olmaması gerekir. Zaten kuşçuların çoğu da floryanın fiziksel özellikleriyle iyi veya kötü ötümlü olması arasında bir bağlantı olmadığı düşüncesindedir.

Günümüzde, Florya, nesli tükenen ve koruma altında olan kuşlar olması sebebiyle yakalanması ve avlanması yasak olan hayvanlar kategorisine girmektedir.

Para ve hapis cezası vardır. Florya’ da da belli bir fiziksel varyasyon vardır. Normalde floryanın tüyleri yeşil- sarı ağırlıklı olurken bazı kuşlar daha çok gri-kahverengiye çalar. Bunlara “Karadamar” denir.

__________________

Tropikal, subtropikal, ılıman bölgelere ve Avustralasya ile Doğu ve Güney Asya'ya özgü, küçük ve ötücü kuşlardır.

Akgöz, Passeriformes takımının Zoster opi-dae familyasını oluşturan 85 kuş türünün ortak adı. Akgöz türleri birbirine çok benzediği için 60 kadar tek bir cins (Zosterons) içinde sınıflandırılır. Afrika, Güney Asya, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın sıcak bölgelerinde yaşarlar.

Hepsi de kısa kuyruklu ve kısa kanatlı olan Akgöz türleri yaklaşık 11 cm uzunluğundadır. Gagaları ince ve sivri, dilleri fırça uçludur. Boz ya da kahverenginin tonlarında ya da san yeşil olan Akgözler de erkekle dişi arasında renk farkı yoktur. En belirgin özellikleri gözlerini çevreleyen küçük, yumuşak ve beyaz tüylerden oluşmuş halkadır.

Alaca Baykuş (Strix Aluco)

Boyu 37-39 cm, kanat açıklığı 94-104 cm. olan Baykuşgiller familyasına ait bir kuş türüdür.

Yaşam yerleri ormanlar, büyük parklardır. Geceleri hareketlidir, gündüzleri ağaçlarda dinlenerek geçirir. Ötüşü çok belirgindir. Ötüşleri genellikle geceleri duyulur.

Geceleri avlanmanın bir gereği olarak, görme ve işitme duyuları çok iyi gelişmiş, ancak gözlerin önde olması nedeniyle görüş alanları daralmıştır. Bu olumsuzluk, başın 270° çevrilebilmesiyle telafi edilir. Başın bu şekilde çevrilebilmesi ve asimetrik konumlu kulakların sayesinde, seslerin yönünü çok net bir şekilde saptayabilirler.

Arkaya yönelik tek ayak parmağı, öne de çevrilebilir. Avın yakalanmasında yardımcı olan tırnaklar, çengel gibi kıvrıktır. Kursakları bulunmaz, avın sert yapılı (kitin ve kemik yapılı) kısımları sıkıştırılmış bir "kusuk (pellet)" halinde dışarı atılır.

Dişiler ve erkekler arasında dimorfizm yoktur. Sadece dişiler kuluçkaya yatar, erkekler kuluçkadaki dişileri besler. Yavru bakımından her iki eşey de sorumludur.

Atmaca Kartalı (Aquila Verreauxii)

Kartallar, Dünyada en uçarak yükseğe çıkabilen kuş türüdür. Görme yetileri çok gelişmiş olan kartallar, çok yüksek tepelerde, kayalıkların en üst noktalarına yuva yaparlar ve oraya yumurtlarlar. Aile yaşantısı vardır. Ömürleri boyunca ek eşle yaşarlar ve aynı yuvayı kullanırlar. Yumurtaların kuluçka dönemi 7-8 hafta sürer. En fazla 4-5 yumurta yumurtlayan kartal, her üç saatte bir yumurta yapışmasın diye döndürürler, anne ve baba olarak yuvayı sırayla beklerler. Bu sürenin sonunda yumurtadan çıkan yavruların en iri olanı, diğer kardeşlerini yer. Anne ve baba buna seyirci kalır, müdahale etmezler. Bu kartalların vahşi yaradılışlarının bir getirisidir.

Yaklaşık 4 ile 5 yaşına girmiş bir kartal tam olarak yetişkin sayılır. Bu yaştan sonra yetişkin tüyleri çıkar, kanat uzunluğu 2 metreye yaklaşır. Dünya üzerinde bilinen yaklaşık yirmi tür kartal yaşar.

İri olanları antilop, maymun, tilki, tavşan gibi hayvanları rahatça öldürebilirler. Kuzu yavrularını kaldırıp kaçıranları vardır. Birbirinin avını almak için dövüşenlerine rastlanır. Avlarının kemiklerini rahatça sindirirler; tüylerini, sindirimden sonra top hâlinde ağızlarından çıkarırlar.

Bıldırcın Kılavuzu, yelvegiller (Rallidae) familyasından bir kuş türüdür. Üreme habitatı, diğer su yelvelerinin çoğu gibi bataklıklar değildir, çayırlar ve tarımsal çiftliklerdir. Avrupa ve batı Asya boyunca görülürler, kışın Afrika'ya göç ederler. Erişkin bıldırcın kılavuzu, 22-25 santimetre uzunluğundadır ve çoğunlukla kahverengi olup, vücudunun üst kısmı yoğun biçimde beneklerle kaplı, başı ile boynu mavi-gri ve böğrü kırmızımsı çizgilidir.

Kısa gagaları ve uçuşta gösterdiği kestane rengi kanatları ve uzun sarkık bacakları vardır. Eşeyler benzerdir ama olgunlaşmamış kuşta mavi-gri renk yerini kahverengimsi sarıya bırakır.

Kılıçgagagiller (Recurvirostridae) familyasından bir kuş türüdür. Erişkinlerin, bir siyah başlığın dışında kuş tüyü beyazdır ve kanatlarda ve arkada siyah yama vardır. Uzun yukarıya dönük gagaları ve uzun mavimsi bacakları vardır. Çocuk kuşlarda, erişkinin siyah olduğu yerler kahverengidir ve çocuğun beyaz kuş tüyü, çoğunlukla daha gri yamalarla lekelidir.

Üreme habitatı, hafif tuzlu suyla sığ göllerdir ve yalın çamur açıktır. Açık yerde çoğunlukla küçük gruplarla yuva yaparlar. 3-5 yumurta, doldurulmuş bir kazımaya veya bitki yaşamının bir yığınına koyulur. Yumurtalar yeşil, siyah beneklidir. Bu kuşlar, sığ hafif tuzlu suda veya çamur dairelerinde, suda kenardan kenara gagalarıyla yiyecek ararlar. Onlar çoğunlukla, kabuklular ve böcekleri yerler.

Ötüşleri gürültülü bir klute-klute-klutedir. Ilımlı Avrupa ve batı ve merkezi Asya'da üreme gösterirler. Bu tür göçmendir ve kışın en çok Afrika veya güney Asya'da görülürler.

Atmacagiller (Accipitridae) familyasından 50-60 cm boyunda, 120-150 cm kanat açıklığında bir kuş türüdür. Orta boylu ve geniş kanatlı bir yırtıcıdır. Kanat teleklerindeki siyah çerçeve ve kızıl rengiyle kolayca tanınır. Alacalı, açık renkleri, uçarken veya tüneme halinde rahatça ayırt edilebilir. Bu kadar sık görülmesinin nedeni ise avladığı hayvanların çok çeşitlilik göstermesi, (sürüngenler, küçük ve orta boydaki kuşlar, ufak memeliler ve tavşan) ve kendisi ile rekabet edecek başka yırtıcıların (kartal gibi) azlığıdır.

Yırtıcı kuşlar içerisinde manevra kabiliyeti en iyi olan kuş türüdür, dalışa geçtiği an saatte 320km/s gibi mükemmel bir hıza ulaşır. Bu hızla nefes alamayacağı için burun deliklerindeki kapakçıkları kapatabilir.

Bozkırlar, açık alanlar ve sulak alanlar yaşam yerlerini oluşturur. Türkiye'de özellikte Marmara bölgesinde sık sık görülür. Ülkemizde yol kenarlarındaki dikenler üzerinde tünemiş olarak görülür. Göç mevsimlerinde sürüler halinde izlenebilirler. Özellikle bahar aylarında ormanlık alanlarda yavrusu ile gezen çiftleri izlemek doğa tutkunları için oldukça keyif vericidir.

Ötücü Kuğu ördekgiller (Anatidae) familyasına ait ötücü bir kuğu türüdür. 140-160 cm boyunda, 205-235 cm kanat genişliğindedir. 8-15 kg arası ağırlıktadır. Köşeli bir başa ve sarıdan siyaha değişkenlik gösteren bir gagaya sahiptir.

Ötücü kuğular, özellikle büyüme dönemlerinde vücut ağırlığını kaldıramayan bacakları için, yüzebilecekleri geniş sulak alanlara ihtiyaç duyarlar. Zamanlarının çoğunu yüzerek, suda yiyecek arayarak ve dipte yetişen bitkileri yiyerek geçirirler.

Ötüşleri, derinden gelen kaz sesine benzer. Boyutlarına rağmen iyi uçucu kuşlardır. Kışları geçirmek üzere yüzlerce mil katlederek kuzey Avrupa ve doğu Asya'ya göç ederler. Ötücü kuğular, yaşamlarını çift olarak geçirirler, yavruları kış boyunca onlarla kalır, bazen daha önceki yavrular da onlara katılır. Üreme yerlerini sulak alanlar olarak seçerler, yarı evcilleşmiş kuşlar suya yakın olan yerlere yuva yaparlar. Dişi ve erkek yuvayı birlikte inşa ederler, erkek dişi kuluçkadayken yuvayı korur. Dişiler genellikle 4 ila 7 (12 de olabilir) yumurta bırakırlar. Yavrular gri-kahverengi tüyleriyle 36 gün sonra yumurtadan çıkarlar. 120 ila 150 gün arası uçarlar.

Toygiller, çok ürkek bir kuş türüdür. Türkiye'nin en büyük kuş türü olan toy, aynı zamanda gövde bakımından en büyük uçabilen kuşlardan biridir.

Erkek toyların kanat açıklığı 260 cm uzunluğa, ağırlıkları ise 18 kg'a ulaşabilir. Dişi toylar bu ölçülerin ancak yarısına varırlar ve en fazla 8 kg ağırlığına ulaşırlar. Toylar kahverengi lekeli, iri bacaklı büyük kuşlardır. Yetişkin erkeklerin tüylerden oluşan bir sakalları vardır.

Toylar Moğolistan'dan İspanya'ya kadar varan geniş bir coğrafyada yaygın olsalar da, yaşadıkları küçük bölgeler birbirinden kopuk şekildedir. Çoğu ülkelerde soyları çoktan tükenmiştir ve günümüzde bulundukları ülkelerde soyu tükenme tehlikesi ile karşı karşıyadır.

Olgun kuşlar tohum, çekirdek, meyve, ot, böcek ve küçük memeliler ile beslenirler. Yavru toylar böcek ile beslenir.

Yalıçapkını, Gökkuzgunları (Coraciiformes) takımına ait bir kuş familyasıdır.

Familya üyeleri tüm dünyada yayılış gösterirler. Afrika'dan Avustralya'ya kadar olan bölgede bulunurlar. Tek tür Alcedo atthis Avrupa'da ve kuzey Asya'da görülür. Familyanın kökeninin aslen Asya olduğu sanılmaktadır.

Başları büyük, boyunları kısa, gaga uzun ve kuvvetlidir. Ormanlar ve sulak alanlar yayıldıkları bölgelerdir. Böcekler, sürüngenler ve balıklarla beslenirler. Yuvaları toprakta dikine, galeriler şeklinde ya da ağaç kovuklarındadır. Yavrular yumurtadan çıktıklarında çıplaktırlar. Suda yaşayanlar aniden suya dalarlar.

Yalıçapkını sulak alanlarda suya dalarak yakaladığı balıklarla beslenir. Ayrıca 1.3 saniyede avını yakalayabilme yeteneğine sahiptir.

__________________

Kimileri vakur duruşlu, kimi çok ünlü bir ressamın fırçasından çıkmış kadar güzel, harika renk ve desenli...

Keşke tükeneceklerine çoğalsalardı...

Ellerine sağlık ReaL, teşekkürler.

Konu çok güzel.

__________________

Anavatanı güneybatı Kolombiya olan paçalı sinekkuşunun yaşam alanı sadece 10 kilometrekare. Tarım alanlarının ve uyuşturucu tarlalarının genişlemesi yüzünden soyu neredeyse tükenmek üzere.

Neredeyse yok olmanın eşiğindeyken kurtarılan Mauritius Fody türü, 1993′ten beri yaşam alanlarını da biraz genişletti. Ancak Mauritius’un ormanlık alanlarında yaşayan Fody soyu, hala tehlike altında olan kuş türlerinden.

Koruma çalışmaları sayesinde sayısı artmaya başlayan kritik kuş türlerinden. Brezilya’nın Toca Velha ve Serra Branca bölgelerindeki iki ana kolonide 250 den fazla Lear Macaw olduğu sanılıyor.

Anavatanı Etiyopya olan Sidamo’nun yaşadığı çalılık alanlar neredeyse yok olmuş durumda. Kuraklık ve insan nüfusunun göçler yüzünden artması sonucu nüfusu yüzlerle ifade edilen rakamlara düşmüş durumda.

Yeni Zelanda yakınlarda koruma altına alınıp nüfusu stabilize edilebilen türlerden. Yeni Zelanda’nın Chatham Adası ve çevresinde yaşıyor ve nüfusun 1100 civarında olduğu tahmin ediliyor.

Arjantin’in en güney ucundaki bazaltlı göllerde ürüyor. İklim değişimi yüzünden bu göllerin sayısı 2006′da yarılanmış ve su seviyesi 2-3 metre düşmüştü. 1997 yılında 3 -5 bin olarak tahmin edilen nüfus bugün 2 bini bile bulmamaktadır.

__________________

Bu kadar güzel ve doğaya canlı renkleri ile renk katan kuşların yok olması ne acı.

Güzel kareler bakarken çok sevecen baktım ama yok olmaları ile karşı karşıya kaldıklarından bir o kadar da üzüldüm.

Paylaşım için teşekkürler arkadaşlar.