13.02.2016, 01:40 | #1 |
Çevrimdışı
|
Taş İşçiliği ve Taş Yontucuları
Yapılacak taşın restorasyonda orijinal halinin fotoğrafı çekilir Daha sonra taşın şeklinin veya durumunun tespiti yapılır Mesela silme taşı işe profil tarağı yardımıyla profil şekli çıkarılır
Taş yontucuları – Taş ustaları
Taşçılar ocaklarda, “külünk” denilen kesici ve yontucu aletleri ile zeminde yuva açarlar. Daha sonra yuvalara ağız tarafı ince demir keskiler çakılarak taş blok bulunduğu yerden kırılarak çıkarılır.
Çocukluğumun geçtiği Saçaklı Mahallesi Gaziantep’in imara açılan yeni semtlerinden birisiydi. Evimiz bu semte yeni yapılıyordu. İnşaat sahasına kesme taşların taşçı eşekleri ile taşındığını hatırlarım. 20-30 eşek birden sürü halinde taş ocaklarından inşaat alanına taş çekerlerdi. Çullarının iki yanına kendirlerle bağlanan taşları toplu halde hiç dağılmadan yapı sahasına taşırlardı. Bu taşlar eşeğin sırtından düşmeden kilometrelerce taşınırdı. Aslında buradaki maharet taşın hayvanın sırtına özel bir şekilde bağlanmasındaydı.
__________________
''Türkiye, Atatürk'ü Allah'a borçlusun, geriye kalan her şeyi de Atatürk'e...'' |
2 Üyemiz Suzim'in Mesajına Teşekkür Etti. |
13.02.2016, 01:54 | #2 |
Çevrimdışı
|
Cevap: Taş İşçiliği ve Taş Yontucuları
Zamanın Mimarlarıydı Yontucular
İnşaat alanına ocaklardan getirilen taşlar önce külünk ile düzeltilir, daha sonra tarak denilen aletle dikdörtgen şekilde yontulurdu. Taşlar yontulma biçimlerine göre musavvat, altı ayaklı, beş ayaklı ve açceli gibi isimler alır.Taşların kenarlarının dik olması için gönye ile kontrolü yapılır. Beş yüzeyi yontulan taşın bir yüzeyi taraktan geçirilmez. Bu yüzeyine taşın sırt tarafıdır. Yapıda kullanılırken yontulmamış sırtlar yapı ustaları tarafından sırt sırta getirilir ve araya harç atılır. Taşın bu yüzeylerinin tırtıklı bırakılmasındaki amaç harcın taşa daha iyi yapışması içindir. Taşın sırtı külüngün sivri uçları ile taş ustalarının maharetli ellerinde şekillenir ve yapıya uygun hale getirilir.
Taş ustalarının kullandıkları aletlerden bir tanesi de “tarak” adı verilen çelik ağızlı bir alettir. Bu alet her iki tarafı keser ağzı gibi ince ve 2-3 mm. diş derinliği olan bildiğimiz saç tarağı şeklindedir. İki tarafı da kullanılır. Taşın yüzeyini aşındırırken bu tarağın dişleri taşın yüzeyinde çizgiler oluşturur. Taş ustaları taşı işlerken sanki şiir yazıyor, sanki resim çiziyor gibidirler. Kim bilir belki de onlar taşları “yontarken” duygularını, umutlarını, sevinç, keder ve ıstıraplarını taşlara kazımaktadırlar.
Türkler Anadolu’ya geldiklerinde yerleşik düzene geçerken Bizans ve Romalıların taşı yapı malzemesi olarak kullandıklarını görmüşlerdir. Bu dönemden itibaren de, özellikle Anadolu Selçukluları başta olmak üzere taş işçiliği ve mimarisinde, özellikle de dini mimaride eşsiz güzellikte eserler ortaya koymuşlardır. Tarihi İpek Yolu üzerinde kervansaraylar, hanlar, hamamlar yapmışlardır.
Yukarıda da değindiğimiz gibi iklimi gündüzleri oldukça sıcak olan bölgelerimizde mimari de sadece yapı malzemesi olarak taş başta gelirdi ve tuğla, briket ve beton gibi yapı malzemeleri kullanılmazdı. Kullanıldığı mekanları yazın sıcağında serin, kışın soğuğundaysa sıcak tutan taş, özellikle Güney Doğu Anadolu coğrafyasına ve iklimine uygun biçimde mimaride öncelikle tercih edilen temel yapı malzemesi olmuştur. Mardin, Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır, Kars illerimizde bugün hala o güzelim taş yapıların eşsiz güzellikteki örneklerini görebiliriz.
Bitlis ilimizin Ahlat ilçesinde Nemrut Dağı eteklerinde ismini yöreden alan Ahlat taşı çıkarılmaktadır. Yapı malzemesi olarak kullanılan Ahlat taşı zor şartlarda işlenip kullanılmaktadır. Bu ocaklardan hala bin bir emekle, kelimenin tam anlamıyla “ekmeğini taştan çıkaran” ustalar vardır. Mardin ilimizin taş yapılar konusunda ayrı bir yeri vardır. UNESCO’nun “Dünya Mirası listesi”ne bir zamanlar girmesi söz konusu olan bu kentimizde taş işçiliğinin en güzel örneklerini görürüz. Bu yapılarda yöreye özgü kalker taşı kullanılmıştır.Ocaktan çıkarıldığında yumuşak olan bu taş cinsi havayla temas ettikçe sarımtırak renge dönüşür, sertleşir ve dayanıklı bir malzeme haline gelir. Ocaktan çıkarıldığında işlenmesi kolay olduğundan binaların ön yüzeylerinde şekil verilerek çokça kullanılmıştır.
Kastamonu ve Batı Karadeniz bölgemizde de “Kayrak” adı verilen bir taş cinsi kullanılır. Bu taşın diğer bir özelliği kiremit yerine çatı örtüsü olarak yapılarda sıkça kullanılmasıdır.
Bu eski ve eşine ender rastlanan yapılar ne yazık ki miras nedeni ile başıboş kaderlerine terk edilmiş durumdadırlar. Çatıları kayrak taşlı bu evlerin mutlaka koruma altına alınması ülkemiz kültürel mirasına büyük katkı sağlayacaktır. Kayrak taşı günümüzde peyzaj mimarisinde tercih edilen bir taş cinsidir.
Gaziantepli taş yontucuları taşı yontarken ayaklarını altlarına alıp oturarak çalışırlar. Bu çalışma şekli Güneydoğu taş yontucularının kendilerine has çalışma şeklidir. Örneğin, Orta Anadolu’daki ustalar taşı yontarken oturmazlar; ya eğilerek ya da ayakta yontarlar.
Taş yontucuları kullandıkları aletler gönye, levye demiri (diğer adı muhul, büyük taşları yerinden oynatmaya yarar), tarak, külünk, çekiç (taşın kabasını almak için), balyoz, keski, çivi (ucu sivri çelik kalem) ve yapraktır. Yaprak el genişliğinde ağızları keskin levha demir olup blok taşların arasına çakılarak yerlerinden kopmalarını sağlar. Taraksa demirci ustaları tarafından taş yontucuları için özel olarak yapılır ve aşındırıcı ağızları çeliktendir. Külünk, saplı ve tarak gibi iki taraflı olup ağız tarafı çeliktendir. Saplı olup her iki yöne doğru uçları incelen bir alettir.
__________________
''Türkiye, Atatürk'ü Allah'a borçlusun, geriye kalan her şeyi de Atatürk'e...'' |
2 Üyemiz Suzim'in Mesajına Teşekkür Etti. |
13.02.2016, 02:39 | #3 |
Çevrimiçi
|
Cevap: Taş İşçiliği ve Taş Yontucuları
Bunların oyma ve işlemeli olanlarını çok beğendim. |
2 Üyemiz Canan'in Mesajına Teşekkür Etti. |
13.02.2016, 02:41 | #4 |
Çevrimdışı
|
Cevap: Taş İşçiliği ve Taş Yontucuları
Düzenlemeyle konuyu güzelleştirdiğin için teşekkürler Canan
__________________
''Türkiye, Atatürk'ü Allah'a borçlusun, geriye kalan her şeyi de Atatürk'e...'' |
2 Üyemiz Suzim'in Mesajına Teşekkür Etti. |
13.02.2016, 02:47 | #5 |
Çevrimdışı
|
Cevap: Taş İşçiliği ve Taş Yontucuları
Harika ablacığım ellrine sağlık..
__________________
Ve kadın gitti! Seve seve gitti, acıya acıya gitti. Söküp attı kangren olan ilişkiyi kalbinden ama, bir daha kimseyi 'O adam' kadar sevemedi..... İnan Durak Taş |
13.02.2016, 03:04 | #7 | |
Çevrimdışı
|
Cevap: Taş İşçiliği ve Taş Yontucuları
Alıntı:
Bende diyorum Kar çiçeği teşekkür etmemiş diye Bence Kar çiçeği güzeldi
__________________
''Türkiye, Atatürk'ü Allah'a borçlusun, geriye kalan her şeyi de Atatürk'e...'' |
|
Suzim'in Mesajına Teşekkür Etti |
Bu Sayfayı Paylaşabilirsiniz |
Etiketler |
işçiliği, yontucuları, İşçiliği |
Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
Seçenekler | |
|
|
Önemli Uyarı | |
www.forumgercek.com binlerce kişinin paylaşım ve yorum yaptığı bir forum sitesidir. Kullanıcıların paylaşımları ve yorumları onaydan geçmeden hemen yayınlanmaktadır. Paylaşım ve yorumlardan doğabilecek bütün sorumluluk kullanıcıya aittir. Forumumuzda T.C. yasalarına aykırı ve telif hakkı içeren bir paylaşımın yapıldığına rastladıysanız, lütfen bizi bu konuda bilgilendiriniz. Bildiriniz incelenerek, 48 saat içerisinde gereken yapılacaktır. Bildirinizi BURADAN yapabilirsiniz. |