Yapboz, parçalardan oluşan bir resim veya fotoğrafın birleştirilmeye çalışıldığı bir tür oyuncaktır. Zorlukluklarına, parça sayılarına ve büyüklüklerine göre pekçok yapboz türü bulunur. Yapboz parçalarının genel bir şekli yoktur. Puzzle üreten birçok marka mevcuttur. Farklı markaların ürünleri az da olsa değişiklik gösterebilir. Parça kesim kalitesi, renklerin canlılığı, bir parçanın başka hiçbir yere oturmaması vb. farklılıklar markadan markaya değişebilir. Zorluk derecesi parça sayısına ve renklere bağlıdır. Örneğin farklı birçok renkten oluşan bir puzzle'ı tamamlamak siyah beyaz bir puzzledan çok daha kolaydır. Zorluk derecesi ve bitirme zamanı parça sayısı arttıkça artmaktadır.

50,100,150,200,500,1000,1500,2000,3000 parçalık puzzlelar piyasada rahatlıkla bulunanlardır. Bunların dışında 5000,10000,20000 ve 24000 parça puzzlelarda mevcuttur.

Bir puzzle'ı yapmanın en kolay yolu öncelikle çerçevesini oluşturmaktır. İlk yapılması gereken parçaların içinden bir kenarı düz olan parçaları ayırıp birleştirerek çerçeveyi ortaya çıkarmaktır. Çerceve tamamlandığında puzzle bittiğinde ne kadar büyük olacağıda ortaya çıkmış olacaktır. Daha sonraki yöntem birbiriyle yaklaşık aynı olan renkleri biraraya toplamaktır. Bunun için farklı çanaklar kullanılabilir. Tüm parçaların ön yüzleri çevrilerek masaya yatırıldıktan sonra renkleri ayırmak daha kolaydır. En zor kısım ise (varsa) tek renk olan kısımları birleştirmektir. Renkler aynı olduğundan ayırmak mümkün olmayacağından tek tek parçaların denenmesi gerekir. Bunun içinse yöntem parçaları 10 x 10 ( 10x8 , 10x11 vs. de olabilir)kare oluşturacak şekilde dizip parçaları tek tek sıra ile denemektir. 10 lu sıralar halinde dizili olduklarından kaç parça kaldığını kolayca saymak mümkündür.

1. Gemi
2. Deniz
3. Gökyüzü

Puzzle Seçmek

Diğer bir ince ayrıntı ise Puzzle markasıdır. Educa, RavensBurger ve Clementoni kaliteli markalardır. Manzara resimlerinde RavensBurger seçebilirsiniz. Ben Educa kullanıyorum ve memnunum. Parça uyumu ve kutu içerisinden çıkan yapıştırıcısı diğerlerine fark yaratıyor. En büyük fark ise Educa için İspanya’dan size kayıp parçagönderme garantisidir.

Puzzle almadan önce ne seçeceğimize karar verdikten sonra nasıl alacağımıza sıra geldi. Bunun için bir kaç seçeneğe sahibiz. Bir internet alışveriş sitesinden, köşedeki kırtasiyeden veya bir alışveriş merkezinden edinebiliriz fakat en çok çeşidi bulmanın tek yolu internettir.

John Spilsbury ve Yapboz Oyunlarının Tarihi

Birbiriyle uyumlu çok sayıda ufak parçadan oluşan bir resmi, bu parçaları kullanarak aslına uygun şekilde birleştirme oyunu olan yapbozun ilk ortaya çıkışı 18. yüzyıla kadar uzanır. 1766 yılında İngiliz haritacı ve gravür tasarımcısı John Spilsbury, çizdiği bir harita üzerinde yer alan ülkeleri keskin bir testere ile sınırlarından ayırmak suretiyle parçalayıp tekrar birleştirmeye çalışmış ve bu sayede ilk yapbozu ortaya çıkarmıştır. Spilsbury'nin tasarladığı bu ilk yapboz, 1820'li yıllara kadar coğrafya derslerinde bir eğitim aracı olarak kullanılmış; fakat daha sonrasında eğlenceli bir oyun şeklini almaya başlamıştır.

John Spilsbury'nin tasarladığı yapboz şeklindeki ilk harita.
1880'lere gelindiğinde, kıl testeresi adı verilen bir testere türü sayesinde parçalarına ayrılabilen ve İngilizcede "jigsaw" olarak nitelenen yapbozlar üretilmeye başlandı. 19. yüzyılın sonlarında, üzerine çeşitli imajlar çizilen kontraplağın kullanılmaya başlanmasıyla birlikte, yapbozların şekli de değişmeye yüz tuttu; fakat kontraplaktan yapılan bu yapbozlar son derece pahalıydı ve taşınmaları da bir o kadar zordu. 20. yüzyılın başlarına doğru ise, mukavvadan yapılan yapbozlar üretilir hâle geldi ve bu tür yapbozlar daha çok talep görür oldu. Tüm bunlara rağmen, en ufak bir sarsıntıda yerleri değişen parçalardan oluşmaları dolayısıyla bu yapbozlar, hâlen günümüz yapbozlarına kıyasla kullanışsız yapıdaydılar ve oynanmaları da hayli zordu. Ayrıca yapbozlar, "çocuk oyunu" olarak nitelendiriliyor ve bu yüzden yeterince rağbet görmüyordu.

İngiltere'de Chad Valley ve Victory, Amerika Birleşik Devletleri'nde ise Einson-Freeman ve Viking gibi firmalar, 1920-1930 yılları arasında yapboz oyunları sektörüne "altın çağını" yaşattı. Geliştirilen yeni üretim teknolojileri ve çeşitli pazarlama imkânları sayesinde yapbozlar, tüm dünya genelinde yaygın olarak tanınmaya ve oynanmaya başlanmıştı. Artık, çocuklardan yetişkinlere kadar her yaş grubuna hitap eden seviyede yapbozlar üretiliyor ve her yerde satılıyordu. 1930'lu yıllarda yapboz satışları, sadece Amerika Birleşik Devletleri'nde haftada 10 milyon gibi muazzam bir rakama ulaşmış ve işsizliğin %25'lere tırmandığı bir ortamda, yapboz tamamlamanın vermiş olduğu "başarma" duygusu, insanları motive edici bir unsur hâlini almıştı. İşsizlik, yaşam pahalılığı ve gelirlerin düşmesiyle birlikte, pahalı eğlencelerin yerini evde ailecek oynanan yapbozlar alır hâle gelmiş ve bu sayede aile fertleri arasındaki ilişkiler de gelişmeye başlamıştı. Ayrıca, işsiz kalan çoğu mimar, marangoz, doğramacı ve yetenekli diğer kişiler yapboz üretmeye ve dolayısıyla para kazanmaya başlamıştı.

1932 yılından itibaren, her çarşamba günü "Jig of the Week" adında, haftanın en iyi yapbozunu seçme yarışması başlamış ve bu da yapboza olan ilginin katlanarak artmasına sebebiyet vermişti. Sonrasında "Picture Puzzle Weekly", "B-Witching Weekly" ve "Jiggers Weekly" gibi pek çok dergi yayımlanmaya başlandı. Tüm bunlar, yapbozun popülerliğini daha da çok artırdı ve ilerleyen yıllarda masalarının üzerine işlenen dev boyutta yapbozların üretilmesiyle de, profesyonel yapboz oyunculuğu başlamış oldu.

Tüm bu olumlu gelişmelere rağmen, İkinci Dünya Savaşı yıllarında, tüm dünyada olduğu gibi ABD'de de büyük bir ekonomik ve sosyal kriz patlak verdi ve bu krizler nedeniyle yapbozların ilerleme seyri olumsuz yönde etkilendi. Artık, halkın alım gücü daha da düşmüş ve yapbozlar eskisi kadar satılmaz, dolayısıyla oynanmaz olmuştu. Savaş yıllarından sonra da bu durum bir müddet böylece devam etti. 1965'e gelindiğinde ise Jackson Pollock'ın "dünyanın en zor yapbozu" adını verdiği "Convergence" adlı çalışması sayesinde yapbozlar tekrar gündeme geldi ve kaliteli malzemeden üretilen, taşınması ve oynanması kolay yapbozlar tasarlanmaya başlandı. Ahşaptan yapılma yapbozlar hemen hemen piyasadan kalkmış ve yerlerini parlak kartondan yapılan, günümüz yapbozlarına oldukça benzeyen, renkli yapbozlara bırakmıştı.
Günümüzde, her ne kadar televizyon ve İnternet gibi unsurların etkisi nedeniyle unutulmaya yüz tutsalarda, 50 parçadan oluşan giriş seviyesi yapbozlardan 24 bin parçadan oluşan dev yapbozlara kadar pek çok yapboz bulabilmek mümkündür. Her yaşa ve her seviyeye hitap eden bu eğlence araçları, hem oynayanların zihinsel gelişimine katkıda bulunmakta, hem de düşünce-hareket ilişkisini geliştirmeye yardımcı olmaktadır. Bilhassâ 5-8 yaş arası çocukların sık sık yapboz oynaması, onların zihinsel gelişimlerine büyük bir katkı sağlayacaktır. Bu nedenle, yapboz oyunları ihmâl edilmemeli ve oynanıp oynatılmalıdır

1. Yerleştirmeli yapbozu yapmak geçmeli yapboza göre genellikle daha zordur.
2. Bu yapbozların parça sayıları daha azdır, genellikle yapboz başına 60 ile 400 parçadan oluşurlar.
3. Yerleştirmeli yapbozlar geçmeli DEĞİLDİR. Bu yapbozları çözmek için parçaların dış hatları birbirlerine eşleştirilmelidir.
4. Yerleştirmeli yapbozlar Avrupa’da ve ayrıca ABD’deki tutucu ahşap yapboz koleksiyoncuları nazarında çok tutulmaktadır.

Geleneksel Kulp Kesimi Tarzı

Geleneksel Kulp Tarzı yapboz parçaları çözmesi eğlenceli ve güzel görünümlüdür. Genel yapboz severler için ve ayrıca ileri derecedeki yapboz tutkunları için hoş bir kesim tarzıdır. Kişiselleştirilmiş bir yapboz aile ve arkadaşlarınızla beraber kaliteli vakit geçirmenin harika bir yoludur. İster şömine karşısında bir akşam ister uzun bir hafta sonu geçirmek için isterse de haftalar boyu her gece bir saatliğine etrafında ailecek toplanmak için tasarlanmış kendi masası üzerinde büyük bir yapboz olarak bir el yapımı ahşap yapboz hayatın tadını çıkarmanız için özel bir şey olacaktır.

Jumbo Boy Büyük Yapbozlar

76 x 102 cm ve 91 x 122 cm’den 107 x 147 cm’yekadar boyutlardadır.
Jumbo boy yapbozlar aşağıdakiler için idealdir:

• Şirket seminer görsel ekranları
• Şirket Ekip Çalışması Eğitim Alıştırmaları
• Bir dizi değişik Şirket Görsel Yardım ihtiyaçları için yapbozlar
• Ticari Fuar Kabini Ekran Yapbozları ve Yapboz yarışmaları
• Bar Mitzvah [Yahudi Töreni] ve Bar Mitzvah Törenleri ve resepsiyonlar
• Doğal boyutlarda çocuk yapbozları (147 cm yüksekliğe kadar)

Büyük Yapboz Parçaları/ Çocuk Boy Kesim Tarzı

Bu Yapboz Parçaları alan olarak parça başına en az 2,5 cm2 veya daha geniştir.

Çocuklar için olan bu yapbozlara ilaveten bu tarz yapbozlar aynı zamanda çoğuişletmelerle ilgilipazarlama ve promosyon projeleri için harikadır!
Çocuk kesimi daha küçük okul çağı çocuklar için önerilir. Basit ve büyük kesim olup çok eğlencelidir. Bu parçaların büyüklüğü ortalamanın üstündedir ve her bir parça alan olarak yaklaşık 5 ila 12,5 cm2’dir. Bu kesim gençler için harika bir öğrenme, öğretme ve yardım aracıdır. 4 ila 6 yaş arasındaki çoğu çocuk için 30 ila 75 parçalı yapbozlar idealdir.

Büyük parçalı yapbozların yaygın kullanımları

• 3–5 yaş arası küçük çocuklar, Erken Uzamsal Beceri Gelişimi ve beceriklilik için.
• Otistik Çocuklar ve genç yetişkinler, çünkü yapbozlar birçok durumda otistik çocuklarla etkileşimde bulunmak ve eğlendirmek için çok yardımcıdır.
• Görüş veya becerikliliğin bir varyasyonundan muzdarip yaşlılar. Bu büyük boy yapbozlar onların da yapbozlardan eğlenmelerine imkân sağlar.
• Alzheimer hastaları. Yapbozlar görselleri tanımaya, hafızaya ve düşünme faaliyetlerinin sürdürülmesine ve zihnin uyarılmasına yardımcı olacak beyin egzersizlerine yardımcı olur.
• Ziyaretçi Defteri Yapbozları – her türlü toplanmada ziyaretçi defteri / imza tahtası olarak kullanılmak üzere MGC Puzzles tarafından 1997’de geliştirilmiş bir çeşit yapboz. Evlenme, 25. ve 50. yıl evlilik yıldönümleri, Emeklilik Partileri vs.

Geleneksel Küpe Kesim Tarzı

En çok tutulan yapboz kesim tarzıdır. Geleneksel Tarz yapboz parçası çözmesi eğlenceli ve güzel görünümlü bir parçadır. Genel yapboz severler için ve ayrıca ileri derecedeki yapboz meraklıları için çok güzel bir kesim tarzıdır. Kişiselleştirilmiş bir yapboz aile ve arkadaşlarınızla beraber kaliteli vakit geçirmenin harika bir yoludur. İster şömine karşısında bir akşam ister uzun bir hafta sonu geçirmek için isterse de haftalar boyu her gece bir saatliğine etrafında ailecek toplanmak için tasarlanmış kendi masası üzerinde büyük bir yapboz olarak bir el yapımı ahşap yapboz hayatın tadını çıkarmanız için özel bir şey olacaktır.

Ayrıca son zamanlarda üretilen klasik dikdörtgenin haricinde; bittiğinde küre şeklini alan, bir figürü andıran (hayvan veya farklı geometrik şekil) çeşitleri olduğu gibi; altın, fosfor renkliler ve lümen (gece ışık saçan) gibi alternatifleri de bulunmaktadır.

__________________

Kafa dağıtmak için ideal bi hobi...

Daha önce 3 tane yaptım. Evin sağında solunda asılı...

Uzun zaman oldu yapmayalı, sanırım yenisini almanın zamanı geldi.

__________________

Bir tane de bana yap barim... (Masraflar ve yaparken içeceğin alkollü veya alkolsüz içeceklerin benden )

__________________

İstediğin puzzle'ı seçmen yeter...

__________________

Puzzle yapmayi cok severim. 2500 tanelik yapmis oldugum birkac tane yapbozum var.

En zoru ''Kaplumbaga Terbiyecisi'' idi. 11 günde tamamladim..

Bir arkadaşım kız arkadaşıyla resmini puzzle yaptırmış, bozup bozup tekrar yapıyor, ama nerde yaptırdığını bi türlü soramadım hala

O zaman tadımı olur?

Denizli, menizli birşey olsun işte.. Birde deniz ortasında küçük bir tekne...

__________________

Bazı fotoğraf stüdyolarında (hani şu her yerde şubesi olan) yapıyorlar bu işi. Bir de Alsancak'ta fotokopi işi yapan büyük bi yer var. Onlar da yapıyor. İsim yazmayım diye şekilden şekile girdim burda.

Anlamadıysan isimleri ÖM olarak atayım

__________________

Anlaşıldı

Benim bir tane 1000 lik, 2 tane de 3000 lik var bitmiş. Akşama resimlerini eklerim...

Bunların haricinde de kuzenimle orta yaptıklarımız var.

Bi tane yarım var ama onu heralde hayatımın sonuna dek bitiremem...

Edward Munch'ın The Scream (Çığlık) adlı tablosu...

__________________