Geçmişten Günümüze Çikolata | Çikolatanın Tarihçesi

[@ReaL]

Çikolotanın Tarihi

Çikolatanın tarihini anlatan çoğu kaynakta Aztek Medeniyeti'nin bir ürünü olduğundan bahsedilir. Ama bu bir yanılgıdır. Zira İspanyolların yeni dünyadan Aztekler'den alıp eski dünyaya getirdiği bu içecek (evet içecek) Orta Amerika'da Aztek'lerden evvel yaşamış medeniyetlerin de içeceğiydi. Eğer onlardan bahsetmezsek haksızlık yapmış oluruz. Onun için gelin biz Sezar'ın hakkını Sezar'a vermek için hikayeyi baştan alalım.

Öykümüz İ.Ö 1500 civarında Meksika Körfezi'nde yer alan Yucatan Yarımadası'nda başlar. O tarihlerde bu coğrafyada Olmek'ler yaşamaktadır. Onlardan bu güne granitten dev kral başları kalmış, mısırı haşladıktan sonra kurutup öğütme teknolojisi ve son olarak da telaffuz edildiği şekli ile yazarsak “kakawa” kelimesi. Ama o dönemde kakao içkisinin kullanımını kanıtlayacak bu kelimeden başka herhangi bir arkeolojik buluntu var mı elimizde? Şimdilik yok.

Olmek'ler İ.Ö 400'e kadar bölgedeki hakimiyetlerini sürdürmüşler. Sonra Arkeologların İzapan Medeniyeti dedikleri Maya'lara geçiş süreci yaşanıyor bölgede. Yani İ.Ö 400-100 arasında. Onlar da “kakao” demişler.

İ.S 250'de Klasik Maya dönemi başlıyor ve 9. yüzyıla kadar devam ediyor. İşte 1950 yılında Yuri V. Knorosov, bu dönemden kalan Dresden ve Madrid kitaplarının şifresini kırıyor ve bu kitaplarda bulunan çizimlerin etrafına serpiştirilmiş yazıları şimdi okuyup anlayabilmekteyiz.

İşte bu kitaplarda kakaonun Maya'ların güncel hayatındaki yeri belli olduğu gibi fonetik olarak yine bu içkiye “kakaw”, kakao denildiği ortaya çıkmakta.

Kakao Ağacı

Çikolata kelimesi bazılarına göre Mayalar'ın sıcak anlamına gelen “ choco ” ve su anlamına gelen “ ati ” kelimelerinin birleşiminden oluşmuş. Diğer bir görüş ise yine Azteklerin, sıvı kıvamındaki çikolatayı kaynar su dolu kap üstünde köpük tutması için karıştırırken çıkan sesleri ifade etmek için kullandıkları “ xocoati ”sinden türediği doğrultusunda.

Kakao ile ilgili en eski arkeolojik bulgu Meksika ile Guatemala ve Belize sınırına yakın bir yerde olan Blue River (Mavi Nehir) kazısında 19 numaralı mezarda bulunmuş olan bir vazodur. Bu vazonun içinde kakaodan hazırlanmış bir içkinin tortuları bulunmuştur. Vazonun dış yüzeyinde de iki fonetik sembol yer almaktadır. Kakaw veya kakao. Bu vazonun çıktığı mezarın bir din adamına ait olduğu bilgisi de eklendiğinde o zamanlar kakao içkisinin yalnızca aristokrat içeceği olmayıp aynı zamanda dini öneme sahip bir içecek olduğu ortaya çıkmaktadır.

Maya'lardan sonra bölgede Toltek'lerin hakimiyeti başlıyor. Mayalar hala bölgede yaşamaya devam ediyor. Toltek'ler bölgede 10. Yüzyılda Maya'lardan devraldıkları yüksek medeniyet unsurlarını sanata çok ilgi duyan bir kavim olarak Aztek'lere taşıyarak tarihte kayıp halka oluşturmayan topluluk olarak bilinir.

Çikolata severlerin çok azı kakaonun Toltek göğünden hediye olarak indiğini bilir.

Şimdi geldik Azteklere ... Bölgede Toltek'lerden 12.yüzyılda aldıkları yönetim sorumluluğunu 1521 yılındaki İspanyol hakimiyeti altına girdikleri güne kadar devam ettirmiş Aztekler. Aztek'lerin Nahuati denilen bir lisanları varmış. İşte o lisanda “tchocolati” diyorlarmış İspanyolların hışmına uğradıkları sırada bu içeceğe. Aztekler'e göre kakao tohumları cennetten gelmişti ve bu yüzden de kakao ağacı güç ve bilginin simgesiydi. Kakao içenlerin akıl sahibi olacağına inanılırdı.

Aynı dönemlerde, Peru topraklarında yaşayan İnkalar'ın da çikolata tükettikleri biliniyor. Ancak, aradaki tek fark İnkalar'da halk kesimine de inen bu lezzet Aztek ve Mayalar'da sadece soylular sınıfına hitap ediyordu. Aztekler'in çikolataya en büyük katkıları bal eklemek olmuştur.

Amerika keşfedilmeden önce kakao taneleri o kadar değerliymiş ki para yerine kullanılırmış. 10 kakao tanesine bir tavşan, 100 kakao tanesine bir köle, 3 kakao tanesine bir hindi yumurtası satın alınabiliyormuş.

17. yüzyıla kadar kakao ağacı yalnızca Amerika'da da ekiliyordu. Karaib Adaları, feci bir kasırga tüm ağaçları yere indirene kadar, hızla gelişen kakao endüstrisinin merkeziydi.

Meksika'da kakaoyu keşfeden İspanyollar, az sonra, Batı Afrika'nın açıklarındaki Fernando Po Adasına kakao tohumunu getirdiler. Bu günkü kakao endüstrisinin merkezi olan Afrika kıtasında 1879 senesine kadarkakaonun ne olduğu bilinmezdi. O tarihte, Teette Quet isminde bir nalbant, beraberinde birkaç tane kakao çekirdeği getirerek, Fernando Po'dan Altın Sahil Gana'yı seyahat etti. Bu adamın ektiği çekirdekten, Gana'nın kakao endüstrisi gelişti. Çağımızda yeryüzündeki kakaonun yarısı Gana'dan ihraç ediliyor. Gerisi Gana'nın komşuları olan diğer Afrika ülkelerinden ve Brezilya'dan çıkıyor. Küçük çapta da Amerika ve Asya'da yetiştiriliyor...

[@ReaL]

Vakit bulursam gıda maddelerine uygulanan hillelerin konusu açağıım ama bu gidişle biraz zor galiba...

Yoğurdu, kesinlikle markasını bilinen firmaların ürününden alın...

Yoğurt yapılırken, sütün yüzde 40 ı buharlaşması gerekiyormuş... Bu kayıp önlensin diye içine kanserolejen içeren sığır kemik tozundan imal edilen jelatin konuluyormuş... Bu şekilde 100 kg sütten 60 kg yoğurt alınacak iken, 100 kg sütten 105 kg yoğurt alınıyormuş...

Çikolalarda da jelatin kullanıldığını biliyorum... Tabiki her firmayı bir tutmak yanlış olur...

[@LaLe]

Amerika keşfedilmeden önce kakao taneleri o kadar değerliymiş ki para yerine kullanılırmış. 10 kakao tanesine bir tavşan, 100 kakao tanesine bir köle, 3 kakao tanesine bir hindi yumurtası satın alınabiliyormuş.

Değere bakarmısınız?


Teşekkür bilgiler için ReaL.

[@phoenix]

Ya bu çikolatayı bulanlar, kesin cennete gitmiştir

[@Smyrna]

Ee bi değiştokuş olmuştur tabi... Bkz:

Aztekler'e göre kakao tohumları cennetten gelmişti ve bu yüzden de kakao ağacı güç ve bilginin simgesiydi.

* * * *

Kakao içenlerin akıl sahibi olacağına inanılırdı.

Benden bahsediyor.

* * *

100 kakao tanesine ben de köle olurum valla. O derece hastasıyım.

[@KaLiNKa]

Geçmişten Günümüze Çikolata
Çikolatanın Tarihçesi

Çikolata kelimesi Aztek dilinde; kakao çekirdeklerinin gürültülü bir şekilde havanda dövülmesinden dolayı, “gürültü” anlamına gelen “choco” ve “su” anlamına gelen “atle” kelimelerinden türemiştir.

İspanyollar’ın Amerika’yı keşfetmeleriyle birlikte kıtadaki mevcut kitapları yakmaları nedeniyle kesin bilgiler olmasa da; çikolatanın tarihinin İ.Ö. 1500 yılına kadar gittiği sanılmaktadır. Eski Amerika uygarlıklarından Mayalar’dan önce Olmecler’in kakao ağaçlarından yararlandıkları bilinmektedir. Zaten “kakao” kelimesi de Olmec dilinden gelmektedir.

Kakao ağacına verilen önem Mayalar ile birlikte doruğa çıkmıştır. Mayalar kakaoya ilahi bir anlam yüklemiştir. Bu ürünün kendilerine tanrılar tarafından verilmiş bir ödül olduğunu düşünmektedirler. Zaten kakao ağacının bilimsel ismi “Theobroma Cacao” da “Tanrıların Yiyeceği” anlamına gelmektedir.

Değerli Çekirdekler

Çikolata, Aztekler zamanında çok popüler olmuş ve toplumun elit kesiminin içtiği bir içecek haline gelmiştir. Avrupalıların çikolata ile tanışması ise Kristof Kolomb’un keşif çalışmaları sırasında olmuştur. Kolomb’un, ele geçirdiği ticaret gemilerinde para yerine kullanılan kakao çekirdeklerinin önemini anlamasıyla Avrupalılar da bu büyülü bitkinin değerinin farkına varmıştır.

Kolomb’un İspanya Kralı Ferdinand’a sunmak üzere yanına aldığı bu çekirdekleri kralın huzuruna çıkartan kişi 1521 yılında Hernando Cortes olmuştur. Kolomb’un hayatın birçok alanında yaşadığı şanssızlıkları bu noktada da yaşadığını ve ölmeden önce çikolatanın tadına bakamadığını da belirtelim.

23 yıl sonra Dominikli rahiplerin kıtadan Kral Philip’e getirdikleri hediyeler arasında içilmeye hazır çikolata da vardı ve böylece yaşlı kıta çikolatayla tanışmış oldu.

İspanyollar Sırrı Kaptırdı

İspanyollar, içine şeker koyarak daha tatlı bir içecek haline getirdikleri çikolatanın yapımını diğer Avrupa ülkelerinden bir asır boyunca sakladılar. Ama 16. yüzyılın sonlarında kıtanın da bu tadı keşfetmesiyle İspanyollar kakao çekirdeklerini Amerika’dan alarak Avrupa’ya satmaya başladılar. İlk ticari gemi 1585 yılında Sevilla Limanı’na yanaştı.

Çikolata, Avrupa’da tanınmasıyla birlikte 17. yüzyılda kıtada büyük ilgi görmeye başlamış ve ünü her geçen gün artmıştır.


“Yenen Çikolata” 1847′de 1730′larda makinelerin kullanıma başlanmasıyla seri üretime geçilmiş ve çikolata pahalı bir besin olmaktan çıkmıştır. 1828′de Hollandalı kimyager Conrad J. Van Houten, kakao presini (Dutch Process) icat ederek kakao yağını özünden (liköründen) ayrıştırmayı başarmıştır. Van Houten böylelikle modern çikolatanın şeklini almasına büyük katkıda bulunmuştur. Yenmesi için imal edilen ilk çikolata ise 1847′de Joseph Fry isimli bir İngiliz tarafından üretilmiştir.

Çikolatanın Faydaları

Sadece kokusuyla mutluluk hormonu endorfini harekete geçiren çikolata, damağımızda yavaş yavaş erirken, insanı farklı hazlara sürüklüyor. Çikolatanın faydaları ise saymakla bitmiyor. Kalp hastalıkları ve kanserle mücadele ediyor, cildi ve kemikleri besliyor.

Kokusuyla, insanı baştan çıkaran, iştah açıcı kahverengi görüntüsüyle çikolatayı kim sevmez ki! Kokusu bile mutluluk hormonlarının harekete geçmesine yeten, bu tatlı mucizenin tarihi M.Ö. 1000 yıllarına dayanıyor. O yıllarda Amerika'da yaşayan yerliler, kakao tohumlarını öğütüp enerji veren içecek yaparlarmış. M.S. 1550 yılında İspanyol Cortes'le Avrupa'ya sıçrayan kakao tohumlarının, ağzımızda çikolata olarak erimesi yaklaşık 800 yılı bulmuş.

Geçmişten günümüze ağızları tatlandıran çikolatanın birçok yararı var. İngiltere'nin önde gelen gazetelerinden Mirror'da çıkan habere göre çikolatanın insan sağlığına pek çok yararı bulunuyor:

• Çikolatanın içinde bulunan antioksidanlar kanserle mücadelede faydalı. Kakao, kırmızı şaraba oranla iki; yeşil çaya oranla üç kat daha fazla antioksidan madde içeriyor.

• Çikolata aynı zamanda zengin bir kalsiyum kaynağı. Bu da güçlü kemiklerin oluşmasını sağlıyor.

• Çikolata geçmişten günümüze özellikle kadınlar üzerinde psikolojik olarak oldukça olumlu etkilere sahip. Çikolata kadınların kendilerini iyi hissetmelerini sağlayan endorfini salgılatıyor.

• Harvard Tıp Akademisi uzmanları, kakaonun yüksek tansiyonu düşürdüğüne dair bulgular elde ettiğini savunuyor.

• Güçlü dişleri sağlayan florid açısından da zengin olan çikolata, stresle mücadelede faydalı olan potasyumu da içeriyor.

• Bristol Üniversitesi doktorlarından Peter Barham, çikolatanın içinde bulunan bir maddenin uyarıcı etkisi bulunduğunu ve bunun da kişiye kendini iyi hissettirdiğini savunuyor.

• Çikolata büyük miktarda bakır da içeriyor. Bakır, vücudun demiri absorbe etmesine yardımcı oluyor. Bu da cilde, damarlara ve dokulara faydalı oluyor.

• Kaliforniya Üniversitesi uzmanları her gün az miktarlarda çikolata yemenin kanda pıhtılaşmayı önlediğini savunuyor. Bu da ani kalp krizlerinin önüne geçiyor.

• Çikolata aynı zamanda yiyen kişiye enerji veriyor ve diğer tatlılara oranla kan şekerini hızlı yükseltmiyor.

• Bağışıklık ve üreme sistemi için faydalı demir ve çinko çikolatada bolca var. Bu tat her derde deva.

• Kahve içmek yerine çikolata yemek çok daha yararlı, çünkü çikolata kahveye oranla çok daha az kafein içeriyor.

• Çikolata diğer tatlılara oranla diş sağlığı açısından daha zararsızdır; çünkü sütlü çikolata yüksek miktarda protein, kalsiyum ve fosfat içerir. Bu maddeler de diş minesini koruyor.

• Çikolatadaki doymuş yağ oranı,kandaki kolesterol seviyesinin artmasına neden olmuyor.

Çikolatanın Zararları

Bir gıdanın yarar veya zararından bahsederken tükediltiği miktar önemli bir konudur. Çikolata insanın ihtiyaç duyduğu bir gıdadır. Beyinde serotonin salgılanmasında önemli bir rol oynar. Buda insan sağlığı için çok önemlidir.

Bitter çikolata, yeşil çay ve üzümün bağışıklık sistemini güçlendirdiği kadar bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Bitter çikolatanın antioksidan etkisi mevcut. Yapılan bazı araştırmalara göre 50-70 gram civarında tüketilen bitter çikolata sağlığa yararlı olup yenmesinin herhangi bir zararı olmadığı yönünde.

Çoğu insan çikolata beni şişmanlatıyor diye yemiyor, çikolatadan uzan durup bir kenara kaldırıyor. Bu çok yanlış bir durumdur. Nedenlerini doğru bir şekilde belirleyip çok miktarda değil az miktarda tüketilmesi gerekiyor. Fındık, fıstık vs. gibi kuruyemişlerle çikolata birleştiği zaman kalorisi artıyor ve kilo sorunları olan insnalarda obezite gibi tehlikeli bir hastalığa neden oluyor.

Günde tüketeceğiniz çikolata miktarı çok önemli. Mesela günde 200 gram çikolata yemek çok zararlı. Bitter çikolata dışındaki diğer çikolatalardan tüketiyorsanız bunları yarı yarıya düşürün. Mesela 100 gram çikolata yiyorsanız 50 gram yapın. Unutmayın çikolata sağlığa yararlı bir gıda ama fazlası hastalıklara yol açabilir.

Türkiyede yapılan bir araştırmaya göre en çok kare, baton ve tablet çikolatalar tüketliyor.

İkramlık çikolatalar en çok tüketilen çikolata çeşitleri arasında 2. sırada yer alıyor. Türkiyede Türk insanı en çok sütlü çikolataları ve antep fıstıklı çikolataları tercih ediyor. Onların ardından fındıklı çikolata ve bitter çikolatalar geliyor.

En sağlıklı çikolata bitter çikolata olarak öne çıkıyor. Uzmanlar diğer çikolatalara oranla bitter çikolatanın daha faydalı olduğunu söylüyorlar. Nedeni ise bitter çikolatada şeker oranı düşük, kakaosu yüksek ve katkı maddesinin az olması olarak söyleniyor.

Bazı söylentiler var. Çikolata migren hastalığına etkisi var mı veya bu hastalığı tetikler mi ? Migrenli hastalarda phenolsuphotansferase adında bir enzimin az olduğu kanıtlanmıştır.

Çikolata damarları açıp bu enzimin çok harcanmasını sebep oluyor. Aşırı çikolata yememek şartıyla migrenli hastaları çikolata yiyebilir.

Bir diğer mesele çikolata bağımlılık yapar mı üzerine. Çikolata mutluluk hormanı sağladığından ve güzel tadından bağımlılık yapabiliyor. Ama bu bağımlılığın psikolojik olduğuda bir gerçek.

[@Türkü]

Evde olmazsa çıldırdığım,markete gidince çeşit çeşit aldığım, tatlı krizinin kolay kurtarıcısı çikolatalar ahh ahhh iyi ki varsınız.

Bitter ilk tercihim.

Teşekkürler

[@Kardelen26]

Forumun kızları çikolata hastası zaten, yahu koymayın lütfen çikolata konularını

[@MartiNeAgLe]

Her zaman her yerde tek geçerim

[@Basakca]

Konuyu düzenlerken çok pis canım istedi.

Gideyim bir mutfağa bakim bayramdan bir şeyler kalmış mı? Peşimden gelmeyin he.... Zararların okuyun tamam mı?