Hemoroid hastalığı çocukluk dönemi hariç her yaşta görülebilir. Ancak yaş ilerledikçe sıklığı artmaktadır. Toplumun üçte birinden fazlasında görülmektedir.

İç Hemoroid

İç hemoroid dokusu anüsün iç tarafında dişli çizgi (linea dentata) olarak tanımlanan çizginin üst tarafında bulunur. Her insanda iç hemoroid dokusu vardır ve olağan şartlarda görevleri kalın barsağın son bölümündeki basınç değişimlerine bağlı olarak şişip sönerek doğal yastıkçık şeklinde istemsiz gaz ve sıvı çıkışına engel olmaktır.

İç hemoroid rahatsızlığı hangi durumlarda ortaya çıkar?

• Uzun süre ayakta çalışan veya sürekli oturarak çalışan insanlarda.
• Ikınarak tuvalet yapan ve tuvalette uzun süre oturan insanlarda.
• Süreğen öksürük ve kabızlığı olan kişilerde
• Gebelik sırasında kronik kabızlık ya da uzamış ishal durumunda.

İç hemoroid dokusunu barsak duvarına bağlayan Park bağları (Park ligamanı) zedelenir ve hemoroid dokusu aşağı doğru sarkmaya ve sarktıkça da şişmeye başlar. Bunun nedeni hemoroid memesinin kirli kanını taşıyan damarlarda sarkma nedeni ile oluşan açılanma ve kirli kanın geri akımında zorlanmadır.

Gebelikte İç Hemoroid

Gebelerde de bebeğin büyümesi ile birlikte makat bölgesinde baskı artar, damarlarda ve hemoroid dokusunda şişme görülebilir. Gebelik döneminde çok artan progesteron hormonu da damar duvarının gevşemesine ve daha fazla şişmesine neden olabilir.

İç hemoroid rahatsızlığının evreleri nelerdir?

1. EVREde hemoroidal doku büyümüştür. Özellikle sert dışkı sonrasında kanama görülür, fakat sarkma yoktur.

2. EVRE Tuvalet sonrası ağrısız kanama iç hemoroidlerin en tipik bulgusudur. 2. evrede iç hemoroidler ıkınma ve zorlanma ile anüsden dışarı çıkabilir. Ancak tuvalet sonrası dinlenmek ve beklemekle kendiliğinden içeri girerler. Bu dönemde kanamaya ağrı da eklenir.

3. EVREde iç hemoroid dokusu tuvalet sırasında daha çok dışarı çıkar ve bu kez hasta tuvalet sonrası eli ile hemoroid dokusunu içeri itme gereksinimi duyabilir. Şişme ve zorlanma nedeni ile kanama ve ağrı çok artar.

4. EVRE ye gelindiğinde hemoroid dokusu hep dışarıdadır. El ile de içeri itilemez. Böyle bir durum yaşam kalitesini çok olumsuz yönde etkiliyecektir. Sürekli ağrı, akıntı, kanama ve infeksiyon nedeni olabilir. Hemen her zaman dış hemoroid ile birliktedir. Hemoroid memesi içine kanama olması (tromboz) sıklıkla görülür ve acil girişim gerektirir.

Dış Hemoroid

Dış hemoroid dokusu anüsün dışında cilt altında olan ve olağan şartlarda görünmez olan damarsal bir dokudur. İç hemoroidlerde olduğu gibi kabızlık, ıkınma sürekli öksürük gibi durumlarda şişebilir ve görünür hale gelir. Dış hemoroid başlangıç aşamasından itibaren kanama ve ağrı yapar. Dış hemoroid dokusu anüsün dışında olduğundan hasta çoğu kez kendi tanısını koymuş olarak gelir. Sıklıkla anal fissur (yırtık, çatlak) ile birliktedir.

Ağrı ve kanama ön planda olduğundan iç hemoroidlere göre daha erken tanı konulur. Buna rağmen sıklıkla hemoroid içi kanama (tromboz) oluşabilir. Bu genelde anüs çevresinde ele gelir büyüklükte sertlik ve morluk olarak algılanır. Tromboze hemoroid acil girişim gerektirir.

Hemoroid Evreleri

Hemoroidal hastalık 4 evrede incelenir.
1. Evre de hemoroidal doku büyümüştür. Özellikle sert dışkı sonrasında kanama görülür fakat sarkma yoktur.

2. Evrede büyümüş olan hemoroidal doku kanama ile birlikte özellikle tuvalet sırasında şişer, aşağıya sarkar, tuvalet sonrası kendiliğinden normale döner.

3. Evreye gelmiş hemoroidal hastalıkta sarkan hemoroidlerin normal pozisyona gelmesi için elle itilmesi gerekir.

4.Evrede ise sarkmış olan hemoroidler elle de normal pozisyona getirilemez ve acil operasyon gerektirir.

Bunların dışında herhangi bir evrede akut tromboz denilen hemoroid dokusu içinde kan göllenmesi sonucu pıhtılaşma meydana gelebilir. Sıklıkla çok ağrılı bir durumdur ve çoğu kez acil operasyon gerekir.

Hemoroidin tek sebebi olmamakla birlikte kolaylaştırıcı sebepler vardır:

• Ailesel yatkınlık
• Kabızlık, uzun süren ishal.

Kabızlığa neden olan veya artıran sebepler

• Posasız gıda(meyve sebzenin az tüketildiği) gıdalarla beslenme alışkanlığı
• Aşırı terleme, az su içme
• Dışkılama zamanının ertelenmesi
• Seyahatler.
• Karın içi basınç artışına yol açan etkenler (gebelik)
• Acılı ve baharatlı gıdaların fazla tüketilmesi
• Aşırı alkol tüketimi
• Tuvalet ihtiyacını ertelemek veya tuvalette uzun süre oturmak
• Yaşlılık

Hemoroidal hastalığın tanısında muayene ve endoskopi (sigmoskopi ve kolonoskopi) kullanılan yöntemlerdir. Özellikle ileri yaş hastalarda hemoroidal hastalık ile benzer yakınmalara neden olabilecek diğer hastalıkları (kalınbarsak kanseri, kolit vb.) ayırt etmek için mutlaka endoskopi önerilir.

Endoskopi

İnsan bedeninin dış ortamdan soyutlanmış iç boşluklarının özel donanım ile görüntülenmesi işlemlerinin tümüne endoskopi adı verilir. Endoskopi kelimesi latinceden gelmiştir. "Endo" iç anlamı taşır. "Skopi" ise görmek demektir. Midenin görüntülenmesine gastroskopi, kalın barsağın görüntülenmesine ise kolonoskopi adı verilir.

İnsan kalın barsağı yaklaşık 100-120 cm uzunluğundadır. Kalın barsağın tamamının incelenmesine kolonoskopi, son 60 cm'lik kısmının incelenmesine ise sigmoidoskopi adı verilir.
Sigmoidoskopi

Sigmoidoskopi işlemi kolonoskopinin kısa şeklidir. Kalın barsağın son 60 cm'lik kısmına (S harfine benzerliği nedeni ile) sigmoid kolon adı verilir. Kalın barsağın bu kısmının incelenmesine ise sigmoidoskopi adı verilir.

İşlem öncesinde kolonoskopide olduğu gibi birgün öncesinden hazırlık gerekmez. Hastanede lavman yapılarak temizlik yapılması yeterlidir. İşlem süresi yaklaşık 5 dakikadır. Hasta seçimine de bağlı olarak genelde hafif rahatlatıcı ilaç uygulanarak yapılır.

Kolonoskopi işleminde olduğu gibi gerektiği durumlarda biopsi alınabilir ya da polip saptanması durumunda polipektomi (polipin çıkarılması) uygulanabilir. Tipik hemoroidal ya da fissür (çatlak, yırtık) yakınması ile birlikte kanaması olan genç hastalarda önerilir.

Hemoroid ya da fissur ameliyatı olacak hastalara kolonoskopi gerektiren bir durum olmaması halinde önerilen yöntem sigmoisdoskopi yöntemidir. İşlem sonrasında yaklaşık 15-20 dakikalık dinlenme sonrası hastalar normal günlük yaşamlarına devam edebilirler.

Kolonoskopi

Kolonoskopi işlemi kalınbarsağın tamamının fiberoptik bir cihaz olan kolonoskop ile incelenmesidir. İşlemin sağlıklı olması için genelde bir gün öncesinden verilen barsak temizleyici ilaçlar ve gıda rejimi ile temizlik yapılır. İşlem öncesi hastanın hazırlığını yapmış ve aç şekilde gelmesi istenir. Acil durumlarda barsak temizliği hastane şartlarında lavman uygulanarak yapılabilir

Hastaya kolonoskopi işlemi öncesinde damar yolu açılır ve tibbi bir sakınca olmaması durumunda bilinçli rahatlatma denilen işlem uygulanır. Aslında hastanın bilinci hiçbir zaman kapanmaz ancak kolonoskopi sırasında hiçbirşey hissetmemesi ve ağrı duymaması sağlanır. Kolonoskopi yaklaşık 15 dakika sürer. İşlem sırasında patolojik inceleme gerektiren bir durum ile karşılaşılır ise o anda doku örneklemesi (biopsi) yapılabilir ya da polip ile karşılaşılması durumunda polip çıkartılabilir (polipektomi). Bu işlemler ağrıya neden olmaz. Kalın barsak kanserlerinin büyük çoğunluğunun poliplerden kaynaklandığı düşününüldüğünde erken dönemde çıkarılan bir polip hayat kurtarıcı olabilir. Kolonoskopi işlemi sonrasında bilinçli rahatlama amacı ile kullanılan ilacın etkisini geri çeviren bir ilaç uygulanır ve hasta çoğu kez 30 dakika içinde hastaneden ayrılır hale gelir. Gün boyu yoğun dikkat gerektiren durumlardan kaçınılması önerilir ancak hasta gündelik işlerini yapabilir haldedir.

Ailede kalın barsak kanseri olan kişilerde 30 yaşından sonra, herhangi bir risk taşımayan kişilerde ise 50 yaşından sonra kontrol amaçlı olarak kolonoskopi yapılması önerilmektedir. Kanama ile başvuran 50 yaş üstü hastalarda, kalın barsağın yangısal hastalıklarında (kolit) ve tümör şüphesi olan kişilerde mutlaka yapılması önerilir.

Hemoroidal hastalıklar tedavi derecesine bağlı olarak değişmektedir. Cerrahi tedavi, ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişikliği ana tedavi yöntemleridir.

Hastanın şikayetleri dinlendikten ve gerekli muayeneler yapıldıktan sonra hemoroidin varlığı, derecesi, tipi ve eşlik eden rahatsızlıklar belirlenir.

• Birinci derece ve ikinci derece hemoroidlerlerde öncelikle sebebe yönelik tedavi yapılır. Kabızlık varsa bunun düzeltilmesi için posalı gıdalar, tuvaletin ertelenmemesi, gaita yumuşatıcı ilaçlar, pomatlar veya fitiller verilir.

• Tıbbi tedavi ve gerekli önlemlere rağmen düzelmeyen hastalarda skleroterapi(ilaç enjeksiyonu ile kurutma), band ligasyonu(band ile boğarak söndürme), koterizasyon(elektrik, lazer veya infrared ışını ile yakma) yapılabilir.

• Üçüncü derece hemoroidlerin bazılarına ameliyat dışı yöntemler uygulanabilir. Fayda görülmezse cerrahi tedavi uygulanır.

• Dördüncü derece hemoroidlerde tedavi cerrahidir. Cerrahi tedavi yöntemleri ise hastaya göre değişmekle birlikte dikiş ile bağlama, hemoroid yumaklarının çıkarılması ve dikiş konulması, ultrasizyon cihazı ile hemoroid yumaklarının çıkarılması, doppler cihazı ile hemoroid yumağının atardamarı bulunarak dikiş konulması veya bu yöntemlerin kombinasyonu uygulanabilir. Eğer hemoroidlerle birlikte makatın iç tabakasında sarkıklık varsa PPH denilen ve otomatik dikiş koyan ve sarkan iç tabakanın bir kısmını çıkararak sarkmayı önleyen teknik uygulanabilir. Bu tedavilerden hangisinin uygulanacağı hastadaki hemoroidin derecesine, eşlik eden ikinci bir rahatsızlığın(çatlak v.b.) varlığına ve cerrahın tecrübesine ve tercihine göre değişmektedir.Bölgesel veya genel anestezi uygulanmamışsa yani lokal anestezi ile veya anestezisiz işlemler ayaktan tedavi şeklinde uygulanabilir. Diğer işlemlerde 6-18 saat hastanede gözlem gerekebilir.

İlaç Tedavisi

1. Kortikosteroid İçeren Pomadlar

Kortikosteroid (kortizon) içeren kremler hemoroidal dokudaki ödemi ve yangıyı (tahriş) baskılarlar. Böylece ağrı ve çoğu kez de kanama kontrol altına alınabilir. Kortiko steroidli kremlerin; oluşabilecek yan etkiler nedeniyle, uzun süreli ve sık kullanımı önerilmemektedir.

2. Analjezik (ağrı kesici) Kremler

Ağrı kesici madde içeren kremler hemoroidal hastalığın yarattığı ağrıyı ciltten emilme yoluyla bölgesel olarak azaltır. Tedavi edici özellikleri yoktur.

3. Dışkıyı Yumuşatan İlaçlar

Bu ilaçların hemen tamamı şurup şeklindedir. Şekerli ve/veya yüksek yoğunluk (hipertonik) yapıları nedeniyle barsak içine sıvı çekerler ve dışkının yumuşamasını sağlarlar. Uzun süreli kullanım genelde ilaç etkisinin giderek azalmasına neden olur.

4. Kan Dolaşımı Düzenleyicileri

Bu grup ilaçlar yalnız hemoroidal dokunun değil, toplardamar sisteminin diğer hastalıklarında da (örnek: varis) kullanılmaktadır. Toplardamar sisteminin basıncını düşüren ve dolaşımı kolaylaştıran etkiye sahiptirler. Kullanıldıkları sürece etkilidirler. Fakat tedavi edici özellikleri yoktur.

5. Oturma Banyosu

Sıcak suya oturma ve/veya çeşitli dezenfektanlar katılmış sıcak suya oturma şeklindedir. Özellikle dışkılama sonrası hemoroid ile birlikte fissür (yırtık) olan hastalarda rahatlama sağlamaktadır.

De Longo Tekniği

1993′te Antonio Longo tarafından yayınlanmış bir yöntemdir. 2., 3. ve 4. derece hemoroidlerde uygulanmaktadır. Tek kullanımlık stapler olarak adlandırılan bir cihazla yapılır. Bu teknikte dişli çizginin yaklaşık 4 cm. üzerinden dairesel bir doku çıkarılmakta, sarkmış hemoroidal doku yukarı çekilerek burada sabitlenmektedir. Böylece normal pozisyona gelmesi sağlanmakta üst hemoroidal arterin (atardamar) en son dalları kesintiye uğratıldığından iç ve dış hemoroidal dokuda kan miktarı önemli ölçüde azaltılmakta, böylece zamanla bu dokunun kendi kendine sönmesi sağlanmaktadır.

Girişimin yapıldığı dişli çizginin üst kısmında ağrı algısı olmadığından ve hemoroidal dokuya herhangi bir işlem yapılmadığından operasyon sonrası hasta konforu son derece iyidir. Bölgesel ya da genel anestezi ile uygulanabilir. İşlem sonrasında hemen hiç ağrı hissedilmediğinden rahatlıkla günübirlik olarak uygulanabilir.

Bant Ligasyonu

Bu yöntem halk arasında sıklıkla boğma yöntemi olarak adlandırılmaktadır. Bu yöntemde hemoroidal doku bir tüpün içine vakumlanarak dokunun dibine lastik bant konmakta böylece dokunun dolaşımı kesilmekte ve bir süre sonra düşmesi sağlanmaktadır.

Sıklıkla 1. ve 2. derecede kullanılır. Genelde birden çok seans tedavi yapılması gerekmektedir. Uygulama sırasında ağrı en sıklıkla görülen semptomdur. 5 yıl içinde literatürde %33′e yakın nüks (hastalığın tekrarlaması) bildirilmiştir. Bant ligasyonu yönteminde ağrı, kanama ve nadir de olsa ciddi enfeksiyona (sepsis)yol açan komplikasyonlar bildirilmiştir.

Kaynak

Lütfen dikkat:
Biz Forum Gerçek.Com olarak sadece sağlık hakkında daha geniş ve doğru bilgilenmenizi sağlamaya çalışıyoruz. Sağlık probleminiz olduğunda kendi kendinizi tedavi etmeye çalışmak yerine, lütfen gecikmeden doktorunuza başvurunuz!