Tüplerin Bağlanması (Tüp ligasyonu)

Bir kadında hamilelik oluşabilmesi için erkekten gelen sperm ile kadından gelen yumurtanın fallop tüplerinde biraraya gelmesi ve sperminyumurtayı döllemesi gerekir. Herhangi bir nedenle (enfeksiyon, ameliyat) tüplerde meydana gelen hasarlanma ve tıkanıklık kısırlığa neden olur. Benzer şekilde tüplerin geçirgenliğinin bilinçli olarak engellenmesi ise bir doğum kontrol yöntemidir ve cerrahi sterilizasyon olarak adlandırılır. Bu şekilde sperm yumurtaya ulaşamaz ve onu dölleyemez.

Tüp ligasyonu ya da tüplerin bağlanması kalıcı doğum kontrol yöntemlerinden olarak kabul edilir. Daha sonra çocuk isteği ortaya çıkrsa tüplerin yeniden açılması her zaman mümkün olmaya bilir. Tüp ligasyonuna karar verirken bu durumun mutlaka göz önüne alınması gereklidir.


Kimler için uygundur
Günümüzde Amerika Birleşik Devletlerinde üreme çağındaki evli her 5-6 kadından biri tüplerini bağlatmayı tercih etmektedir. Tüplerin bağlatılmasının önünde hiç kimsede tıbbi bir engel bulunmamakla birlikte bazı durumlarda yapılması daha uygun ve avantajlıdır.

• Ailesini tamamlamış, dilediği kadar çocuk sahibi olmuş ve bundan sonra çocuk sahibi olmayı düşünmeyen çiftler

• Olası bir hamileliğin kadın hayatını ciddi ölçüde tehdit etmesi beklenilen ve bu nedenle hamile kalmasına kesinlikle izin verilmeyecek olan kadınlar

• Zeka özürü gibi nedenlere bağlı olarak cinsel tacize uğrama ve hamile kalma olasılığı yüksek olan kişiler

Kimler için uygun değildir

• Henüz ailesini tamamlamamış çiftler

• Ailesini tamamladığını düşünse bile 30 yaşın altındaki kadınlar

• Üreme çağında olup eşiyle problemleri olan kişiler (Boşanma ve ileride başka biri ile evlenme olasılığı nedeniyle)

• Eşini tam anlamı ile kalıcı doğum kontrol yöntemine ikna edememiş kadınlar başka bir doğum kontrol yöntemini tercih etmelidirler.

Avantajları
Tüplerin bağlanması kullanıcıdan bağımsız olarak yüksek oranda kalıcı koruma sağlaması açısından uygun kişilerde en avantajlı doğum kontrol yöntemidir. Tüpler bağlı olduğunda hamile kalma korkusu olmadığından cinselliğin daha verimli yaşanmasına yardımcı olabilir. Koruyuculuğu hemen başlar ve ömür boyu sürer


Dezavantajları
Kalıcı bir yöntem olması ve geri dönüş olasılığının düşük olması en önemli dezavantajıdır. Öteyandan eşlerin her ikisinin de yazılı onayının gerekmesi bir başka dezavantajdır

Etkinliği
Tüplerin bağlanması teorik olarak %100 koruma sağlamakla birlikte pratikte bu koruyuculuk daha düşüktür. İşlemin başarısız olma olasılığı 1000'de 4'tür. Tüpleri bağlı olan bir kadında adet gecikmesini takiben gebelik testi pozitif olduğunda bunun bir dış gebelik olmadığı mutlaka gösterilmelidir.


Tüpleri bağlanan bir kadın bir daha hamile kalamaz mı?
Teroik olarak hayır. Ancak tüpler bağlanırken uygulanan tekniğe bağlı olarak mikrocerrahi işlemler ile tüpler yeniden açılabilir. Ancak bu operasyonların hem etkinliği düşüktür hem de maliyeti yüksektir. Tüpleri bağlanmış olan bir kadın yeniden çocuk sahibi olmak istediğinde en uygun yöntem tüp bebek uygulanmasıdır. Ancak tüp bebek uygulamalarında da gebelik şansının %100 olmadığı akılda tutulmalıdır. Artan kadın yaşı ile birlikte hamilelik şansı da giderek azalmaktadır.


Ne zaman yapılabilir
Tüp ligasyonlarının çoğu sezaryen operasyonları sırasında yapılır. Ancak bu kural değildir. Laparoskopi ile her yaşta ve dönemde yapılabilir. Ancak sezaryen dışı zamanlarda yapıldığında gebelik testi yapılarak bir hamilelik olmadığı gösterilmelidir. Hamilelik şansını en aza indirmek için tercihan adet kanamasını takip eden ilk günlerde yapılmalıdır.

Nasıl yapılır?
Bugüne kadar tanımlanmış pekçok tüp ligasyonu tekniği mevcuttur. Tüplerin etrafına sıkı bir plastik halka geçirilebilir, tüplerin süpürgemsi ucu (fimbria) cerrahi olarak çıkarılabilir, tüp yakılıp ortası kesilebilir ya da tüp ortasından bir parça çıkartılarak kalan uçlar bağlanabilir. En son tarif edilen teknik Pomeroy tekniği olarak adlandırılır ve en sık kullanılan tekniktir.

Laparparoskopi genelde son derece basit ve ayaktan yapılan bir işlem olmakla birlikte genel anestezi altında yapılır.Yaklaşık 15 dakika süren işlem sonrası hastanede yatmak gerekmez, 3-4 saatlik dinlenme sonrası hasta evine gidebilir. Takiben 1 günlük dinlenme genelde yeterlidir. İşlem sonrası ilk 24 saat ağızdan ağrıkesici almayı gerektirecek şiddette ağrı olabilir.


Yan etkileri
Tüplerin bağlanması işleminin herhangi bir yan etkisi yoktur. Adet düzeninde genelde bir değişikliğe neden olmaz. Cinsel yaşantı açısından hiçbir olumsuz etkisi yoktur


Riskler
Genel anestezi ve laparoskopiye ait riskler dışında ek bir risk taşımaz



Dr. Alper Mumcu

Tüplerini bağlatan kadınlara ''annelik şansı''

Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Turan Çetin, doğum kontrol yöntemi olarak tüplerini bağlatan kadınların, isterlerse tüp bebek yöntemine gerek olmadan kapalı ameliyatla tekrar anne olabildiklerini bildirdi.


Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Üreme Endokrinolojisi ve İnfertilite Bölümü öğretim üyesi de olan Çetin, kesin korunma yöntemi uygulamak isteyen kadınların, doğum kontrolü amacıyla tüplerini bağlatıklarını, ancak bu kadınlardan bazılarının zamanla yeniden çocuk sahibi olmaya karar verebildiklerini söyledi.

Çetin, ''2-3 çocuğu olan çiftler artık çocuk istemediklerinde kadının tüplerini bağlıyoruz. Ancak boşanma ya da ölüm gibi nedenlerle yeni bir evlilik yapan kadın, bu eşinden de çocuk yapmak isteyebiliyor. Bazen de çiftler üzücü bir şekilde tüm çocuklarını kaybedip yeniden anne-baba olmak istiyor. Bu durumda kadının bağlanan tüplerinin yeniden açılması gerekiyor'' şeklinde konuştu.

Böyle bir taleple gelen kadınlara ''Tubal reanastamoz'' denilen, bağlanan tüplerin yeniden açılması işleminin uygulandığını belirten Çetin, ''Tüplerini bağlatan kadınlar, tüp bebek yöntemine gerek olmadan kapalı ameliyatla tekrar anne olabiliyor'' dedi.

Bu tür operasyonların eskiden karın açılarak yapıldığını, son yıllarda ise bu işlemin mikro cerrahi teknikleri uygulanarak laparoskopik yöntemle gerçekleştirildiğini ifade eden Çetin, ''Karın açılmadan laparoskopik yöntemle yapılan bu operasyona 'kansız ameliyat' da deniliyor. İşlem çok basit bir şekilde ve kısa sürede gerçekleştiriliyor. Göbekten girilerek tüpler tekrar uç uca bağlanıyor, hasta aynı gün evine gidebiliyor'' diye konuştu.

Çetin, operasyonu gerçekleştirecek uzmanın mikrocerrahi tekniğinin yanı sıra laparoskopik cerrahiyi de çok iyi bilmesinin büyük önem taşıdığına işaret ederek, ''Hastalar mutlaka konusunda uzman bir hekime bu işlemi yaptırmalıdır'' uyarısını dile getirdi.

Bu tür hastalarda başarı şansının yüzde 60 civarında olduğunu kaydeden Çetin, hastanın 1 yıl içinde gebe kalmadığı takdirde tüp bebek önerilebildiklerini söyledi. Çetin, tüplerini bağlatan kadınlarda tüp bebeğin son çare olmasını ve hemen bu yönteme başvurmaması gerektiğini sözlerine ekledi.


Kaynak