Karadeniz'in Doğa Harikası - Cide | Kastamonu

Rıfat Ilgaz, Batı Karadeniz'in Kastamonu ilinin deniz kıyısında konuşlanmış ilçesi Cide için şunları der: ''Cide, doğduğum eşsiz benzersiz memleket, ne iyi etmiş de annem beni bu cana yakın memlekette doğurmuş! Her şeyimi yitirdiğim günlerde Cide’nin belleğimin duvarlarına yansıyan görünümü ile dirilir, yaşama gücümü tazelerdim...''

Cide İlçesi Batı Karadeniz Bölümünde Kastamonu İl sınırları içinde yer alan Kastamonu'ya bağlı bir ilçedir. İlçe Topraklarını kuzeyde Karadeniz, kuzeydoğuda Doğanyurt, Doğuda Şenpazar, güneyde Azdavay ve Pınarbaşı ilçe topraklarıyla batıda Bartın iline bağlı Kurucaşile ilçe topraklarıyla sınırlıdır.

Cide'nin hangi isimle ne zaman nerede ve kimler tarafından kurulduğu kesin olarak bilinmemektedir. "Cide" adı tarihi metinlerde ilk olarak Homeros'un ünlü eseri İlyeda'da anılır; "Erkek Yürekli Pylaimenes komuta eder Paphlagonialılara, gelmişler yaban katırlarıyla ünlü Enetlerin Yurdundan, Kytoros'ta, Sesamos'ta otururlar, Parthenios ırmagı çevresinde kurmuşlardır ünlü saraylarını, kentleri Kromna Aigialos, yüksek Erythinoi' dur." İlyada'da adı geçen Paphlagonia kentlerinden Kytoros bugün Cide'nin çok az bir söylem farkıyla Gideros dedikleri sahil köyüdür. Fakat tarihi kaynaklara bakıldığında Cide'de Gasgaslar'ın, Paflagonyalılar'ın, Henetler'in, Romalılar'ın, Biazanslılar'ın, Candaroğulları'nın ve Osmanlılar'ın Yaşadığı yazılanlar arasındadır.

Cide merkezinin sahil kısmında Ceviz dibi adıyla anılan yerde bir saray harabesinin olması Pathenios'ların ünlü sarayının burda olduğunu destekler niteliktedir. Romalılar ve Bizanslılar kesin olarak Cide'de yaşamışlardır. Cide'de Callade Cide adına Y.Domma ve Caracolla adlarına kesilen paralar ve Cide'de bulunan pek çok kale bunların kanıtıdır. Örneğin Güble ve Gilivri arasında bulunan Çoban Kalesi denizden 50-60 m yüksek, tabii bir kayanın üzerine yapılmıştır. Romalılar döneminde yapılmış Osmanlılar döneminde tamir edilmiştir. Timle Kalesi ise deniz seviyesinden hemen hemen 100m yüksekliği olan doğal bir tepe üstüne kurulmuştur ve Bizans dönemine aittir. Gazallı Kalesi Cide'nin Köseli köyünde bir burun üzerinde kurulmuştur ve Bizans dönemine aittir. Okçu Kalesi Cide'nin batısında Okçular Köyünde bulunmaktadır. Batıdan doğuya doğru uzanan doğal bir kayanın üzerine kurulmuştur. Kalenin tam olarak ne zaman yapıldığı bilinmemektedir.

Cide İlçesinin Turizm açısından iyi bir potansiyele sahip olduğu açıktır. Gideros koyu, Ilgarini Mağarası, Valla Kanyonu gibi doğa harikalarına sahip, 11 km sahil şeridi ve mavi ile yeşilin dost olduğu bu yerleşim yerinin geleceği sanayi alanında olmayıp vizyonunda deniz ve dağ turizminin yattığı çalışmalar yapılmalıdır. Ulaşım ve tanıtım sorunları aşıldığında Hem Kastamonu hemde ilçe ekonomisine büyük katkı sağlanabilecek alan Turizmdir.

Cide’ nin turizm açısından önemli sayılabilecek değerlerinden biri de Yazar ve Şair Rıfat ILGAZ’ dır. Ayrıca Cide ilçemizde halkın arasında halen, az da olsa kullanılan kıyafetler otantik yapısıyla ilgi toplamaktadır. Sarı Yazma Festivalinde adı geçen Sarı Yazma (Bayanların örtü olarak kullandıkları malzeme) yine insanların ilgisini çeken noktalardan biridir. Her yıl yapılan Rıfat ILGAZ Kültür Sanat ve sarı Yazma şenlikleri ilçenin turizmini hareketlendirici etkendir.

Cide Liman

Amazonların Gizli Koyu: Gideros

Yeşille maviyi buluşturan Gideros, sıcak yaz günlerinin serin kuytusu, Batı Karadeniz’in doğa harikası, çılgın Karadeniz’in uysal koyudur. Kıyılarına ilk yerleşimi MÖ 15’inci yüzyılda Strabon’a göre Amazonlar, Prof. R. Leonhard’a göre Akalar kurmuş. Homeros’un Troya Savaşları’nı anlatırken bahsettiği koyu Rıfat Ilgaz da anlatıyor eserlerinde: “Boğazdan Samsun’a, Trabzon’a uzanan baharat yolu üzerindeymiş buralar... Kaleler yapılmış, kuleler dikilmiş, toplar yerleştirilmiş akınları durdurabilmek için... Cenevizlilerden kalma top hâlâ duruyor kıyılarda, bir kayanın üstünde.”

Bu toplar günümüzde yerinde. Tarih boyunca bölgeye ulaşım deniz yoluyla olmuş. Orman zenginliği tüm halkların ilgisini buraya çekmiş. Ayrıca doğal liman... Batı Karadeniz’de hatta Sinop’a kadar liman yok o zamanlarda. Denizciler için iyi bir sığınak Gideros. Bu yüzden de koy çevresinde ticaret gelişmiş.

MÖ 8’inci yüzyıldan 1700’lü yıllara kadar başta şimşir olmak üzere gemi yapımında kullanılan ağaçlar için akla gelen ilk yer Gideros olmuş. Tarih boyunca ormanlarında ağaçlar kesilerek dünyanın birçok yerine satılmış, gemiler inşa edilmiş. En güzel, en hızlı gemiler... O gemiler ki 2 bin yıl öncesinin Romalı şairi Gaio Valerio Catullo’ya ilham vermiş.

Günümüzde gemi yapımı yok Gideros’ta. Ormanlarından da tek dal kesilmiyor. SİT alanı çünkü. Ormanları eskisi gibi gür, görkemli... Dağlarında ağaçsız tek nokta yok. Ilgaz’ın dediği gibi yemyeşil, denizi masmavi. Denizin, rüzgarın, martıların, ördeklerin ve kuşları sesi var yalnızca. Günbatımı ile birlikte kuş ve ördek sesleri artıyor. Çok az yapay ışık var Gideros’ta, gürültü ise hiç yok.

Koyun içinde kürekle geziyor kayıklar. Ağ atıp topluyorlar. Siz de yanında güzel bir mevsim salatasıyla, taze balık yiyebiliyorsunuz.

Recai Yılmaz

Harika bir yöremizin harika bir müzikle buluşması...

Konu için teşekkürler, ellerine sağlık LaLe...

Etrafı yemyeşil ağaçlıklık yollardan geçerken, tepeden masmavi denizi görünce insan, içi gidiyor... En azından benim içim gidiyor...

Ellerine sağlık, teşekkürler LaLe...