Dupnisa mağara sisteminde 11 yarasa türü ile 184 mağara omurgasızının yaşaması önemli bir yer altı habitatı olduğunu gösteriyor. 2003 yılında ziyarete açılan, Türkiye mağara literatüründe en bilinen mağaralar arasında yer alan Dupnisa mağaralarının içinde, sürekli akışa sahip yer altı nehri ve bu nehrin oluşturduğu, derinliği yer yer 2 metreye ulaşan göletler bulunuyor.

Kuru ve Sulu mağaralarda süt beyazdan kırmızı ve kahverenginin her tonunda renge sahip dev sarkıtlar, dikit ve sütunlar ile perde bayrak taşları ve damla taş havuzları yer alıyor.

Burası Kırklareli’ye bağlı bir belde merkezi. Istranca Dağları hemen ardından yükselmeye başlıyor. Orman kuşağının başladığı meşelikler kuşatıyor etrafınızı.

Köyün adına bakınca, mübadeleyle Üsküp’ ten gelen göçmelerce kurulduğu düşünülebilir. Oysa burada Üsküp’ten yerleşen kimseler yok. Aksine tarihi oldukça eski.

Roma İmaparatorluğu'nun ikiye bölündüğü, sonradan Bizans adını alacak Doğu Roma Krallığının kurulduğu dönemlerde kurulduğu düşünülüyor ( M.S. 425 ) Pınarhisar ilçesiyle aynı dönemlerde kurulan belde, Bizans’ ın sınır boylarında yer aldığı için savunma maksatlı burçlarla donatılmış. Hisarcık Kale kalıntıları Palamut Tepe ve Panayır tepe’de hala görülebilir. Hristyanlığın Bizansla yöreye gelmesiye Ayaparskevi Manastırı ve Üsküp Kiliseleri inşa edilmiş fakat 1937’ de Kırklareli Halkevi inşaatında ve Erikler Köyü okulunun temellerinde taşları kullanılan kiliseden geriye birkaç taş parçası ve eski fotoğraflar kalmıştır.

Evliya Çelebi seyahatnamesinde buradan bahsederken, Müslüman ve Rumların bir arada kendi mahallelerinde oturdukları, sosyo ekonomik yönden çok gelişmiş ve kalabalık bir Üsküp’ü anlatır. ( 1661 ) Bağcılığın, Rumların elinde şarap imalatının çok ileri düzeyde olduğunu söyler. Öyleki, Kırklareli ve Burgaz’dan gelen şarap yolları burada birleşir, buradan Istranca Dağları arasındaki yollardan Kıyıköy’e kadar manda arabalarıyla taşındığını anlatır. Bu kaliteli şaraplar “Antik Dionysos Şarap Yolu” ile varılan limandan, Avrupa kentlerine gönderildiği kaynaklarda yer almaktadır.

Çukurpınar Köyü eski adıyla Sazara olarak bilinir. Hala bile yörede bu eski adları kullanan çok sayıda insan vardır. Köyün adının, tarihte köyün Roma İmparatoru Sezar’ın adıyla anılmış olması ve çeşmenin yazıtında Sezar adına rastlanmasından sebep olduğu ileri sürülmektedir. Bizans’ın av için hafta sonunu geçirdiği orman köylerinden olduğu için, kilise ve manastır kalıntıları da yörenin önem verilen bir yer olduğu fikrini güçlendirmiştir. Şimdilerde, fasulyesi ile meşhur günden güne yalnızlaşan Balkan köylerimizdendir ne yazık ki.

Beypınar Köyü ise, eskiden Romalıların mermer ocaklarında çalıştığı bilinse de, Osmanlı Rus Savaşının ardından göç yollarına düşen Bulgaristan Şumnu’dan göçmenlerin yerleştirildiği köydür. Kısa aralıklarla serpiştirilmiş Istrancalar’ın güney yamaçlarına bakan bu Balkan köyleri, doğanın da sarmalayan dokusuyla pastoral tablolar sunar sizlere adeta.

Ve Armutveren…
Burayı ne söylesek eksik anlatacağız, orası aşikar. Doğasına ve sosyal hayatına nüfuz etmiş kendine has dokusuyla özel bir Balkan köyü Armutveren. Köy daha çok eski adıyla yörede biliniyor, ne yapılırsa yapılsın bu eski adlar daha bilinir kılıyor buralardaki köyleri. Armutveren, nam-ı diğer Paspala da öylesi bir köy.

Yeni adında lezzetli armutlarına vurgu yapılmak istenmişse de, Armutveren’ in fasulyesi çok meşhurdur. Öyle ki, Osmanlı Saraylarının mutfağına fasulye hep bu yöreden gitmiş.

Dikkat edilirse, bu civara yakın birkaç köyde daha fasulyenin çok meşhur olduğu görülecektir. Bunun yörenin ekolojik şartlarıyla alakalı olduğu bir gerçektir. Tarım alanlarındaki coğrafi zorlukları sebebiyle, geleneksel tarım metodlarıyla tarım yapıldığına tanık olabilirsiniz. Hala bir çift öküze koşulmuş dipkazanlarla, pulluklarla tarla sürüldüğünü görürseniz Trakya’da olduğunuza bir an inanamayabilirsiniz.Oysa büyük bir yalnızlığın serhad bekçileridir bu köyler.

Sınıra birkaç kilometre mesafede yer alan bu köyler, 80’ lerden itibaren hızla göç vermiş, şimdilerde yaşlıların yaşadığı yerler oluvermişlerdir. Öyle ki, yakınlardaki Karanlık Köyü, ömürlerine bereket ki; el ele tutuşmuş ve 80’ lerini devirmiş son iki aşığının nefesi hatrına ışığını söndürmemiştir henüz. Yoksa, dedik ya büyük yalnızlık hikayeleri akar bu civardaki Balkan köylerinin, bayramlarda gelecek misafirleriyle ancak şenlenen ve “ya ansızın gelirlerse” diye hep ardına kadar açık kapılarından.

Bu, unutulmuşluğu, ihmal edilmişliği her seferinde ülkenin doğusunda arayanlara, batıdan sarsıcı bir tokattır aslında.

İncesırt Köyü ise, hemen ardındaki Bulgaristan Istırancalarına Serhad toprağı olduğunu ilan edercesine, yüksekçe bir tepeden göz kırpar. Günden güne azalan nüfusuna rağmen üstelik.

Ve, göz alabildiğine bir orman. Göz alabildiğine yeşil. Kontrasta giren başka renkler bulamazsanız yeşil gözlerinizi yoracak kadar her yere hakim. Hele ki kayın ormanları, rüzgara ıslık çalan nazenin edalarıyla meşeliklerden sonra Istranca ormanlarının önemli bir parçasını oluşturur.

Armutveren’ den sonra, Sarpdere Köyü’ ne varmanız gerekir ki, köyün içinden Dupnisa’ ya giden yolu bulabilesiniz.

Burası da ismiyle müsemma, dağların kovuğunda ulaşımı güç bir köy. Sarpdere’ den 5 km.lik bir orman yoluyla Dupnisa Mağrası’ na ve mesire alanına ulaşıyorsunuz.

Üsküp’ ten başlayan yolculuğumuzdan itibaren, Dupnisa’ ya ulaşana kadar, yöreye özgü dağ alalarının görülebildiği tertemiz derelerden, adım başı pınarlardan geçiyorsunuz.

Son yıllarda yöreye akın eden gezginlerin ve sayfiyecilerin, bu sebeple çevrenin korunmasına daha önem vermesi gerektiğini düşünüyoruz.

Gezginler öyle der ya ; “ Geride ayak izinden başka bir şey bırakmayacaksın ! "

Bu civardaki köylerde yöreye özgü lezzetleri bulabileceğiniz, salaş lezzet durakları bulabilirsiniz. Özellikle Balaban ( Velika ) köyünde, kiremitte tereyağlı alabalık ve yörenin zengin ve lezzetli etlerinden, süt ürünlerinden tadabilirsiniz. Demirköy, bu manada size önerebileceğimiz bir başka yakın durak.

Buraya kadar size Dupnisa yolu üzerinde yer alan köylerden bir parça bahsetmiş olduk. Bundan fazlası sizin buradaki hayatlara dokunmanızla keşefedeceğiniz farklı farklı güzellikler olacaktır. İnsanına, doğasına dair yalnızlığını kırmak, ve sadece kendilerinin olan güzellikleri sizlerle paylaşmaları için buralara konuk olun.

Dupnisa Mağarası'nı hafta içi ortalama 100 kişi ziyaret ederken, bu sayı hafta sonu 500'e kadar ulaşıyor. Mağara girişi ise öğrenci 1,50 TL sivil 3 TL.