Arboretumlar bilimsel araştırma ve gözlem amacıyla orijini ve yaşları belli, her biri doğru ve dikkatli bir şekilde bir araya getirilmiş olan çoğunluğu ağaç ve diğer odunsu bitki taksonlarının uygun seçilmiş alanlarda yetiştirilip sergilendiği tabiat parçalarıdır. Başka bir açıdan bakıldığında arboretumlar eğitim ve bilimsel yanları ağır basan bilgi, emek ve sabırla meydana getirilmiş birer canlı bitki müzeleridir.

Yeryüzünde kuruluşları yüzyılların ötesine dayanan arboretumların fonksiyonları çok çeşitlilik gösterir. Bunlar; ilk ve orta öğretimden üniversite düzeyine kadar tüm öğrencilere ve çevre halkına otsu ve odunsu bitkiler hakkında bilgi vermek, onları yetişme alanlarında tanıtmak, çevre koruma bilincinin gelişmesine katkıda bulunmaktır. Bunun yanında, dünyanın dört bir tarafındaki eksotik ve endemik bitkileri iklimin müsaade ettiği oranda bir araya toplayarak uzun ve pahalı seyahatlere gerek kalmadan insanlara tanıtmak ve bunların içinden süsleme değeri olanları seçme imkanı sağlamak, nesli kaybolma tehlikesi altında bulunanları koruma altına almak, yabancı orijinli türlerin ülkemize uygunluğu konusunda çalışmalar yapmak da Atatürk Arboretumu'nun görevleri arasındadır.

İstanbul’un göbeğinde, keşfedenlerin kendilerini şanslı hissettiği cennetten bir bahçe var. Bahar aylarında, çok uzaklara gitmeden doğayla baş başa kalabilmek, gürültüden uzaklaşıp huzurlu bir gün geçirmek için biçilmiş kaftan burası. Burası neresi mi? Burası yaklaşık 2000 çeşit bitkiye ev sahipliği yapan Atatürk Arboretumu. Belgrad Ormanı’nın yanında bulunan bu canlı bitki müzesine “gizli cennet” demenin yanıltıcı olmayacağı küçük bir keşif sonrasında anlaşılabilir...

Sarıyer ilçesi sınırlarındaki bu gizli bahçe, ziyaretçiler için ormanlık alan içerisinde uzun yürüyüş parkurları sunuyor. Bu yeşil dünyada yürüyüş yapmak ve bitkiler hakkında bilgiler veren etiketleri okumak epey zaman alıyor. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi’nin bilimsel inceleme ve gözlem alanı olan arboretum, 296 hektar büyüklükte ve dikkatle incelenmeyi bekleyen yüzlerce bitkiye sahip. İstenilirse uzmanlardan bitkiler hakkında bilgi alınabiliyor. Ayrıca içeride piknik yapmak yasak olduğundan, burası sakinliğini ve huzurunu hiç kaybetmiyor. Tek ses kaynakları bahçenin sakinleri kuş, ördek ve kazlar...

Peki burada hangi bitkiler var. Yüzlerce çeşit bitkiden bazıları şunlar: sekoya, ladin, Çin tırpan ağacı, mavi ladin, maymun çıkmaz ağacı, göknar, veronika, mazı, servi, lale, kara servi, erguvan, düğün çiçeği, Bataklık servisi, pampas otu, manolya, şimşir, çam, kızılcık, Avrupa dağ çamı, bambu, kuşdili, lavanta, biberiye, ladin, sigla ağacı, karaçam, meşe...

Burada uzun bir yürüyüşten ve bitkiler hakkında iyice bilgilendikten sonra dinlenme faslına geçilebilir. Dinlenmek için çok güzel bir yer bulunuyor Atatürk Arboretumu’nda; burası nilüferle kaplı, ördeklerin mekânı gölet. Dinlenmek için yere uzanıp göletin keyfine dalmak epey dinlendirici bir çözüm. Ayrıca kitap okumak, müzik dinlemek veya etrafı fotoğraflamak da diğer alternatifler arasında sayılabilir.

Hafta içi günlerde ücretsiz ziyarete açık olan merkez, hafta sonları ücretli. Hemen yanı başındaki Belgrad Ormanı’nın yaşadığı kalabalık ve gürültülü hafta sonlarını ziyaretçilerine yaşatmak istemeyen merkez, içerideki dinginliği koruyabilmek için böyle bir sistem uyguluyor. Hafta sonu burayı gezebilmek için yıllık ücret ödemek veya geniş grup rezervasyonları yaptırmak gerekiyor. İçeride yiyecek ve içecek satışı yasak olduğundan ziyaretçilere yanlarında sandviç ve su getirerek hazırlıklı olmaları öneriliyor.