"Kadırga'ya en kolay ulaşım, Beyazıt'tan Gedikpaşaya girip dik ve uzun bir yokuşu inmektir.

Kadırga'ya girdiğinizde sizi ilk karşılayan yıkılmamak için sanki birbirine yaslanmış eski binalar olur. Çocuk sesleri arasında daracık yollarında yürürken, eski evler ve tarihi eserlerle dolu bu semti gezmek ve o havayı teneffüs etmek insana doyumsuz bir haz verir.

Tarihi Cinci meydanına çıkmak için kullanılan Şehsuvarbey (Sokağın ismini bilmiyordum kopya çektim ) sokağı ise mutlaka görülmesi gereken bir yerdir. Cinci meydanı deyince eskiden Cinci sahasında akşamları iş çıkışında yaptığımız maçlar geldi aklıma. Kömür tozu kaplı zeminde maç bittiğinde esmer vatandaş durumuna gelmiş halimizle çok dalga geçerdik. "

Banemin

Kadırga, İstanbul ilinin Fatih ilçesinde bulunan eskiden kadırgalara liman olan Kadırga Meydanı'nı da içinde bulunduran bir semt. Günümüzde asırlık ağaçların bulunduğu sakin bir semt olan Kadırga'da, Bizans'ın en eski limanı olan Kadırga Limanı, tarih boyunca Portus Novus (Yeni Liman), İustinus Limanı ve Sophia Limanı adları ile de anılmıştır. İlk isim, limanı inşa ettiren İmparator İustinus'a (361-578) izafeten verilmiştir.

II. İustinus devrinde (565-578) imparatoriçe Sophia tarafından tamir ve ilavelerden dolayı limana imparatoriçenin adı verilmiştir. Sophia Limanı, Ayasofya ve Atmeydanı'ndan denize inen yolun üstünde ve imparator sarayının (Bukeleon) da yakınında olduğundan, Bizans'ın en önemli merkezlerinden biriydi. Burada, muhtelif heykel ve abidelerden başka, tacirler için de "Sigma" denilen bir toplanma alanı vardı.

Latin istilasından az bir zaman önce İstanbul'u ziyaret eden Novgorod başpiskoposu Antuan, Kadırga Limanı'nı şu suretle tasvir etmiştir: "İpodrom'dan Condoscopum'a digerken, parmaklıklı muazzam demir kapıya rastlanır. Deniz bu ızgaradan geçerek şehrin içlerine doğru gider. Fırtınalı günlerde 2-3 yüz kürekli 300 kadar gemi barındırır."

Kadırga Limanı, Bizans İmparatorluğu'nun sonuna kadar kullanılmış, Osmanlı'nın İstanbul'u fethinden sonra da, bir zaman, küçük gemilere iskele olmuştur. 1550 senesine doğru İstanbul'a gelen Gyllius'un ifadesine göre liman, duvarlarla çevrilmişti. Fakat orada hala su birikintisi vardı ve civar evlerin kadınları çamaşırlarını burada yıkarlardı.

Kadırga Meydanı, bugün, civar halkın bir mesire ve mahalle çocuklarının bir oyun yeridir. Burada bulunan dört köşeli çeşme, III. Ahmet'in kızı Esma Sultan1724-1787) tarafından yaptırılmıştır. Çeşmenin iki cephesinde bulunan manzum kitabelere göre, inşa tarihi 3 Şaban 1193 (5 Ağustos 1779) olup; bu kitabelerde Esma Sultan'ın eşi sadrazam Muhsinzade Mehmed Paşa'dan (o sırada vefat etmiş bulunuyordu) bahsedilmektedir. Kitabelerin nazımı Tevfik Efendi, hattatı da Mehmed Şevki Efendi'dir. Çeşmenin merdivenlerle çıkılan üst kısmı namazgâhtır.

Kadırga meydanı ve bitişiğindeki, denize daha yakın, Cinci (Cündi) Meydanı, 1950′lere kadar İstanbul’un temel bayram yerleriydi. Karagözcüler, tuluatçılar, cambazhaneler buraya gelirdi.

__________________
Ben hiç insan kaybetmedim...
Sadece zamanı geldiğinde, vazgeçmeyi bildim...

III. Ahmet’in kızı Esma Sultan tarafından, 1781 yılında Kadırga Meydanı’nda inşa ettirilen Esma Sultan Meydan Çeşmesi ve Namazgâhı; dört cephede mermer tekneli çeşmelere sahiptir ve namazgâha yan cephedeki mermer merdivenden çıkılmaktadır.

Tarihi çeşmenin kuzey cephesinde üç musluk, diğer üç cephesinde ise birer musluk bulunur. Dikdörtgen prizma kütleli çeşmenin karşılıklı iki cephesindeki bu musluklar, S ve C kıvrımlı kemerlerle süslenerek, çeşmeye estetik bir görüntü kazandırılmıştır. Bezemeli niş köşeliklerinin üzerinde, dikdörtgen pano içinde altı beyitlik kitabe yer alır. Bu kitabe çeşmenin inşa tarihini vermektedir.

Çeşmenin kuzey ve batı köşesinde ters çan biçiminde desteklere oturtulmuş iki kurna, güney köşesinde ise üç bölmeli bir yalak yerleştirilmiştir.

Çeşmenin kuzey cephesindeki merdivenden çıkılan namazgâhın çeşmenin tavan kısmında yer alması İslam kültüründe temizliğin ibadetteki yerini göstermesi açısından ayrı bir öneme sahiptir.

Kadırga meydanındaki camidir. Bostancı başı Ali Ağa tarafından (1558 -1559) tarihinde yaptırıldı. Hadikat-ül Cevâmi'de mescid hakkın¬da şu bilgiler verilir. "Kadırga limanı kuzeyinde, banisi Bostancı başılardan Adduşşekür oğlu Ali Ağa'dır. Bu kitabı yazdığımız tarihte vakfının kâtibi olan Ahmet Efendi Üsküdar'da Valide-i Atik camiinin ruznâmecisi İdi. Onda Karahisarî Ahmet Efendinin yazısı ile hicri 966 {M. 1558-1559) tarihinde yapıldığını gösteren vakfiyeyi gördük. Bu vakfiyede Şeyhül-İslâm Ebussuud Efendinin de imzası vardır. Ali Ağa'nın kabrinin nerede olduğu bilinmiyor. Şehit olduğu meşhurdur. Minberini Reis'ul-Küttab Samizâde efendi koydurmuştur ki kabri bu mescidin mihrap duvarı önündedir. Civarındaki mektep ile hamamı, kabri Üsküp'te olan vezirlerden Yahya Paşa'nındır".

İstanbul Camileri adlı kitabın yazarı Tahsin Öz de Bostani Ali Camii için şu satırları yazmaktadır. "Bostan Mescidi, Kadırga Limanı Banisi Bostancıbaşı Ali Ağa olup, Vakfiyesi 966 M. 1558'de yapıldığı dikkate alınırsa mabedin de bu senelerde yapıldığı tahmin olunabilir.

Kumkapı,Gedikpaşa caddesinde Çadırcı Cami Sokağı ile Kadırga Limanı Caddesi arasında Rum Ortodoks kilisesidir. Diocletianus (284-307) zamanında yaşamış ve ilk hıristiyan azizesi olan Aya Kyriaki'ye ithaf edilmiştir.

O zamanlarda yaşayan Efsevia isimli bir kadının uzun yıllar çocuğu olmamış, eğer bir çocuğu olursa onu Tanrı'ya adayacağına dair dua edermiş. Duaları kabul olmuş ve haftanın yedinci günü bir kız çocuğu dünyaya getirmiştir. Bu yüzden ona Kyriaki adını verir. Aile hıristiyan olduğu için Diocletianus'un hıristiyanları takibi sırasında aile tutuklanır ve sorgulanırken işkence görürler. Henüz onaltı yaşında bir genç kız olan Kyriaki de işkence altında hıristiyanlığını inkar etmez, yakılarak öldürülmesine karar verilir. Büyük bir ateş yakılır ve kız ortaya konulur.

Bu sırada büyük bir yağmur başlar ve ateş söner, bunun üzerine vahşi hayvanların önüne atılır fakat bu sefer de hayvanlar ona dokunmazlar. Vali son olarak kafasının kesilmesini emreder azize yerde yüzüstü yatıp dua ederken askerler kafasını keserler, tam bu sırada "gördüklerini insanlara anlat" diye gökten bir ses duyulur.

Daha sonra hıristiyanlık yerleşip devletin resmi dini olunca Kyriaki'nin ölüm günü olan 7 Temmuz Yortu günü olarak kabul edilir.

Mimar Sinan'ın İstanbul Kadırga'da Şehit Mehmet Paşa yokuşunda bulunan ve cami ile külliyeden oluşan bir eseri. Sinan'ın en güzel eserlerinden biri sayılır. Üç padişaha sadrazamlık yapan Sırp asıllı Sokollu Mehmet Paşa adına 1571'de karısı tarafından yaptırılmıştır.

Dik yokuşlardan oluşan sokakların arasında kurulan külliye, bu güçlükten plan olarak da yararlanmış, üç sokaktan ve üç farklı kottan girilen külliyenin avlusuna merdivenlerle ulaşılarak pek sık rastlanmayan bir zenginlik yaratılmıştır. Avluda mermer bir şadırvan yer alır. Çevresinde medresenin bölümleri bulunur.

__________________
Ben hiç insan kaybetmedim...
Sadece zamanı geldiğinde, vazgeçmeyi bildim...

Kadırga deyince aklıma Seda Sayan ve Şişli belediye başkanıyla olan telefon görüşmesi geliyor

Esma sultan namazgahı ne kadar da güzel; Esma Sultan yaşadığı dönemde parlak Rum oğlanlarını müzik eşliğinde şıkır şıkır oynatması meşhurmuş,yalısında Namazgaha isminin verilmesini pek yakıştıramadım.

Kagir evler tadilata alınsada İstanbul'un çehresi değişse ne güzel olurdu...


Kyriaki'nin hikayesi üzdü beni. Zavallı kızcağız,haftanın 7.günü nasıl kız çocuk doğmuş? Abartı var sanki,belkide 7.gün gebe olduğunu anlamıştır

Ellerine sağlık Banemin

__________________

"Haftanın 7. günü" denilirken kastedilen pazar günüdür Sihab.

__________________
Ben hiç insan kaybetmedim...
Sadece zamanı geldiğinde, vazgeçmeyi bildim...

Burası tam benlikmiş. İki katlı ahşap evler, camlarda demirler, küçük bir sokak ve sokağın sonunda bir cami... Ortada top oynayan, çingene mahallesinden gelenleri de ayırt etmeden aralarına alan kızlı erkekli güzel güzel çocuklar... Oooyyşşş!

Çok güzel, çok keyifli bir konu olmuş Baneminciğim, fondaki müziği de pek severim hicazkâr hicazkâr. Ellerine sağlık.

__________________

İstanbul'un her bir semti tam bir kültür hazinesi değerinde. Her yerden ayrı tarih akıyor. Yaşanmışlıklar ve yaşananacak olanlar.

Teşekkürler Banemin. Kadırga semtine dair bu kadar kapsamlı bilgim yoktu,sayende öğrenmiş oldum.

__________________

Yıllar önce annemler kısa bir dönem Kadırgada oturmuşlardı. Babamın imalatı yakın olduğu için annem istemesede taşınmışlar, daha sonra yine annemin tahammülsüzlüğü yüzünden taşınmışlardı..
O dönem sık sık gidip gelme imkanım olmuştu yanlarına.Ben ömrümde görmediğim sıcaklığı,komşuluğu,insanlığı orda görmüştüm.Hele esnafı inanılmazdı.Düşünün annem bir yere giderken abim veya biz sokakta kalmayalım diye anahtarı manava bırakırdı

Esnaf sadece ticaret yapmaz, semte göz kulak olur,çocukları korur kollar,küçük eğlenceler için organizasyonlar yaparlardı
Hani, rahmetli Merak Okayın'da kasap rolünde oynadığı ikinci bahar dizisi vardı hatırlarsanız,işte tam ordaki gibi esnaflık ve yaşam şekli vardı Kadırgada..

Yokuşun başında ayrı bir dünya,yokuşun altında ayrı bir dünya vardır Kadırgada..
Hele sokak araları, tarihin sırları ve gizemleriyle doludur sanki,sokaktan çıktığı zaman derin bir nefes alma ihtiyacı duyar insan..

Kadırgaya inen yokuşlar bilenen yokuşlardan değildir,insanda her an yuvarlanarak inecekmiş hissi verecek kadar diktir,ilk zamanlar çok korkardım yokuşları inerken ama sonra alıştım ve topuklu ayakkabılardan vazgeçmem gerektiğini anladım

Konuyu görünce heyecanlandım, okudukça eski günler canlandı gözümde..
Sayende o yıllara tekrar gittim geldim Banemin, çok teşekkür ederim.

Bizler de senin sayende çok güzel şeyler okuduk şimdi, imrendim valla anneciğim. Teşekkür ederim.

__________________

İstanbul'un eskimeyen semtlerinden birisi daha.
Yeniden gitmiş gezmiş kadar oldum oraları.

Müzik konuya ne güzel uyum sağlamış
Eline sağlık Banemin , teşekkürler.

Bizans'ın en eski limanı...Şimdiki sıcacık insan havası. O evlere bakınca neden bu kadar huzur doluyor ki insan?

Esma Sultan Namazgahının kapısında yazan yazıyı çok merak ettim.

Emeğin için çok teşekkürler Banemin. Girişteki yazılarınla zaten ayrı bir güzellik katıyorsun