6552 sayılı Torba Yasa Tasarısı Neler Getirdi | Şükrü Kızılot

[@Mislina]

Vergi, SSK ve Bağ-Kur Affı Nasıl Uygulanacak?

Torba Yasa Tasarısı 146 maddeyle çıktı. Yasada vergi borçları ile SSK, Bağ-Kur prim borçları ile ilgili milyonları ilgilendiren düzenlemeler var. İşte bu düzenlemeyle ilgili merak edilen sorulara yanıtlar...

TORBA GİRDİ ÇUVAL ÇIKTI

YAKLAŞIK dört aydır gündemde olan ve 60 madde olarak hazırlanan Torba Yasa Tasarısı, komisyonlarda ve Genel Kurul’da yapılan eklemelerle, madde sayısı olarak 146 maddeye çıktı ve adeta Çuval Yasa oldu. Başlangıçta, birikmiş vergi ve sigorta primi borçlarının yapılandırılması ile ilgili yasa teklifi olarak yola çıkıldı. Ancak zaman içinde “Şu da olsun, bu da olsun“ denilerek, kapsamı genişletildikçe genişletildi..
Buna göre; birikmiş vergi ve sigorta primi borçlarına 36 aya kadar ödeme kolaylığı, şirket kasalarındaki hayali paralara ve ortakların şirketten çektikleri paraların, yüzde 3 vergi ödenerek sıfırlanması, doğum yapan Bağ-Kur sigortalısı ve Emekli Sandığı iştirakçisi kadınlara borçlanarak erken emeklilik, doğum borçlanması yapılacak çocuk sayısının üçe çıkarılması, evde çalışan temizlikçi kadınlara sigortalılık kolaylığı, çocuğu olmayan kadınlara tüp bebek kolaylığı, apartmanlarda ve 1-9 işçi çalıştıran az tehlikeli işyerlerinde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğunun aranmaması, gelir testi için yeni bir fırsat, vergi aslına tabi olmayan vergi cezalarının yarısına af, sigara ile ilgili olanlar hariç 120 liraya kadar olan idari para cezalarına af, TOBB, TESK, Ticaret Odası ve diğer odalara olan borçlar, Torba Yasa’ya göre yapılandırılıyor. Uzun süredir tartışılan taşeron işçilerinin kıdem tazminatı, Soma faciasında ölen işçiler ve ailelerine maaş bağlanması, 65 yaşını dolduranlara yersiz ödenen ve geri alınması gereken aylıkların ve bunlara ait cezaların affı, maden işçilerine erken emeklilik, memurlara disiplin cezası affı, bazı özelleştirmeleri iptal eden Anayasa Mahkemesi kararının uygulanmaması yasada yer alan düzenlemeler arasında göze çarpanlar.. Yazı dizimizde, yukarıdakiler dahil, torba yasada yer alan düzenlemeler ele alınarak, açıklanacak.

***

MALİYE’nin vergi, ceza ve faiz, SSK ve Bağ-Kur’un ise prim alacağı, cezaları ve faiz alacakları, 30 Nisan 2014 itibariyle, yaklaşık 100 milyar lirayı buluyor. Bu nedenle, devlet için de ciddi bir gelir kaynağı olacak. Anaparaya dokunmayan ancak faizler ile gecikme zammına “kısmi af” getirip, 36 aya kadar vade yapmak suretiyle “ödeme kolaylığı” sağlayan düzenlemenin, temel esasları aşağıdaki gibi.


1. Kesinleşmiş Vergi Borçları ile SSK ve Bağ-Kur prim borçlarında, anaparaya af yok.
2. Faiz ve gecikme zammına kısmi af var. Faiz ve gecikme zamları silinecek. Yİ-ÜFE (Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi) oranına göre yeniden hesaplanacak.
3. Vergi Cezalarına Af: Vergi aslına bağlı olan cezalara af yok. Vergi aslına bağlı olmayan cezalara yüzde 50 indirim var. Ancak yüzde 50 indirimin uygulanabilmesi için kalan yüzde 50’nin Torba Yasa’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi gerekiyor.
4. SGK İdari Para Cezaları: 30 Nisan 2014 tarihine kadar işlenen fiillere ilişkin olup, 11 Eylül 2014 tarihi itibariyle ödenmemiş olan idari para cezası asıllarının yüzde 50’si silinecek. Bunun için kalan yüzde 50’nin Torba Yasa’da belirtilen süre ve şekilde ödenmesi gerekiyor.

Burada sözü edilen Yİ-ÜFE; 31.12.2004 tarihine kadar olan Toptan Eşya Fiyat Endeksini, (TEFE) 1.1.2005 tarihinden itibaren Üretici Fiyatları Endeksini (ÜFE), 1.1.2014 tarihinden itibaren Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksini (Yİ-ÜFE), ifade etmektedir. Hesaplamalarda esas alınacak ilk aya ilişkin Yİ-ÜFE aylık değişim oranı, alacağın vadesinin rastladığı ay için açıklanmış olan oran olacak.
TÜFE/ÜFE/Yİ-ÜFE aylık değişim oranları vergi dairesi ve sosyal güvenlik kurumunda var. Yarınki yazımızda da son 10 yılın değişim oranlarına gecikme zammı/faizi ile kıyaslamalı olarak yer vereceğiz.



BAŞVURULAR EKİM’DE

1. Başvuru Zamanı

Başvurular, Ekim ayında başlıyor.
Vergilerde, Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın, yani Kasım ayına, prim borçlarında ise üçüncü ayın sonuna yani Aralık ayına kadar, alacaklı idareye başvuruda bulunulması gerekiyor.

2. Ödeme

İlk taksit vergilerde yayımı izleyen üçüncü ayda (Aralık ayında), SGK’da ise dördüncü ayda (Ocak 2015 ayında) ödenecek. Diğer taksitler ise ikişer ay ara ile en fazla 18 taksit halinde 36 ayda ödenecek.
Ödemeler kredi kartı ile de yapılabilecek.


VERGİ VE PRİM BORÇLARINA SAĞLANAN KOLAYLIK NE?

-Vergi prim borçlarında, yani borcun aslında indirim yapılmıyor.
- Birikmiş gecikme zammı ve cezası siliniyor. Bunun yerine, enflasyon (Yİ-ÜFE) oranında faiz hesaplanıyor. Böylelikle birikmiş faizlerin 2/3’ü, bazı yıllarda 3/4’ü hatta daha fazlası kalkmış oluyor.
- Vergi ve prim borcunun aslı ile enflasyona göre hesaplanan faiz donduruluyor. Tercihe bağlı olarak 12, 18, 24 ve 36 aya kadar, iki ayda bir ödeme koşuluyla vade yapılabiliyor.
- Taksitlendirilen alacakların toplamına, yıllık yüzde 5 faiz uygulanıyor. Örneğin 36 ayda ödeyecek olanlardan toplam yüzde 15 faiz alınacak.
- Tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması durumunda, ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecek.

HAYALİ PARAYA VE BORÇLARA AF

Torba Yasa ile yapılan düzenlemelerden biri de şirketin kasasında gözüken “nakit para” ve “ortaklarca borç olarak çekilen” para ile ilgili.
Genellikle açıktan yapılan ödemeler ve belgesiz harcamalar, “ortaklardan alacak” ya da kasada “nakit para” olarak gözüküyor. Vergi incelemelerinde de şirketlerin bundan dolayı ciddi şekilde canı yanıyordu. Torba Yasa’da, bu tür sıkıntısı olanlar da unutulmadı.

NAKİT PARA

İşin doğrusu, kasada gözüken 700-800 bin ya da 3-5 milyon lira hatta 50 milyon lira “nakit para” zaten inandırıcı değildi. Özellikle; güvenlik, paranın bankadaki getirisi ve işletmenin kredi kullandığı durumlarda, bu inandırıcılık hepten kayboluyordu. Kasasında milyonlarca nakit para bulunduran bir şirkette, yetkili kişinin “Efendim, ben nakit parayı çok severim. Her gün kasayı açar onları seyrederim ve kucaklayıp okşarım” demesi gerekir. İşin doğrusu demesi de önemli değil. Dese de demese de inceleme elemanları bunu kabul etmiyor, kasada gözüken nakit parayı ortakların çektiği para olarak kabul ediyorlar. Sonra da “örtülü kazanç” hükümlerine göre; Kurumlar Vergisi, KDV, stopaj, vergi ziyaı cezası kesiliyordu.

ÇEKİLEN PARA

Kasadaki nakit paranın yanı sıra, limited ve anonim şirketlerin, ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki “net alacak” tutarları da aftan yararlandırıldı. Buna göre, kurumlar vergisi mükellefleri 31 Aralık 2013 tarihi itibariyle düzenlemiş oldukları bilançolarında görülmekle birlikte, işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ile ortaklarından net alacakları tutarını, kanunun yayımlandığı Eylül ayını izleyen üçüncü ayın (yani Aralık ayının) sonuna kadar, ilgili vergi dairesine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilecekler.

YÜZDE 3 VERGİ ÖDE TAMAM

Kasada mevcut nakit para ve ortaklardan alacak olarak belirtilen toplam tutar üzerinden, yüzde 3 oranında vergi ödenecek. Beyan edilen tutarlar nedeniyle, ilave bir tarhiyat yapılamayacak, yani ayrıca vergi istenemeyecek.
Bununla ilgili beyanın Aralık 2014 sonuna kadar yapılması gerekiyor.
Nakit para ve ortaklardan alacak tutarı üzerinden hesaplanan vergi, bununla ilgili yasanın yayım tarihini izleyen üçüncü ayın yani Aralık ayının sonuna kadar ödenecek. Ödenecek olan vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilemeyeceği gibi vergi matrahının tespitinde gider de yazılamayacak.
Yüzde 3 ödeme yapanlara, sadece 2013 değil önceki yıllarla ilgili olarak da (kâr dağıtımı ve vergi kesintisi de dahil olmak üzere) geçmişe yönelik ilave herhangi bir tarhiyat yapılamayacak.

EMEKLİ OLUP BAĞIMSIZ ÇALIŞANLARA SGDP KOLAYLIĞI

Yaşlılık, emekli aylığı ya da malullük aylığı bağlandıktan sonra 4/b (Bağ-Kur) sigortalısı sayılmayı gerektiren;

- Kendi adına ya da ortak işyeri açanlar,
- Limited şirket ortakları,
- Anonim şirket yönetim kurulu üyesi olan ve emekli aylığını kestirmeyenler, emekli aylıklarının belli bir yüzdesi (örneğin; Ekim-Aralık 2008 aylarında yüzde 12’si, 2009’da yüzde 13’ü, 2010’da yüzde 14’ü, 2011’den itibaren de yüzde 15’i oranında Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödemek zorundalar. Nisan 2014’e kadar önceki yıllarda bu ödemeyi yapmayanlar da yapılandırmadan yararlanabilecekler. Anapara borçlarında indirim yapılmayacak. Ancak faizi enflasyona göre hesaplanan borçlarını 36 ayda ödeyebilecekler.

Kaynak

[@Mislina]

Taksit yapılınca haciz kalkmıyor

TORBA Yasa ile ilgili yazı dizimizin ikinci gününde borçlara getirilen ödeme kolaylıklarını gündeme alıyoruz. Birikmiş vergi ve sigorta borçlarına 36 aya kadar taksit imkanı getiriliyor. Taksitten yararlanılırsa yıllık olarak yüzde 5 faiz uygulanacak. Ancak borçlara taksitlendirme yapılsa dahi borçlar hakkında uygulanmış olan hacizler kaldırılmayacak.

Ödemelerin taksitle yapılması da mümkün. Bu durumda, yıllık olarak yüzde 5 faiz uygulanacak. Anapara ve düşük oranlı (yani TEFE/ÜFE’ye göre) hesaplanan faiz toplamı dondurulacak. Dondurulan bu tutar taksitle, yıllık yüzde 5 faiz ile ödenebilecek.

Taksitlerin kredi kartı ile ödenmesi, katsayı uygulamasına engel olmayacak.

Taksitle ödeme yolunu seçenlerin taksit sayısına göre, uygulanacak katsayı tabloda gösterilmiştir.

36 AYDA ÖDEME İMKANI

Tablodan da fark edileceği gibi, borçların ödenmesinde 36 aya kadar ödeme imkanı sağlanıyor.


Taksit Sayısı Ödeme süresi Katsayı

6 12 ay 1,05
9 18 ay 1,07
12 24 ay 1,10
18 36 ay 1,15



TAKSİTLENDİRME YAPILINCA HACİZLER KALKACAK MI?

Vergi ya da sigorta primi affından yararlanmak için başvurunlar, borçlarını örneğin 36 ay taksitle ödemek için dilekçe verdiklerinde, bunlar hakkında uygulanmış olan hacizler kaldırılmayacak.
Ödeme yapıldıkça, yapılan ödemeye isabet eden oranda hacizlerin kaldırılması ve alınan teminatların iadesi söz konusu olacak.

YILDA İKİ TAKSİTİ AKSATMAK SERBEST

Torba Kanun’a göre ödenmesi gereken taksitlerden BİR TAKVİM YILINDA (yani 1 Ocak-31 Aralık döneminde) ödenmesi gereken ikiden fazla taksitin (2014’te bir taksitten fazlasının) zamanında ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, bu Kanundan yararlanma hakkı kaybedilecek.
Bir takvim yılında aksatılan taksit sayısı iki veya daha az ise, bu Kanun kapsamında kalınmaya devam edilecek. Ancak aksatılan taksit veya taksitler en geç son taksiti izleyen ayın sonuna kadar gecikme zammı oranında yani her ay ve kesri için yüzde 1.40 oranında hesaplanacak “geç ödeme zammı” ile birlikte ödenmek zorundadır.
Aksama durumu her bir alacaklı idare açısından ayrı ayrı dikkate alınacak.

ODA AİDATINI PEŞİN ÖDEYENE YÜZDE 10 İNDİRİM

TOBB, TESK, ticaret odaları ve diğer odalara olan birikmiş aidat, oda payları, borsa tescil ücretleri, katılma payı borçları vs. için;
1) Birikmiş faiz ve gecikme zammı tutarı silinecek.
2) Torba Yasa’nın yürürlüğe girdiği tarihe kadar Yİ-ÜFE değişim oranları esas alınarak düşük oranlı faiz hesaplanacak.
3) Anapara + Yİ-ÜFE’ye göre hesaplanan faizin, birinci taksiti Kasım 2014 sonuna kadar, kalanı üçer aylık dönemler halinde 8 eşit taksitte ödenecek.
4) Tamamı Kasım 2014 sonuna kadar ödenirse, ödenmesi gereken tutarda yüzde 10 indirim yapılacak.

BAŞVURU YERİ

Vergiler için başvuru borcun bulunduğu vergi daireleri, prim ve idari para cezaları için başvuru yeri “Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlükleri” TOBB, TESK, Ticaret Odası ve diğer odaların aidatları için de ilgili kurum olacak. Başvurular elden, posta kanalıyla taahhütlü olarak veya e-sigorta kanalıyla www.sgk.gov.tr/işveren/e-yapılandırma adresinden, e-sigorta kullanıcı kodu ve şifresi / Kesenek Bilgi Sistemi kullanıcı kodu ve şifresi girilerek de yapılabilir.

TECİL EDİLEN ALACAKLAR

Daha önce tecil edilip de tecil koşullarına uygun olarak ödenmekte olan borçların, kalan taksit tutarları için borçlular, talep etmeleri halinde, Torba Yasa ile getirilen “yapılandırma” uygulamasından yararlanabilirler.
Bu durumda, tecil koşullarına uygun olarak ödenen taksit tutarları için “tecil” hükümleri geçerli sayılacak. Bu şekilde ödenmiş taksit tutarlarına, tecil tarihi ile ödeme tarihi arasında geçen süre için sadece ilgili kanunun öngördüğü faiz uygulanır. Kalan taksit tutarları ise, vadesinde ödenmemiş alacak kabul edilir ve Torba Yasa hükümleri uygulanır.

120 TL’Yİ AŞMAYAN İDARİ PARA CEZALARI

Torba Yasa’nın Resmi Gazete’de yayımlandığı 11 Eylül 2014 tarihi itibariyle, ilgilisine tebliğ edilmemiş olan her bir kabahat için 120 TL’nin (bu tutar dahil) altında kalan idari para cezaları (sigara yasağı ile ilgili olanlar hariç) tebliğ edilmeyecek. Tebliğ edilmiş olanların ve bunların faizlerinin tahsilinden vazgeçilecek.

100 TL’Yİ AŞMAYAN SGK BORCU SİLİNECEK

SGK kapsamındaki işyerlerinin 31 Aralık 2013 öncesine ait ödenmemiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ve idari para cezası ile eğitime katkı payı, Özel İşlem Vergisi ve Damga Vergisi borçlarından borç türü bazında borç asılları toplamı 100 TL’yi aşmayan asli alacakları ve tutarına bakılmaksızın bu asılların gecikme cezası, gecikme zammı silinecek.

50 TL’Yİ AŞMAYAN VERGİ BORCU SİLİNECEK

Vergi daireleri tarafından işyerlerinin 31 Aralık 2007 tarihinden önceki dönemlere ait olup 11 Eylül 2014 tarihine kadar ödenmemiş vergi borçlarından 50 TL’yi aşmayan asli alacakları ve tutarına bakılmaksızın bu asılların gecikme cezası ile aslı ödenmiş olmakla birlikte 100 TL’ye kadar olan gecikme cezası silinecek.



Kaynak