İntarsia Sanatı

[@Suzim]

İntarsia Sanatı

İntarsia Zemin ve duvar veya masa üstleri ve diğer mobilya gibi katı, taş matrisi içinde ahşap kullanılan (fildişi ağaç veya kemikten veya taştan yapılan) kakmacılık kakma bölümleri tekniğidir. Kontrast kakmacılık tarafından bir desen araya kaplamalar karkas üzerine yapıştırılmış. Bu kelime 'kakmacılık' "eklemek için" anlamına gelen Latince kelime 'interserere' türetildiği düşünülmektedir.

Mısır yedinci yüzyılda Arap egemenliği altında girdi ve teslim olduğunda dekorlar ve kakmacılık gibi sanatlar (ahşap kakma) yerli sanatı, fayans desenleri vb Mağrip bölgesine yayıldı. Önce Endülüs ve Sicilya ile beraber Kakmacılık tekniği zaten İslami Kuzey Afrika da mükemmelleştiğinden sonra Hıristiyan Avrupasına da tanıtıldı. Bu sanat daha da gelişti Siena at ve Sienese ustaları tarafından Orvieto katedral figüratif intartsia ile ilk görünümü batıda aldı, miladi 1330 de yapılan ve 15. yüzyılda da devam ve kuzey İtalya on beşinci ve on altıncı yüzyıllarda, Almanya yayıldı. Sonraki onaltıncı yüzyılda Flaman ustalar tarafından Londra da kullanılmaya başlandı. Kakmacılığın en ayrıntılı örnekleri arasında büyük bir lüks ve prestij ürünü biçimi vardı. Bu dönem dolapları, hala bulunabilir. 1620 den sonra, kakmacılık yerini kibar Marangozculuğa yerini bırakma eğilimine girdi.

Süreci

İntarsia Kakmacılık çeşitli şekil, boyut ve derinlik yanılsaması ile bir mozaik gibi bir resim oluşturmak için birlikte monte edilebilir türlerin; (odun gibi) kullanan bir ahşap tekniktir. Kakmacılık desen varyasyonu oluşturmak için doğal tahıl desen ve renk (ama lekeleri ve renkleri kullanalabilir türden olmalıdır) kullanarak, ahşabın farklı türleri seçimi ile oluşturulur. Kalıp içinde kullanılmak üzere belirli ağaç seçildikten sonra, her bir parça ayrı ayrı kesilerek birleştirilir. Bazen desen alanlarında daha fazla derinlik oluşturmak için farklı ağaçlar yetiştirilir. Sonra tek tek parçaları eksiksiz olarak, bir jig-saw puzzle gibi birbirine takılır.

Ahşabın yanı sıra: Mermer kakma, sert taşlar, yarı kıymetli taşlar gibi materyaller ile de yapılabilir. (Inglese) içinse sert taşlar temin edilmektedir. Renkli mermerler ile birlikte, renkli taşlar beyaz işlemeli veya siyah mermer kullanılabilir. Bazı örneklerine on beşinci yüzyıl ortalarında rastlanan kaplamalar incelik ve karmaşıklık ile zirveye ulaşıldığı görüldü. Daha karmaşık tasarımlar yaklaşık 17. yüzyılın başlarında Napoli de geliştirildi. Roma'da Aziz Petrus Bazilikası zemini mermer kakmacılık bir örneğidir. Özellikle kayda değer bir örnektir.

İntarsia Nedir? Kakmacılık Sanatı Nedir ?

Çeşitli kaplama, fildişi, kemik, sedef, formika, seramik, mermer ve metal levhalardan elde edilen kompozisyonların masif ağaç veya yüz kaplama üzerindeki yuvalarına yerleştirilmesine kakma, bu işi yapana kakmacı, bu işlemin kendisine de kakmacılık denmektedir. Kelimenin Almancası olan İntarziye ve Fransızcası olan Marketri de dilimizde Türkçesi kadar çokça kullanılmakta.

Kakma işlemi yukardaki tanımlarda da belirtildiği gibi çeşitli gereçlerden yapılabilir. Bunlara yapılış tekniklerine göre masif kakma, röliyef kakma, zemin döşeme, blok mozaik, formika kakma, metal kakma, sedef kakma vs denilmektedir.

Kakmacılığın tarihi çok eskidir. Hemen her millete ait eski devirlerde yapılmış kakmalı eşyalara rastlamaktayız. Bunların bir kısmı süsleme ihtiyacından doğmuşken, diğer bir kısmı da dini etkiler altında kalınarak sihirli veya görünmeyen varlıklara sahip olduğu inancını vermek için yapılmış.

Eski Peru da tapınaklar, Mısır da milattan önce 3000 yıllarında kabuklar veya parlak böcek kanatları ağaçtan yapılmış tabla üzerine yapıştırılarak bir nevi kakma elde edilmiş. Eski Yunanistan da mobilyalar ince fildişi plakalarıyla süslenirdi.

Ağaçtan yapılan kakma işleri 1550 yılına kadar omuz bıçağı ile yapılıyordu. 1560 yıllarında ince kıl testerelerle yapılan kakmalı mobilyalar bugünkü Avrupa memleketleri müzelerini süslemekte.

Kakma işleminde 1462 yılına kadar doğal renkli ağaçlar kullanılırdı. Bu tarihte Venedikli Lendinare Kardeşler ağacı kaynayan yağ içinde boyamak ve sıcak kum içinde yakarak gölge verme tekniğini bulmuşlar.

Kakma Nasıl Yapılır?

İntarsia Altın ya da gümüş gibi metal plaklar, metalde esnemeyi önleyen zifte ısıl işlemle yapıştırılır. Çok sayıda ve çeşitli şekillerde uçları olan çelik kalemlere, çekiçle binlerce defa vurularak metal levhanın yüzeyi kabartma desenlerle süslenir.
Kakmacılığın tekniği budur. Kabartmalar, maden plakasına içten ve dıştan veya hem içten hem dıştan çelik kalemlere çekiçle vurularak, detaylar işlemek suretiyle elde edilmektedir.

Kakma sanatında tasarım büyük önem taşıyor. Tasarım yapılacak ürünün özelliğine göre şekilleniyor. Ön taslak çalışması hazırlanır ve müşteriyle yapılacak görüşme sonrasında detaylı tasarımlara geçilir. Detaylı tasarımlar tamamlanınca sıra uygulama tasarımına gelir. Bundan sonra artık astarın çekilmesi, dövü, sıvama teknikleri kullanılır, form vermek için de kakma işlemi desenler kabartma teknikleri devreye girer.
İşin desen ve kakma işlemi bittikten sonra işin sade kısmına geçilir. Kaynak kesiminde ise, parçalara bölünen ürünlerin birleştirilme işlemi yapılır. Sade işleminden sonra deyim yerindeyse makyajı, yaldız işlemi yapıldıktan sonra ürün müşteriye sunulur hale gelir.

[@Suzim]

Herkes için resimli adım adım intersia

Herkesin yapabileceği basit bir intersia çalışmasını, balina çalışmasını adım adım sizlerle paylaşmak istiyorum.Balina tasarımını kullanmama ve sizlere aktarmama izin verdiği için intersia konusunda dünyaca ünlü sayın Judy Gale Roberts’e teşekkür ediyorum.

BAŞLANGIÇ:

Öncelikle ekte gördüğünüz balina deseninden 2 fotokopi(biri kesimde kullanılacak, diğeri ise kesilen parçaları birleştirmede yardımcı olacak), bitmiş çalışmanın son halinden 1 fotokopi (kabartma vermede, nerenin ne kadar zımparalanacağında,renklendirmede yardımcı olacak)alıyoruz,deseni inceliyoruz.Balina intersiamız 7 parça ahşaptan oluşmakta ve 2 farklı renge sahip,gözü siyah olarak belirtilmiş, balinanın gövdesinin altında yakma makinesi veya havya ile yakılacak çizgiler mevcut ve baş üzerinde oyma yapılacak ufak bir alan var.

Projede lazım olan alet,malzeme ve aksesuarlar; kıl testere makinesi(el kıl testeresiyle bu kadar kalın ahşabı kesmek mümkün değil),zımpara makinesi ,değişik kumda zımparalar(80 ile başlayıp 180 veya daha hassas kumda sonlandırabilirsiniz),oyma veya gravür aleti(değişik oyma bıçakları veya falçata ve çakı bile kullanılabilir),yakma makinesi veya havya,keseceğimiz desen ebadına göre pinoteks kullanılacaksa tek parça ahşap (benim tercihim 18 mm lik çam) veya renklendirme yapılmayacaksa iki farklı renkte(koyu ve açık) masif ahşap,deseni ahşaba yapıştırmak için yapıştırıcı(tercihim sprey yapıştırıcı),parçaları birbirine yapıştırmak için hızlı yapıştırıcı, tercihe göre çift taraflı bant, parçaları beraber zımparalamak için ve proje sonlandırıldığında projenin arkasına yapıştırılacak ebatta kontraplak (veya mdf),tercih edeceğiniz orta koyulukta pinoteks, siyah ve beyaz akrilik boya(göz için)

KESİM:

Her şeyden önce kıl testere makinesi ile daha önce mutlaka bir şeyler kesmiş olmak ve makineye alışkın olmak gerekiyor,çünkü kalın ahşap parçalarını kıl testere makinesinde desen çizgilerini takip ederek kesmek, ince malzeme kesmekten daha zor.Benim tavsiyem, öncelikle kalın ahşap malzeme kıl testerede nasıl kesilir,hangi devir ayarında kesilmesi gerekir,hangi bıçakla rahat ediyorum,bunları deneyerek tecrübe edinmek.

Projemize gerekli alet ve malzemeleri hazırladıktan sonra başlıyoruz:

1. Deseni ahşabımıza yapıştırmadan önce yapıştıracağımız yüzeyi zımparalıyoruz ki desenimiz iyi yapışsın,kesim esnasında kalkmasın.Herhangi bir zımpara malzemesi kullanabilirsiniz.

2. Daha sonra desenimizin etrafındaki fazlalıkları keserek ahşaba yapıştırıyoruz.

3. Deseni yapıştırdıktan sonra kıl testere makinemizin başına geçiyoruz,bıçağımızı seçiyoruz.İntersia çalışmalarını ben genelde 3 numara reverse-tooth bıçakla kesiyorum,altta kesimden sonra çok az çapak kalıyor ve küçük numara bıçakla kesilen parçalar son aşamada boşluksuz birleştirilebiliyor.Size tavsiyem, bu çalışmayı 5 numara bıçakla kesmeniz.Bıçağımızı taktıktan ve her zamankinden biraz daha fazla sıktıktan ve gerdirdikten sonra, bıçakla makine tablası arasındaki açının 90 derece olmasına dikkat ediyoruz.Bu açıya dikkat etmez isek, kestiğimiz parçalar istediğimiz şekilde birleşmeyebilir.

4.İntersia çalışmalarında dikkat edilmesi gereken başka bir husus ise,makinenin devir ayarıdır.Mümkün olduğu kadar devir ayarını düşük tutmalı,ahşabı keserken bıçağın üzerine ahşabı hızlı bir şekilde ittirmemeli,bıçağın doğal bir şekilde çok az bir ittirmeyle işini görmesini sabırla beklemeliyiz.Aksi takdirde yanmalar ve çizgilerden sapmalar meydana gelebilir.Benim kullandığım devir ayarını aşağıda görebilirsiniz.

5. Desenimize göre ahşabı sabırla kesiyoruz,ve kendi sıralamanıza göre parçaları kesip kenara alıyoruz.Balina planımızdaki renk skalasına göre parçaların arkasına hangi renge boyayacağımızı yazıyoruz.

6. Parçaların üzerinde kalan kağıt parçalarını çıkarıyoruz, 2nci balina deseni fotokopimizi alıp, onun üzerinde kestiğimiz parçaları birleştirerek birbirlerine tam oturup oturmadıklarını kontrol ediyoruz,eğer beğenmediysek, beğenilmeyen parçayı tekrar kesebilir veya tüm projeyi yeniden kesebiliriz.

Samsunlu HYAS isimli bir arkadaşın kendi hazırladığı adım adım çalışma

[@Suzim]

ZIMPARALAMA:

7. Projede bazı parçaların beraber zımparalanması gerekmektedir.Bu parçalar;ağız ve yüzgeçler haricindeki tüm parçalardır.Bu parçaları beraber zımparalamamız gerektiğinden,bir şekilde bunları birleştirip zımparadan sonra tekrar ayırabilmemiz lazım.Bu işlem için beraber zımparalanacak tüm parçaların arasına nokta halinde silikon veya hızlı yapıştıcı sürüp daha sonra hafif bir şekilde yumuşak bir yüzeye vurarak birbirlerinden ayrılmasını sağlayabilirsiniz.
Benim kullandığım ve size tavsiye edeceğim yöntem ise çift taraflı bant yöntemidir.Bu teknikte beraber zımparalanacak parçaların toplamı kadar ebatta bir kontraplak veya mdf alıp,çift taraflı bantın bir tarafını kontaplağa yapıştırıyoruz.Aşağıda çalışmamızın bu aşamasını görebilirsiniz.

8. Çift taraflı bantın bize doğru bakan yönüne ise beraber zımparalanması ve şekillendirilmesi gereken parçaları desene göre yapıştırıyoruz.

9. Daha sonra kıl testere makinemizin başına geçerek, kestiğimiz ahşap parçalarına zarar vermeden ve hemen parçaların yakınından,alttaki kontraplağı balina silüetinin etrafından kesiyoruz.Çok fazla hassas kesime gerek yok,kabaca kesiyoruz.

10. Müteakiben zımpara ile şekil verme işlemine geçiyoruz,bu aşamada daha önceden sonlandırılmış başka bir çalışmanın fotoğrafından faydalanıyoruz.Fotoğrafa göre nereleri hangi oranda zımparalıyacağımıza karar verip ,nereleri oval, nereleri keskin köşeli, nerelerin seviyesi ne kadar düşürülecek veya kaldırılacak sorularını cevaplandırmaya çalışıyoruz.İntersia çalışmalarının en önemli kısmı şekillendirmek veya zımparalamak olduğu için çok sabırlı ve hassas davranmamız gerekiyor,fazladan zımparalanan yeri bir daha geri getirmenin tek yolunun parçayı tekrar kesip şekillendirmek olduğunu unutmuyoruz.Zımpara yaparken değişik aletler kullanabilirsiniz,benim kullandıklarım aşağıda:

11. Balina gövdesini blok halinde balina çalışmasının bitmiş halinin fotoğrafına göre zımparalıyarak şekillendiriyoruz.Parçalarımızı önce 80 kumla başlayarak zımparalıyoruz, en son isteğinize göre 180 veya 220 ile sonlandırabilirsiniz.Benim bu çalışmada kullandığım önce 80 kum, daha sonra ise 180 kumdur.

[@Suzim]

12. Gövdeyi bir blok halinde zımparaladıktan sonra kuyruk kısmını ayırıyoruz,çünkü kuyruğa başka bir açıdan daha zımpara çekmemiz gerekiyor.Kuyruğu ayırdıktan sonra gövdenin kuyruğa bağlanan kısmını 2.5-3 mm kadar aşağıya doğru zımparayarak ovalleştiriyoruz,kuyruğu tekrar yerine yerleştiriyoruz.

13. Şimdi kuyruğun zımparalanması gereken ve çok yukarıda duran bir kısmı oluştu,fotoğrafa göre ve gövdeyle birleşen yere göre ovalleşmesi gereken ve zımparalanması gereken yeri kurşun kalemle işaretleyip çiziyoruz,çizdiğimiz yere kadar üstten zımpara yapıp şekillendiriyoruz, gövdenin şekline göre kuyruğun şeklini uyduruyoruz,kuyruk kısmına son halini veriyoruz.

[@Suzim]

14.Balinanın ağız kısmına geldi sıra.Ağız parçasını yerine yerleştirerek ve yine kurşun kalemle ovalleştirmek istediğimiz yeri çizerek ve aşağıdaki gibi zımparalıyarak son halini veriyoruz.Gövdenin biraz yukarısında kalmasına dikkat ediyoruz.

15. Ön yüzgece geçerek yüzgeci yerine yerleştirip fotoğrafa göre şekillendiriyoruz,yüzgeci aşağıdaki gibi zımparalıyoruz.

[@Suzim]

16. Daha sonra arka yüzgece geçerek öncelikle gerektiği kadar zımpara yaparak parçanın yüksekliğini düşürüyoruz ki 3 boyutlu bakıldığında en arkada gözüksün.Arka yüzgecin zımparalanması ve şekillendirilmesi işlemini balina fotoğrafına göre ve aşağıdaki aşamalara göre yapıyoruz.

17. Balinamızı şekillendirme konusunda en son olarak,tüm parçaların her kenarını ince kumlu sünger zımpara ile veya dremel zımpara ucu ile zımparalıyoruz,balinanın kafasındaki ufak oyma yapılacak yeri de herhangi bir alet(DREMEL,çakı, falçata gibi) vasıtası ile şekillendiriyoruz,daha sonra boyama işlemine geçeceğiz.

[@Suzim]

BOYAMA ve YAKMA:

18. Desenimizde koyu olarak gösterilen 4 parçayı üstübüyle veya fırça ile boyuyoruz.Sadece parçaların alt taraflarını boyamıyoruz, diğer tüm yanları boyuyoruz.Parçaları boyadıktan sonra kurumaya bırakıyoruz.

19. Desenimizde görülen ve yakarak şekillendirmemiz gereken parçaları alarak desene göre yakma makinesi ile çizgileri aşağıdaki gibi yakıyoruz.

YAPIŞTIRMA VE SONLANDIRMA:

20. Tüm parçalar kuruduktan sonra ve hazır edildikten sonra parçaları bir araya getiriyoruz.

[@Suzim]

21. Desen fotokopimizi alarak parçaları üzerinde birleştirmeye başlıyoruz.

22. Parçaları desene ve plana göre birleştiriyoruz, bu aşamada yapıştırıcı kullanmıyoruz,amacımız sadece çalışmamızın nasıl olacağını ve parçaların birleştiklerinde sorunsuz birleşip birleşmeyeceklerini görmek.

23. Parçalar hoşumuza gitti ve hatasız birleşti ise yapıştırma işlemine geçebiliriz artık.Hızlı yapıştırıcı ile tüm parçaları birbirlerine yapıştırıyoruz.Yapıştırıcıyı bir çizgi halinde sürmek , parçaları daha sağlam yapıştırıyor ve daha sonra ayrılmalarına engel oluyor.

24. Tüm parçaları birbirine yapıştırdıktan sonra arkalık olarak kullanacağımız kontraplağı alıp, balina silüeti etrafında kurşun kalemle çizerek kıl testere makinesinde kesiyoruz.Kontraplağın balinaya yapışacağı yüzeyini yapıştırıcının daha iyi tutması için zımparalamıyoruz,konraplağın arka yüzeyini zımparalıyoruz.

[@Suzim]

25. Balinanın gözünü de siyah ve beyaz akrilik boya kullanarak birer fırça dokunuşu ile sonlandırıyoruz, arkalığı da balinaya hızlı yapıştırıcı veya tutkal yardımı ile yapıştırıyoruz.(arkalığın alt yüzeyini genelde projeye yapıştırmadan istediğiniz bir renge boyayabilirsiniz.Proje küçük bir proje olduğu için ben balinaya yapıştırdıktan sonra arkalığın alt yüzeyini fırçayla boyadım)

SONUÇ:

26. Vernik de atılınca işte emeğimizin karşılığı,karşısına geçin ve küçük bir ahşap parçasından balina haline gelen eserinizi seyretmenin tadına varın:

NOT: En kolay yaptığım ve en zor anlattığım intersia oldu bu, önemli olan sizlere faydalı olmak ve intersia sevgisi aşılamak gerçi,sizlerin de çalışmalarını görmek isterim,her türlü sorunuzu bekliyorum,hepinize saygılarımı sunuyorum..

Unutulmuş sanatlar

[@Suzim]