İmamoğlu’ndan “Fatih Sultan Mehmet tablosu” Yorumu: “O, İstanbul Halkına Ai

[@Canan]

İmamoğlu’ndan “Fatih Sultan Mehmet tablosu” Yorumu: “O, İstanbul Halkına Ait Bir Eser Artık”

Fatih Sultan Mehmet’in 1480 yılında İtalyan ressam Gentile Bellini’ye yaptırdığı orijinal tablo, Londra’daki müzayede ile satışa çıkarıldı. Ekrem İmamoğlu’nun talimatı üzerine müzayedeye katılan İBB, 770 bin sterlinlik bedelle tabloyu satın aldı. Alımdan dolayı çok mutlu olduğunu vurgulayan İmamoğlu, duygularını, “Hayırlı olsun İstanbul halkına. İstanbul halkına ait bir eserdir o artık. İnşallah nice yüz yıllar İstanbul’da yaşamaya devam edecek” sözleriyle dile getirdi. Tablo ilk etapta, tüm İstanbulluların görebilmesi için, Saraçhane'deki başkanlık binasında halka açılacak.

Fatih Sultan Mehmet, 1429-1507 yılları arasında yaşayan İtalyan ressam Gentile Bellini'yi 1479 yılında İstanbul'a davet etti. Portresini yapmasına izin vermeden önce Bellini'nin yeteneğinden emin olmak isteyen Fatih Sultan Mehmet, sanatçıya, saraydaki farklı kişilerin resimlerini çizdirdi.

Böylece İtalyan ressamın yeteneklerinden emin olan Fatih Sultan Mehmet, sanatçıya kendi portrelerini çizdirmeye başladı. Bellini tarafından 1480 yılında yapılan ve Fatih Sultan Mehmet'in başka bir kişi ile resmedilen tek portresi olma özelliği taşıyan tablo, İngiltere'nin başkenti Londra'daki dünyaca ünlü Christie's salonundaki müzayedeye ile satışa çıkarıldı.

“SARAÇHANE'DE SERGİLENECEK”

Müzayedede İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ni (İBB), Başkan Danışmanı ve kurum sözcüsü Murat Ongun ile Dış İlişkiler Daire Başkanı Mehmet Alkanalka temsil etti. Ongun ve Alkanka, müzayedeye telefonla katıldı. 226 eserin açık artırmaya çıkarıldığı müzayedenin en dikkat çekici parçalarından olan yapıt, 250 bin sterlinden açık artırmaya sunuldu.

Yaklaşık 500 katılımcı ile başlayan müzayede, kıran kırana bir artırıma sahne oldu. Müzayedede, 6-7 alıcı, 550 bin sterline kadar çıktı. Bu rakamdan sonra sahne, İBB ve adı açıklanmayan bir alıcıya kaldı. Tarihi tablo için yapılan artırmanın galibi, 770 bin sterlin bandına kadar çıkan İBB oldu.

Böylece; Türkiye ve İstanbul için tarihi öneme sahip tablo, uzun yıllar sonra yeniden anavatanına dönmüş oldu. Müzayedeye İBB adına katılan Ongun, tablonun ilk etapta, tüm İstanbulluların görebilmesi için, Saraçhane'deki başkanlık binasında halka açılacağını belirtti.

Eserin birkaç gün içinde İstanbul'a ulaşacağı bilgisini paylaşan Ongun, tablonun uzun vadede nerede sergileneceğine ise daha sonra karar verileceğini kaydetti.

İMAMOĞLU: SATIŞA ÇIKTIĞINI DUYUNCA…

Tarihi tabloyu İstanbul'a kazandıran İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, duygularını şu sözlerle dile getirdi:

* Mutluyuz. Bellini'nin gerçekten önemli bir tablosunun, bize ait aslında bir anının, Fatih Sultan Mehmet'e ait bir tablonun yakıştığı yer, elbet İstanbul'dur.

* Yakışan; İstanbul halkının, hatta bütün dünyanın gelip, o muhteşem komutanı, padişahı görmek isteyeceği bir alanda ziyaret etmesidir.

* Bu noktada; satışa çıktığını duyunca çok heyecan duydum ve hemen arkadaşlarıma, süreci incelemeleri için talimat vermiştim. Bugün de belediyemize ait bir şekilde sonuçlanması, beni çok mutlu etti. Çok onur duydum.

* Tam da Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'da daha özel bir anıtla hissedilir hale gelmesini ve bunun Mustafa Kemal Atatürk'ün bir vasiyeti üzerine, bize yakıştığını ifade ettiğim ve bununla ilgili bir proje sürecini başlattığımız -şu anda yarışma safhasında- hatta nerede olması gerektiği konusunda ön hazırlıkların yapıldığı sıcak günlerde böyle bir hediyenin İstanbul'a kazandırılması, beni, çok çok mutlu etmiştir.

* Hayırlı olsun İstanbul halkına. İstanbul halkına ait bir eserdir o artık. İnşallah nice yüz yıllar İstanbul'da yaşamaya devam edecek.

Foto: Sözcü / Fatih Sultan Mehmet'in 1480 yılında İtalyan ressam Gentile Bellini'ye yaptırdığı orijinal tablo.

PORTRENİN ÖZELLİKLERİ

Gentile Bellini’nin en önemli resimleri arasında sayılan ve tuval üzerine yağlı boya çalışılmış yapıtın eni 33,4; boyu ise 45,4 santimetre. Tablonun sağ alt köşesinde Latin harfleriyle not düşülen tarih ise 25 Kasım 1480.

Fatih Sultan Mehmet’in portresinde yer alan ikinci kişinin kim olduğu ise hala bilinmiyor. Christie’s müzayede salonunda İslam ve Hindu Sanat Eserleri sorumlusu olarak çalışan Sara Plumby’e göre, tablodaki kişinin kim olduğu hakkında iki farklı teori bulunuyor.

Bunlardan birincisi ikinci figürün, padişahın üç oğlundan biri olduğu. Ancak, tablodaki ikinci kişinin II. Mehmet ile arasındaki yaş farkının az olması bu iddiayı çürütüyor.

Diğer iddianın sahipleri ise tablodaki figürün beyaz tenli ve tıraşlı olmasından yola çıkarak, Batılı bir kişi olduğunu ileri sürüyor.

Kaynak

[@Canan]

Sanat Dünyası Fatih Sultan Mehmet’in Portresinin İstanbul’a Gelmesinden Memnun

İtalyan ressam Gentile Bellini’nin çizdiği Fatih Sultan Mehmet’e ait portrenin İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından alınmasını memnuniyetle karşılayan sanat çevreleri, “Kendi toplumun geçmişine, belleğine, o belleği şekillendiren önderliğine bir saygı duruşu bu” yorumunu yaptı. Resmin Bellini tarafından yapılmadığını, alımın doğru olmadığını dile getirenler de oldu.
Sercan MERİÇ

İtalyan ressam Gentile Bellini, padişah Fatih Sultan Mehmet'in daveti üzerine İstanbul'a gelmişti. Burada Fatih Sultan Mehmet'in 3 adet portresini yaptı. O portrelerden birisi Fatih'in vefatından sonra oğlu II. Beyazıd tarafından Galata'da açık artırmayla satıldı. Portreyi Venedikli bir tacir aldı. Oradan Londra'ya giden portre National Gallery'de yer alıyordu. O portre önceki gün açık artırma ile satışa çıktı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, yaklaşık 6 milyon 500 TL ücretle portreyi satın aldı. Portrenin satın alınması sanat çevrelerinde de heyecanla karşılandı.

SANAT TARİHİ AÇISINDAN ÖNEMİ BÜYÜK

Resimli Dünya romanında bu tabloyu anlatan usta yazar Nedim Gürsel, tablonun yapıldığı yere asırlar sonra dönmesi ile ilgili “Bu girişimini kutluyorum. Çok yerinde bir gelişme… Bu portrenin özelliklerinden biri de 4’te 3 duruşta modelde olması… İlk kez Bellini'nin uyguladığı bir teknik bu. O zamana kadar portreler ya cepheden ya profilden çiziliyordu. Sanat tarihi açısından böyle bir önemli var. Bu portreyi görmek üzere yıllar önce Londra'ya gittiğimde National Gallery'de yer alıyordu ancak sergilenmiyordu. Müze yönetimi bu resme çok önem vermiyordu. Sonuçta bir hükümdar, hatta İslam dünyasının da lideri, kendi portresini yaptırıyor bir ressama. Fatih'in bu girişimi çok önemli. Eğer Fatih'ten sonra Cem Sultan tahta geçseydi Rönesans burada da başlayabilirdi. Bu bağlamda portreye biçilen değer herhalde yerindedir” dedi.

Yazar Nedim Gürsel

‘GEÇMİŞE İLİŞKİN BELLEK EDİNİLDİ'

Yazar ve küratör İbrahim Karaoğlu ise İBB'nin çok doğru bir iş yaptığını belirterek, “Fatih, gelmiş geçmiş padişahlar içerisinde en entelektüel olanlardan birisi. Çok dil biliyor. Dünyaya ilişkin her şeyi anlamakla ilgili kaygısı var. Müthiş zeki bir adam. Sanata da çok değer veren bir adam. Keşke ondan sonra gelen oğlu da öyle olsaydı. Şimdi batının 10 kat ilerisinde resmimiz olurdu. Rönesans’ın uç verdiği dönemde başkente ressamları çağırmış. O dönemde ne kadar iyi portreci varsa Fatih’le ilgili müthiş madalyonlar yapıyor. Çok önemli, çağ açmış bir adamın, sanatı hayatının odağına almış bir padişahın portresini edinmiş olmak, geçmişe ilişkin inanılmaz bir bellek edinmek demek” dedi.

Yazar ve küratör İbrahim Karaoğlu

Resim için verilen paranın tartışılması ile ilgili de konuşan Karaoğlu, “Verilen parayı çok bulmuyorum. Yapılan işin müthiş bir entelektüel sponsorluk olarak görüyorum. Kendi toplumun geçmişine, belleğine, o belleği şekillendiren önderliğine bir saygı duruşu bu. Sadece o resmin olduğu bir müze bile yapsalar, müthiş bir şey. Sana nasıl bir adamın bu kenti bıraktığını göreceksin. Sanata, kültüre değer veren bir adamı göreceksin. Geçmişinle yüzleşeceksin. Bunu kim alsa alkışlardım. Keşke madalyonların büyük boyutları da kentin değişik yerlerinde heykel olarak dikilse” değerlendirmesini yaptı.

‘PRESTİJ İMGELERDEN BİRİ OLACAK'

İstanbul Kültür Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Üstünipek ise şu ifadeleri kullandı:

“15. yüzyılda Venedik'in en etkin ve bilinen atölyesi baba Jacobo ve oğulları Giovanni ve Gentile Bellini tarafından yönetilmektedir ve bu atölye başta Venedik yönetiminden gelenler olmak üzere pek çok sanatsal sipariş almaktadır. Gentile Bellini, II. Mehmet'in Venedik Dükü'nden Osmanlı sarayında çalışacak ressam isteğinde bulunması üzerine 1470'lerin sonlarında İstanbul'a gelmiştir. Bu dönemde Osmanlı sarayına gelerek çalışan başka İtalyan sanatçılar da olmuştur. Fakat bunların içinde sanat tarihindeki yeri açısından en dikkat çekici olan Gentile Bellini'dir. Sanatçı tarafından yapılmış olan Fatih Sultan Mehmet'in bugün Londra National Gallery'de bulunan diğer portesi İstanbul döneminin en bilinen çalışmasıdır. Bellini gibi onun sarayında çalışmış ve portresini yapmış önemli bir ressamın atölyesinden çıkmış bir eserin İstanbul'a kazandırılmasının son derece anlamlı olduğunu düşünüyorum.”

İstanbul Kültür Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Üstünipek

Eserin şehrin kültürel kimliğini yansıtan prestij imgelerinden biri olarak değer kazanacağını belirten Üstünipek, sözlerini şöyle sürdürdü: ”

Belediye'nin doğru bir sanat yönetimiyle eserin sergilenmesi, çeşitli yayınlarda yer alması, gerekirse geçici sergilemeler için dünyanın önemli sanat merkezlerindeki müze ve sergilere ödünç verilmesi ve şehrin simgelerinden biri olarak tanıtılmasını sağlaması bu anlamda önem taşımaktadır. Sanat tarihsel değeri ve prestij değeri açısından bakıldığında eser için ödenen tutarın karşılığını bulacağı düşüncesindeyim.”

BELLINI İMZALI OLDUĞUNU DÜŞÜNMÜYOR

Sanatçı Ahmet Güneştekin ise eserin Bellini'nin atölyesinden çıktığı iddialarıyla ilgili önemli kaygılar taşıdığını söyleyerek, “Eğer bir sarayda yapılmış olsaydı İstanbul için kuşkusuz değerli bir eser olurdu ama Avrupa'da o dönemde yapılmış bir öğrenci çalışmasına daha çok benziyor. Pentür olarak çok zayıf bir eser ve Bellini'nin tarzına uygun görünmüyor. Fatih Sultan Mehmet'in başka bir kişiyle aynı tabloda resmedilmesine izin vermiş olmasını da çok olanaklı bulmuyorum. Özetle eserin Bellini imzalı olduğunu düşünmüyorum. Bu alımı şahsen çok doğru bulmuyorum. Bildiğim kadarıyla Fatih'in 3 portresi var ve bunlardan bir tanesi de zaten Türkiye'de. İyi niyetle yapılmış bir alım olduğunu düşünüyorum, bundan dolayı da Başkan Ekrem İmamoğlu'nu ve büyük şehir belediyesinin bu iyi niyetli yaklaşımını kutluyorum. Ama bu alanda uzman kişilere danışılmış olmasını isterdim, böylece belki daha tartışmasız ve doğru bir sonuç elde edilirdi” dedi.

Sanatçı Ahmet Güneştekin

Güneştekin, açıklamasını şöyle sürdürdü: “Yaklaşık bir milyon sterline alınmış eser. Keşke bu iyi niyetli alımla birlikte, ek olarak pandemi sürecinde büyük sıkıntı çeken ve çekmeye de devam eden sanatçılara, özellikle de genç sanatçılara destek olmak amacıyla başta Kültür Bakanlığı olmak üzere belediyelerin kültür daireleri ve iş dünyasının önemli isimleri harekete geçmiş olsaydı. Sanata katkı için bunu daha anlamlı bulur, daha çok takdir ederdim.”

Kaynak