Ihlamur | Özellikleri, Çeşitleri, Kullanımı ve Faydaları

[@Canan]

Ihlamur (Tilia sp. L.)

Ihlamur, ıhlamurgiller (Tiliaceae) familyasından Tilia cinsini oluşturan ağaç türlerine verilen ad.

Marmara, Batı Karadeniz, Orta Toroslar ve Kuzey Anadolu'da yayılış gösterir. Özellikle kuzey ve batı bölgelerimizdeki ormanlarda rastlanan sık dallı, geniş tepeli ağaçlardır. Bu ağaçların dünya üzerinde yetişen yaklaşık 30 türü bulunur. Ülkemizde ise Gümüş ıhlamur (T.tomentosa, Y). Büyük yapraklı ıhlamur (T.platyphyllos, N). Kafkas ıhlamuru (T.rubra, Y). türleri daha fazla yetiştirilir.

• Botanik Bilgi

Ihlamurgiller familyasındandır. Tepe seyrek, geniş ve yuvarlakçadır. Yaşlı gövdeler koyu renkte, kabaca yırtılmış, kazık kök güçlü, yan kökler uzun, yeni sürgünler önceleri tüylü, parlak, zeytin yeşili ya da kızıl kahve rengindedir.

Haziran-ağustos ayları arasında beyazımsı-sarı renkli, hoş kokulu çiçekler açar. Boyları 20-30 m.ye kadar ulaşabilir. Genellikle ormanlarda tabiî olarak bulunursa da, süs ağacı olarak park ve bahçelerde de yetiştirilmektedir.

Yaprakları saplı, ucu sivri, kenarları dişli, taban kısımları kalp biçiminde, üst yüzü yeşil, alt yüzü beyazımsı yeşil ve tüylüdür. Çiçekleri en az üçü bir arada olmak üzere sarkık yetişirler. Çiçek örtüsü kayık seklinde, sarimsi-yeşil renktedir. Bu çiçekler (Haziran-Temmuz) kurutularak çay gibi içilir.
Meyveleri küre şekilli ve tek tohumludur. Ihlamur ağacı filizden büyür.

• Bitki özellikleri

Anadolu’da çeşitli ıhlamur ağacı türleri vardır. Bu türlerden, tedavi amaçlı kullanılan ikisi, özellikle kuzey Anadolu dağlarında yetişir.. Bunlar, küçük yapraklı ıhlamur (Tilia cordata) ve büyük yapraklı ıhlamur (Tilia platyhyllos) türleridir. Bu türlerin dışındakilerin tedavi edici özelliği daha zayıftır.

Avrupa da da birbirine yakın bir kaç türü vardır. Birinci tür orman ıhlamuru (veya erkek ıhlamur) küçük yapraklıdır. İkinci tür Hollanda ıhlamuru orta boy yapraklıdır. Üçüncü tür dişi ıhlamur büyük yapraklıdır. Memleketimizde bu türlerden, tedavi amaçlı kullanılan ikisi, özellikle kuzey Anadolu dağlarında yetişir. Bunlar, küçük yapraklı ıhlamur (Tilia cordata) ve büyük yapraklı ıhlamur(Tilia platyhyllos) türüdür.

• Toplama ve hazırlama

Ihlamurun yaprak ve çiçeklerinden bitki olarak 18. yüzyıldan beri yararlanılmıştır. Ihlamur ağacının çiçeklenmeden sonraki en geç dördüncü güne kadar, çiçekler ve çiçek sapındaki uzun yapraklar, öğlen saatlerinde toplanmalıdır.

Bu koşullarda toplanan çiçek ve yaprakların etkileri daha fazladır. Büyük eleklerin üstüne serilerek, gölgede kurutulmalıdır. Kuruduktan sonra ince kıyılıp, hava almayan kaplarda saklanır. Çiçekler ayrı kurutulursa daha makbuldür. Aksi halde kokusunu ve etkinliğini yitirir.

Ülkemizde ıhlamur, bütün olarak ve açıkta satışa sunulur. Bu uygulama yanlıştır. Türkiye'de sadece Artvin ve Yalova'da ağırlıklı olarak üretilen ıhlamur balı bir çok hastalığın tedavisinde kullanılıyor. Kurutulmuş yapraklar ve çiçekleri çay gibi haşlanarak içilir, odunu oymacılıkta, modelcilikte, kutuculukta kullanılır. Hafif ve yumuşak olduğu için maketçiler ıhlamur tahtasını çok makbul tutarlar.

• Bilinen Bileşimi

Uçucu yağ, manganez, tanen, ossidaz, saponin, glusid, strol, C vitamini.

• Özellilleri

Antispazmodik / spazm çözücü, digestif / hazmettirici, ekspektoran / balgam söktürücü, sedatif / rahatlatıcı, hafif uyuşturucu, sudofirik / terletici, diüretik / idrar söktürücü, kanın hiperkoagülasyonunu ve hiperviskositesini artırıcı.

• Faydaları

- Strese karşı ıhlamur çayının sinirleri yatıştırıcı özelliği vardır.
- Bağırsak kurdunu düşürür, bağırsak sancılarınısını giderir.
- Uykusuzluğa iyi gelir.
- Öksürüğü keser, göğüs yumuşatıcı özelliğe sahiptir.
- Gribal enfeksiyonlara karşı ıhlamur faydalıdır.
- İdrar söktürücü, terletici özelliği vardır.
- Vûcut direncini artırarak tedaviye yardımcı olur.
- Göz çapaklanmalarında pamuk yardımı ile gözlere kompres yapılarak çapaklanmayı önler, gözü dinlendirir. (Gözlerinize kompres yaparken gözünüzü kapatmayı unutmayın)
- Saçlar yıkandığında beslenip kuvvetlenmesini sağlar. (Bu işlemden sonra saçınızı durulamayı ihmal etmeyin)
- Sabah aç karnına içilmeye devam edilen ıhlamur kilo vermek isteyenlere yardımcı olur.
- Yemek üzerine içilirse hazmı güçleştirir.

• Kullanım Şekli

Kurutulmuş çiçek ve yaprak karışımından 1 tatlı kaşığı alınıp üzerine 1 bardak kaynar su dökülerek 10 dakika süreyle demlendirilir.

Cilddeki lekeleri ve kırışıklıkları gidermeye yardımcı olur.
Bunun için, 2-3 tatlı kaşığı kurumuş çiçek ve yaprak ıhlamurun üzerine 1 bardak kaynar su dökülür. Pelte kıvamına gelinceye kadar kaynatmaya devam edin. Kaynamış ve bekletilmiş sıvıyı cildinize sürdüğünüzde faydasını göreceksiniz.

Yine aynı şekilde elde edeceğiniz ıhlamurla kırışıklıklara masaj yaparsanız gayet iyi sonuç alınır.

UYARI : Fazlası iç organlara ve beyne zarar verir.

• Ihlamur çayı hazırlarken dikkat!

Ihlamurun hem çiçeği, hem yaprağı kurutulularak demlenip tüketilebilir. 1 tatlı kaşığı ıhlamurun çiçeği ve çiçek yaprağına 1 kupa kadar sıcak su eklenir, ağzı kapalı olarak 10 dk demlenip ardından süzülür. Ihlamur çayı, her zaman taze olarak yapılmalı, kaynatılmamalı ve çok bekletilmemelidir. Kaynatma işlemi yapıldığında ıhlamur içerisindeki vitamin ve minerallerde kayıp söz konusu olur dolayısıyla içilmesi bir yarar sağlamaz. Aynı zamanda demleme işlemi de bir seferlik yapılmalıdır. İlk demlemede tüm vitamin ve mineraller ile aromatik yağların alınması gereken kısmı alınır, sonraki demlemelerde bu maddelerde kayıplar oluşur. Ihlamur çayı yaparken çiçek ve yapraklardan oluşan karışımlar yerine tümden çiçeklerden oluşan karışımlar da tercih edilebilir.

• Ihlamur çayını içerken dikkat!

Hazırladığımız ıhlamur çayını ara öğünlerde ve yemeklerden sonra şekersiz olarak içebiliriz. Günde 2-3 çay fincanı ıhlamur çayı içilebilir. Fazla kilo şikayetimiz yoksa balla tatlandırarak da tüketebiliriz. Ihlamur çayına limon çok yakışır; hem de c vitamini alımını arttırmak adına limon eklenerek tüketilebilir.

• Çocuklar da içebilir

1 tatlı kaşığı kurutulmuş ıhlamur çiçek ve yapraklarından oluşan karışıma 1 kupa kadar sıcak su ekleyip demlediğimiz ıhlamur çayının yetişkinlerde olduğu gibi çocuklar üzerinede olumlu etkileri vardır. Ihlamur çayı, çocuklara da rahatlıkla içirilebilir. Ayrıca ıhlamur çayına ek olarak 1 yaşından büyük çocuklar için bal eklenebilir.

[@Tura]

Ihlamuru çok severim. İlk işim bahçeye iki tane ıhlamur ağacı dikmek oldu.
Ihlamurlar geç çiçekleniyor. İki tane dik, daha önce çiçeklenebilir dediler.

Çiçeklensin... formun ıhlamurları benden.

[@nurideniz34]

Canan hanım: elinize emeğinize sağlık...

[@Gülümsün]

Bilgiler için teşekkürler Canan ellerine sağlık. Ihlamur çayını severim. Bilhassa kışın iyi oluyor.

[@Canan]

Bizim buradaki, orman ve gezinti yollarında pek çok ıhlamur (Linden) ağacı var @Tura. Çiçek açma zamanlarında, o yollarda yürürken, kokusundan insan mestolur. Hatta, bir aşağımızdaki sokağın adı da Lindenstrasse (ıhlamur sokak)dır.

İleride, senin bahçende de, güzel kokular birbirine karışacak

*********

Arkadaşlar, yorumlarınız için hepinize, ben de teşekkür ederim

[@Chevy]

Böyle bir bitki daha dünyaya gelmemiş o kadar çok şeye yarıyor ki...
Çayı yapılıp içilirse boğaz, ciğer hastalıklarına çok iyi geliyor.
Özellikle nezleyi kısacık sürede iyileştiriyor..
Çiçekleri toplanıp küvete belli bir miktar atılırsa o suda yapılan banyo yatıştırıyor içerdiği vitaminler cildi yumuşatıyor pamuk gibi yapıyor.

Çiçekleri açmaya başladığında etrafa öyle tatlı bir koku yayıyor ki insan beyninde endorfin salgılanmasına yol açıyor.

Çiçeğinden yaprağına kütüğünden dalına her tarafı güzellik bu ağacın

[@Canan]

Ihlamur Çayının Faydaları ve Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Şifalı bir bitki olan ıhlamurun, soğuk algınlığının belirtilerini azaltıcı ve hastayı rahatlatıcı etkileri olduğunu söyleyen Türk Fitoterapi Derneği Başkanı Prof. Dr. Ekrem Sezik, ıhlamurun aynı zamanda keyif çayı olarak da kullanılabileceğini, dolayısıyla içmek için hasta olmayı beklenmenin gerekmediğini ifade ediyor. Prof. Dr. Ekrem Sezik şu bilgileri veriyor: “Ihlamur, ıhlamur ağaçlarından toplanıp kurutulmuş çiçeklerdir. Çay olarak kullanılacak ürünün, çiçek sapına yapışık çiçek yaprağını taşımaması istenirdi. Fakat ıhlamur, çiçek yaprağı ile çiçeğin ayrılmasının güçlüğü ve bu esnada çiçeğin de zarar görmesinden dolayı, artık çiçek yaprağı ile beraber kullanılmaktadır.”

Ihlamur çayının faydaları

Avrupa İlaç Kurumu, ıhlamurun soğuk algınlığının ve stresin belirtilerini hafifletici olarak kullanılabileceğini kabul etmiştir. Ihlamur halen soğuk algınlığının belirtilerini azaltıcı, ter verici ve hastayı rahatlatıcı etkileri için kullanılmaktadır. Hastalık sırasında günde 4 kupa ıhlamur içilmesi yeterli olmaktadır. Ihlamur şifalı bir bitkidir.
En iyi ıhlamur çayı için hangi tür ıhlamur seçilmeli?

Ihlamurun genellikle aktar ve baharatçılarda olur, bu dükkânlarda çuval veya kutuların içinde, “çiçek ıhlamur”, “ıhlamur”, “yaprak ıhlamur” gibi çeşitleri ile satılır. Çiçek ıhlamur, sadece çiçekleri taşır. ‘Ihlamur’ çiçek yaprağını da taşıyan çiçeklerdir. ‘Yaprak ıhlamur’ ise ıhlamur ağacının yapraklarını bol miktarda taşıyan bir karışımdır. Yani; çiçek, çiçek yaprağı ve yapraklar beraberce bulunur.”

Sağlık için bilinen firmaların poşet ıhlamurları tavsiye ediliyor

Prof. Dr. Ekrem Sezik ıhlamurun aktar ve benzeri dükkânlardan alınmamasını tavsiye ediyor: “Kaç yıllık olduğunun bilinmemesinin yanında, mikroorganizma ve mikroorganizmaların meydana getirdiği aflatoksinler gibi zararlı maddeler taşıyan veya katıştırılmış ıhlamur satın alma riski yüksektir. Bilinen firmaların poşet ıhlamurlarını kullanılması, sağlık için gerekli bütün analizler yapılmış olduğu için, tavsiye edilmektedir.”

En iyi ıhlamur çayı nasıl hazırlanır?

Prof. Dr. Ekrem Sezik, ıhlamurun hazırlanması konusunda şu bilgileri veriyor: “2 gram kadar ıhlamur veya 1 poşet ıhlamur, porselen veya cam bir demliğe konur, üzerine 1 su bardağı kaynamaya yakın sıcaklıktaki su ilâve edilip, 5-10 dakika çay gibi demlenir ve içilir. Daha kolay ve kullanılışlı bir yol ise şöyledir: 1 poşet ıhlamur kupaya konur üzerine kaynamaya yakın sıcaklıktaki su ilâve edilir, 5-10 dakika kadar bekletilip içilir. Kupanın üzeri taşıdığı uçucu yağın kaybolmasını önlemek için kapatılmalı, yapısında bulunan müsilajı poşetten tamamen çıkarmak için de poşet sıkılmalıdır.”

Ihlamur çayı hazırlanırken süreye dikkat!

Ekrem Sezik şöyle devam ediyor: “Ihlamur yukarıda belirtilen süreden daha uzun bir süre bekletilirse, yapısındaki maddelerin değişmesine paralel olarak, sarı olan rengi kırmızıya dönmeye ve kendine has kokusunu kaybetmeye başlar. Bu, istenmeyen bir durumdur. Eğer yaprak taşıyan bir ıhlamur kullanılırsa, ilk demleme anından itibaren çözelti kırmızı renkli olur. Kırmızı renkli olursa, zararlı mıdır? Zararlı değildir ama yararlı etkisi, yapısındaki maddeler değiştiği için azalmış ayrıca hoş kokusu ve tadı da kaybolmuştur.”

Ihlamur çayı ne kadar tüketilmeli?

Prof. Dr. Ekrem Sezik, ıhlamurun keyif çayı olarak içilmesi konusunda da değerlendirme yapıyor. Sezik tüketicilerin, ıhlamur içmek için hasta olmayı beklememelerini, ıhlamuru keyif çayı olarak da kullanabileceklerini belirterek şunları söylüyor:

“Ihlamurun rahatlatıcı etkisinin de olduğu kabul edilmektedir. Dolayısıyla, ıhlamur içmek için hasta olmak beklenmemelidir. Günde birkaç kupa ıhlamur içilmesinde yarar bulunmaktadır. Bilhassa akşamları… Geçtiğimiz günlerde bir meslektaşımızın görüşleri ile yazılan bir haberde; ıhlamurun keyif çayı olarak kullanılmasının doğru olmadığı, çünkü keyif çayı olarak kullandığında vücudun buna hazırlandığı ve hastalık döneminde beklediğimiz etkileri göremediğimiz ifadesi yer aldı.

Haberi, ‘Keyif için ıhlamur içmeyiniz, sürekli içilirse hastalık halinde içilmesi gerektiğinde etkisiz olur’ şeklinde özetleyebiliriz. Herhalde bu ifade röportajı yapan kişinin söylenenleri yanlış anlaması sonucu… Ihlamur keyif için kullanıldığında, içindeki maddelere karşı direnç geliştiğini veya gelişebileceğini gösteren hiçbir yayın yok. Genel kitaplarda da böyle bir bilgi bulunmuyor. Aksine stresi azalttığı için keyif için ıhlamur çayının içilmesi tavsiye edilmektedir ve ediyoruz. Önemli olan ağır metal, pestisit artıkları ve mikroorganizma taşımayan ıhlamurun içilmesi. Poşet ıhlamur bu yüzden tavsiye edilmektedir. Gönül rahatlığı ile ıhlamurun keyfini çıkarın.”

[@Redwine]

Ihlamur'u severek genellikle kış aylarında tüketirim...

Poşet ıhlamur kullanmam... Çiçek ıhlmuru, adaçayı, karanfil, çubuk tarçın ile demleyerek tüketirim...

[@Ekin]

Ihlamurlar tomurcukta... Açmasına az kalmış...Taze çiçeğinin kokusunu çok severim... İçerken nedense baygın bir kokuya dönüşüyor... Çok içmem.

[@Tura]

Orjinal Mesaj Sahibi Ekin

Ihlamurlar tomurcukta... Açmasına az kalmış...Taze çiçeğinin kokusunu çok severim... İçerken nedense baygın bir kokuya dönüşüyor... Çok içmem.

Bahçemde iki ağaç var. Birisi ikinci sene üstten kurudu. Ben de budadım. Gövdeden sürgün verdi. Artık iyi durumda, gelişmesi devam ediyor.
Diğeri geçen yıl bir demliklik çiçek verdi. Özene bezene sakladım ve kışın demleyip içtim. Bu yıl özerinde bayağı tomurcuk var. Henüz açmadı ama 3 demliklik olur. Gelişmesi de çok iyi.