Citizen Kane (1941) - Yurttaş Kane | IMDb: 8,3

[@OkyanusunKalbi]

Citizen Kane (1941) - Yurttaş Kane| IMDb: 8,3

Orijinal İsmi: Citizen Kane
Süre: 119dk
Tür: Dram , Gizem
Yönetmen: Orson Welles
Senarist: Orson Welles , Herman J. Mankiewicz
Yapımı: 1941 - ABD

Oyuncular:

Orson Welles: Charles Foster Kane, William Alland: Jerry Thompson Georgia Backus Bertha Anderson Fortunio Bonanova Sinyor Matiste Sonny Bupp Charles Foster Kane III Ray Collins Jim W. Gettys Dorothy Comingore Susan Alexander Kane Joseph Cotten Jedediah Leland George Coulouris Walter Parks Thatcher Agnes Moorehead Mary Kane Erskine Sanford Herbert Carter Gus Schilling Başgarson Harry Shannon Kane'in Babası Everett Sloane Mr. Bernstein Paul Stewart Raymond Buddy Swan Genç Charles Foster Kane Ruth Warrick Emily Monroe Norton Kane Philip Van ZandtMr. Rawlston

Konusu

Yurttaş Kane (Citizen Kane), yönetmen Orson Welles’in ilk uzun metrajlı filmidir ve pek çok eleştirmen tarafından sinema tarihinin en iyi eseri olarak görülmektedir.

1941 yılında gösterime giren film, sinema anlayışına, özellikle montaj, deep focus tekniği ve makyaj bakımdan, birçok yenilikçi katkılarda bulunmuştur. Filmin sinemaya en büyük katkısı alt açının doğru bir biçimde kullanılmaya başlanmasıdır. O zamana kadar kullanılmayan alt açılar nedeniyle, tavan hiç gözükmemekte;aydınlatma amacıyla kullanılan ışıklar da burada bulunmaktaydı. Ancak bu filmin getirdiği bu yenilik sonucunda yandan aydınlatma etkili bir biçimde kullanılmaya başlanmıştır.

Genç bir gazeteci, Kane’in vefat ettiğinde sarf ettiği son söz olan Rosebud isminin anlamını çözmek için, Kane’in yakınlarıyla temas kurarak, bu renkli kişiliğin geçmişine tanık olmamızı sağlamaktadır. Rosebud, filmde eksik olan yapboz parçası görevini üstlenmekte bu sayede filme dedektiflik unsurları eklenmektedir. Orson Welles'in yaratmış olduğu Kane karakterinin, Amerikalı medya patronu William Randolph Hearst'le ortak değerlere sahip olması dikkat çekici bir noktadır.

Filmin orijinal afişi

Filmin öyküsü birçok katmandan oluşmaktadır. İktidarın doğası, karakter ve kader ilişkisi gibi kavramsal temaların yanı sıra "Amerikan rüyası" kamuoyu, siyaset, medya ve halkla ilişkiler gibi artık gündelik yaşamın biçimlendirici güçleri olan "modern yaşamın olguları" ve aralarındaki ilişkiler, bu olguların henüz yeni ortaya çıkmaya başladığı zamanlarda yaşamış, dönemin Donald Trump'ı, William Randolph Hearst 'ın (1863-1951) yaşamı üzerinden anlatılmaktadır.

Bu bireysel hikâye aynı zamanda mükemmelliyetçiliğin, otoriter yönetimin (hard pazarlamanın), hazin sonuçlarını da göstermektedir. Daha sonraları, Orson Well'in mükemmel bir film yapma konusundaki zorlayıcı çabalarının olumsuz sonuçlarını kendi hayatı ve sinema kariyeri üzerinde yaşadığı söylense de bu film hala gelmiş geçmiş en mükemmel filmler listesinde yer almaya devam ediyor.

Film, 1942 yılında 9 dalda Akademi Ödülleri'ne aday gösterilmiş; ancak sadece en iyi senaryo dalında ödül almayı başarmıştır.

"Yurttaş Kane", 1989 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.

Rosebud Ne Demektir?

Çok eski ama ölümsüz bir film olan Yurttaş Kane’de devlerden de dev Kane’in ölüm döşeğinde söylediği bir sözcüktür ‘Rosebud’.

Kane’in hayatındaki hiç kimse bu sözcüğün anlamını bilmemektedir. Filmin sonunda ortaya çıkar ki Rosebud Kane’in daha küçücük bir oğlanken ailesinden alınıp götürüldüğü gün, üzerinde oynamakta olduğu küçük ucuz kızağın markasıdır.

Filmin yönetmeni, yapımcısı, senaristi ve baş rol oyuncusu Orson Welles’e göre Rosebud, Kane’in, bilinçdışındaki evinin yalınlığı, rahatı ve orada soluduğu çocuksu sorumsuzluğu temsil eder.

Bu son derece katmanlı filmde, Rosebud filmin en önemli anahtarı olarak karşımızda durur. Filmi bambaşka bir çerçeveden inceleyen Laura Mulvey’e göreyse (Alfa Yayınları, Kasım 2015, Çev. Kemal Atakay) ‘Kane’in çocukken anne ve babasından ayrıldığı sahne, olay örgüsünün daha sonraki gelişimine egemen olan çizgileri çarpıcı bir biçimde temsil eder ve onu iki ana kısma ayırır.’

Filmin ilk kısmında, sözde babayla girişilen bilinçaltı mücadelede, saldırganlık ve nefretle kendini ifade eden ve giderek daha radikalleşen bir Kane ile karşılaşırız. İkinci bölümde ise kendini deliler gibi mal ve mülkle donatmaya çalışan, kısacası Rosebud’la temsil edilen kopuş sahnesini manevi olarak dolduramayacağını anlayınca maddiyatla doldurmaya çalışan bir Kane vardır karşımızda. Bu yüzden, kapitalist yozlaşmalara karşı kampanyalara destek veren eski bir bankerin ‘ne olmak isterdin?’ sorusuna şöyle cevap verecektir Kane: ‘Sizin nefret ettiğiniz her şey.’

Medyanın gücü, kitleleri nasıl yönlendirdiği, sıradan insanı nasıl sağduyusuz bıraktığı, otoriterliğin hangi boyutlara varabileceğinin en çarpıcı örneklerinden biri olan film, Kane’in geçmişteki o kopuş sahnesinden beslenen ‘ödipal’ çatışmalarla ivmelenirken neler olur neler... Bu yüzden Yurttaş Kane, bir sistem eleştirisi biçiminde okunabileceği gibi, Laura Mulvey’in altını çizdiği şekilde bir çocukluk travmasının insanları nerelere vardırabileceği anlamında da okunabilir.

21. yüzyılı felakete götüren ödipal çatışmalı insanları daha iyi anlamamız için, hem kitabı okumanızı, hem de filmi bir kez daha seyretmenizi öneririm. Rosebud’ı, ‘bana çocukluğunu söyle sana kim olduğunu söyleyeyim’ şeklinde yeniden ve yeniden düşünebilirsiniz.

Belki tam da bu yüzden yeryüzündeki çocukları ve gençleri neden travmalardan korumamız ve sakınmamız gerektiği daha net ortaya çıkar. Yakın gelecekte yeni felaketlerin yaşanmaması ya da daha az yaşanması için.

Müge İplikçi

Citizen Kane / Yurttaş Kane (1941) - Türkçe Altyazılı 1. Fragman

[@Sevda]

Tanıtımda bahsedildiği kadar mükemmel bir film. Uzun yıllar önce izlemiştim, bir daha izlemenin zamanı geldi geçti.

Teşekkürler Okyanus.

@Rosebud, film, nickinin esin kaynağı mı?

Filmin sonunda ortaya çıkar ki Rosebud Kane’in daha küçücük bir oğlanken ailesinden alınıp götürüldüğü gün, üzerinde oynamakta olduğu küçük ucuz kızağın markasıdır.

[@OkyanusunKalbi]

@Rosebud'un nickinin gizemini de açığa çıkarmış oldum.

Çok kötüyüm..

Gül goncası anlamı yok yani.

--

Film harika. Ben onun sayesinde izleme fırsatı bulmuştum.

[@Rosebud]

Evet @Sevda nick'imin esin kaynağı o, film yaklaşık 2,5 - 3 saat sürüyor ve bir gazeteci, medya patronu Kane'in ölmeden önce dudaklarına dökülen Rosebud'ın ne anlama geldinini bulabilmek için bütün film boyunca Kane'i tanıyan neredeyse herkesle röportaj yapıyor fakat sonuç olumsuz oluyor.
Filmin sonunda yukarıdan görülen çekimde Kane'in malikanesi boşaltılıyor işe yaramaz şeyler şömineye atılarak yakılıyor, işte filmin en çarpıcı sahnesi de o final sahnesi, yukarıdan çekim yapan kamera şömineye atılan şeye doğru yavaş yavaş zoom yapıyor, yaklaşırken yanan şeyin bir kızak olduğunu anlıyorsunuz, kamera iyice ateşin içine girdiğinde kızağın kenarında metal bir arma dikkatinizi çekiyor üstündeki yazıyı okuyorsunuz, evet Rosebud.
Filmi ilk izlediğimde yaşımı tam hatırlamıyorum ama muhtemelen 15-20 yaşları arasında olmalıyım ama tabii pek bir şey anlamamıştım hatta sıkılıp bırakmış bile olmam ihtimal dahilinde çünkü yaklaşık 10 yıl sonra tekrar izlediğimde hiç izlememişçesine anlatamayacak kadar etkilenecektim filmden, özellikle de final sahnesinden...
Özetle ne kadar zengin olursanız olun çocukluğunuzu yaşayamamışsanız hayatı yaşamamışsınız demektir.
Ben de çocukluğumu doya doya yaşamış birisi olarak onun kıymetini çok iyi bildiğimden hafızama kazındı adeta, Rosebud bana hep harika çocukluğumu hatırlatır.

[@Sevda]

Sen anlatınca filmin son sahnelerini daha iyi hatırladım Rosebud. Güzel ve çok anlamlı bir seçim yapmışsın.

[@Rosebud]

Orson Welles bir dahi, on parmağında on marifet olan bir adam, Yurttaş Kane filmi'nin çığır açan sinema teknikleri içerdiği anlatılır hep.
"I Know what it is to be young" adlı şarkısından söz etmiyorum bile, Welles'in fotoğrafını tekrar avatar olarak ekleyecektim ki avatar konusunda sıkıntı olduğunu öğrendim.

[@Rosebud]

Orjinal Mesaj Sahibi OkyanusunKalbi

@Rosebud'un nickinin gizemini de açığa çıkarmış oldum.

Çok kötüyüm..

Gül goncası anlamı yok yani.

--

Film harika. Ben onun sayesinde izleme fırsatı bulmuştum.

Bence o anlamı taşıyor filmde, sonuçta her çocuk ileride açacak bir gonca gül'dür ama o isim Sevda'nın dediği gibi sadece bir marka mı, yoksa özel olarak Kane için yaptırılan kızağa verilen isim mi, eğer öyle ise isimi kim verdi yoksa kendisinin tercih ettiği bir isim miydi!
Yurttaş Kane hiç şüphesiz bahsedildiği gibi bir baş yapıt ve baş yapıt olmayı hak ediyor, hayatımda gerçekten film gibi film diyeceğim iki film izledim birisi ve birincisi Yurttaş Kane ikincisi de Amadeus, bir üçüncüsü hala olmadı.

[@Rosebud]

Evet eşyaları satışa çıkarılıyor, işe yaramayacağı düşünülenler yakılıyor, kızağı tam hatırlayamamışım, kenarında metal bir arma şeklinde olduğu kalmış aklımda ama isim kızağın tamamını kaplamış neredeyse, belli ki üreten kişi o ismi vermiş kızağa ama filmin temasına da bir gönderme yapıyor aslında.

http://www.youtube.com/watch?v=eP0O1BKu3zk

[@OkyanusunKalbi]

Koronavirüs salgınında en çok izlenen filmler arasındaymış.



Eski filmlerde oyunculuklar başka gerçekten, bu filmi izleyince bunu daha iyi anladım.