Bilgisayarımız Neden Yavaşlar ve Çözümleri

[@uur]

Bilgisayarımız Neden Yavaşlar ve Çözümleri

Ne kadar gelişmiş olursa olsun, her bilgisayar bir süre sonra yavaşlar. Ancak bu eski görkemli günlerine dönemeyeceği anlamına gelmez. İşte sisteminizin yüksek hızda çalışmasını sağlayacak ipuçları.

Basit bir senaryo düşünün: Evde kullandığınız internete bağlı bir bilgisayarınız var. Aile bireyleri de bu bilgisayarı e-posta kontrol etmek, internette sörf yapmak, oyun oynamak gibi amaçlarla kullanıyor. Bu da, bilgisayarınızın her biri farklı kullanım alışkanlıklarına sahip olan birkaç kişi tarafından kullanılması demek. İnternetteki sayısız reklam ve pop-up pencere sayesinde bilgisayarınız, kolayca casus yazılımlarla dolarak hemen bir hedef haline gelebilir.

Bir bilgisayarın yavaşlamasının farklı sebepleri vardır. Yetersiz disk alanı gibi basit bir problem olabileceği gibi, virüs veya casus yazılımlar gibi uç noktada problemler de olabilir. Bunu öğrenmenin en iyi yolu adım adım bu etkenleri elemek olacaktır.

Çok fazla yazılım

Çoğu PC'nin karşılaştığı bu problem, arka planda çalışan çok sayıda program yüzünden ortaya çıkar. Bu yazılımların her biri bellek ve işlemci gücü harcar. Bilgisayarınızın belleği ne kadar fazla olursa, programların yüklenme ve çalışması için gereken süre azalacaktır. Daha fazla programı aynı anda çalıştırabilmeniz de bu sayede mümkün olur.

PC'niz açıldığında bu kadar çok yazılım nasıl yükleniyor olabilir? ITunes, QuickTi-me Real Player, Microsoft Office veya Adobe Reader gibi bazı yazılımlar kurulurken, arka planda çalışan araçları da kurarlar. Bu araçlar asıl yazılımın bazı eklentilerinin bellekte saklanmasını sağlayarak daha hızlı yüklenmesini sağlar.

Bu araçların açılışta çalışmasını önlemenin üç yolu var. İlki en basit yol, fakat geçici bir çözüm sağlıyor. Görev çubuğundaki ikona sağ tıklayarak programdan çıkabilirsiniz. Ancak bunu PC'niz her açılışında yinelemeniz gerekiyor.

Diğer bir yol ise ikona çift tıklayarak programın çalışmasını sağlamak. Daha sonra Options, Preferences veya Settings adıyla erişilebilen seçeneklerden otomatik başlamayı kapatabilirsiniz. Böylece açılışta bu programlar sizi rahatsız edemez.

Bazı yazılımlar ise başlangıçta çalışma durumunun doğrudan ayarlanabilmesine izin vermez. Bu durumlarda gelişmiş taktikler kullanarak bunu önleyebilirsiniz.

Sırasıyla Başlat ve Çalıştır' a tıklayın. Buraya msconfig yazarak çalıştırın. Başlangıç sekmesinde açılışta çalışmasını istemediğiniz programların adının yanındaki işareti kaldırarak sisteminizi yeniden başlatın.

Yetersiz bellek

Eğer Word, Internet Explorer, Photoshop, MSN Messenger gibi yazılımları 128 MB belleğe sahip bir bilgisayarda aynı anda çalıştırırsanız, bilgisayarınız yavaşlığıyla size kabus yaşatabilir. Hatta PC'nizin kilitlendiğine bile şahit olabilirsiniz. Bu durumda daha fazla belleğe ihtiyaç duyarsınız. Size tavsiyemiz en az 256 MB belleğe sahip bir bilgisayar kullanın.

Yetersiz disk alanı

Sistemi yavaşlatan sebepler arasında bellek kadar önemi olan bir faktör de disk alanıdır. Eğer işletim sisteminiz sürekli olarak yetersiz sanal bellek hatası veriyorsa, bilgisayarınız geçici dosyaları saklamak için sabit diskinizi kullanıyor demektir.Windows yetersiz alan hatası verir, çünkü etkili bir şekilde çalışabilmek için geniş bir disk alanına ihtiyaç duyar. Windows'un gerektirdiği bu alana sanal bellek adı veriliyor.

Eğer bol boş alana sahip bir sabit diskiniz olmasına rağmen bu tip bir hata alıyorsanız, tüm verilerin ana diske yazılması sorun olabilir. Windows'un kurulu olduğu C: sürücüsü program dosyalarını depoladığı gibi sanal belleğe de ev sahipliği yapar. Eğer C: sürücünüze kişisel dosya, resim ve videolarınızı saklamaz ve sürücüde daha fazla boş alan kalmasını sağlarsanız, bu problem ortadan kalkar.

Daha iyi bir alternatifse tüm dosyalarınızı ikinci bir disk bölümünde saklamaktır. Örneğin D: sürücüsünde saklayarak, C: sürücüsünü rahatlatabilirsiniz. Ancak bunun için sabit diskinizde birden fazla bölüm olması gerekir. Bunu kontrol etmek için Bilgisayarım'ı açarak kaç tane sabit disk bölümü veya sabit disk olduğunu görebilirsiniz. Eğer iki ve fazla sürücü ikonu yer alıyorsa verilerinizi buraya aktarabilirsiniz. Eğer yeterli alanınız yoksa daha büyük bir sabit disk almaktan başka şansınız yok.

C: sürücüsünde alan kaplayan dosyaları ararken Belgelerim içerisindeki dosyalara bakmayı unutmayın. C: sürücüsünde yer alan Belgelerim klasörünü, aşağıdaki yöntemle başka bir sürücüye aktarabilirsiniz.

1- Belgelerim klasörüne sağ tuşla tıklayın ve Özellikler'e tıklayın.
2- Hedef klasör yeri altında, Taşı ya tıklayın ve yeni yerleşim bölgesini seçin. Yeni klasör oluştur'a tıklayarak Belgelerim adlı bir klasör oluşturun ve OK kutusuna tıklayın.
3- Karşınıza gelen uyarı penceresinden işleme onay vererek dosyalarınızın yeni sürücü veya klasöre taşınmasını sağladınız. Artık Belgelerim klasörünüz istediğiniz yeni yerde.

Gereksiz programları kaldırın

Sisteminizde kurulu olan çok sayıda program bilgisayarınızı yavaşlatabilir. Farklı ekran koruyucular, programların deneme sürümleri, kurulum için bizi cezp edebilir. Ancak kullanmadığınız programları sisteminizden kaldırmayı unutmayın. Belirli bir programı sistemden kaldırmak için, Kontrol Paneli altından Program Ekle/ Kaldır ikonuna tıklayın.

Sabit diski birleştirin

Disk birleştirme özelliği, sabit diskin üzerinde farklı yerlerde parça parça saklanan dosyaları birleştirerek, bu dosyalara daha hızlı erişilmesini sağlar. Sık kullanılan dosyalar daha kolay parçalanarak sabit diskinize dağılır. Bu da dosyanın yeniden çalıştırılması esnasında PC'nizin yavaş işlemesine sebep olur.Windows Disk Birleştiricisi bu konuda yardımınıza koşarak, bu dosyaların tek parça halinde saklanabilmesini sağlar. Sık bilgisayar kullanıyorsanız, sabit diskinizi haftada bir birleştirmenizde fayda var.

Virüsler, casus yazılımlar

Bilgisayara virüs veya casus yazılımların girmesi hoşnutsuz bir durumdur ve ne yazık ki bela yaratmak dışında bir işlevi yoktur. Bu yazılımlar dosyalarınızı çalışmaz hale getirebilir, silebilir veya sisteminizi yavaşlatabilir. Norton gibi bir anti virüs yazılımı ve Microsoft AntiSpyware gibi bir casus yazılım temizlik aracı kurmak işinize yarayacaktır.

En hızlı ne kadar hızlı?

Gün geçtikçe daha hızlı bilgisayarlar piyasaya çıkıyor. Bunun sebebi, daha etkili bilgi işlem gücüne duyulan ihtiyaç. Ancak gereksiz harcama yapmak istemiyorsanız, yeni donanım satın almadan önce ihtiyaçlarınızı belirlemelisiniz. Hızlı bir işlemci video işleme için işinize yarayabilirken, yeni bir ekran kartı oyun keyfinizi artıracaktır. Daha fazla bellek ise genel performansı etkiler.

Gerek duymadığınız hız için harcama yapmanız çok mantıklı değil, her zaman daha hızlı bilgisayarlar varolacaktır fakat bu gerçekten ihtiyaç duyduğunuz şey olmayabilir. Daha da önemlisi, PC'niz yavaşlaması ihtiyaçlarınız arttığı anlamına da gelebilir.

CHIP

[@uur]

Sistemlerimizi Nasıl Hızlandırabiliriz?

Zamanla yavaşlayan sistemlerden şikayetçiyseniz bu durumu kabullenmek yerine bir an önce harekete geçerek eskisinden de hızlı bir bilgisayara sahip olmak ister misiniz?

Bilgisayarınıza işletim sistemi kurmakla her şey bitmiyor. Size yardımcı olacak olan onlarca yazılımı kurmak zorundasınız. Ve bilgisayar kullanan herkesin şikayet ettiği bir konu sizin de başınıza geliyor, sisteminizin ilk kurulum sağladığınız güne oranla oldukça yavaşladığını hissettiniz. Bu yavaşlamanın sebebini kendinize sorduğunuzda "Bir dünya program kurdum bilgisayara, tabii ki yavaşlar. Gayet normal." diyip bunu kabullenmek yerine bazı seçeneklerinizin olduğunu mutlaka bilmelisiniz. CHIP, bu yazıda bilgisayarınızın performansını hiçbir donanım eklemeden yeniden hızlandırmanın yollarını açıklıyor.

Yazımızda bahsedeceğimiz uygulamaları gerçekleştirmek için bazı özel programlara ihtiyacınız olacak. Şimdi sisteminizi kontrol etmek ve hızlandırmak için yapmanız gerekenleri inceleyelim.

Balık baştan kokar

Bilgisayarınızın açılışı çok önemlidir. İşletim sisteminiz çalışmaya başlar ve masaüstünüz karşınıza gelir. Siz henüz hiçbir yazılımı çalıştırmadınız ama arka planda nelerin çalıştığından da haberdar olmalısınız. İşletim sisteminiz açılır açılmaz çalışması için bazı yazılımların eklendiği bu bölüme Başlangıç adı verilir. Başlangıç ayarlarını kontrol etmeyi çoğu kimse bilmez ama aksine o kadar da kolaydır.

Başlat menüsünü tıklayın, Çalıştır seçeneğini tıklayın ve gelen pencere içerisindeki komut satırına msconfig yazın. Karşınıza yeni Sistem Yapılandırma Yardımcı Programı gelecektir. Bu pencerede yer alan Başlangıç sekmesini tıkladığınızda, işletim sisteminiz ile beraber çalışmaya başlayan yazılımları ve ilgili dosyaların listesini göreceksiniz. Bu listeye baktığınızda siz de anlayacaksınız ki, çalışmasına gerek olmayan bir çok program var. Çalışmasını istemediğiniz yazılımların yanındaki onay kutularındaki işareti kaldırmanız ve Tamam butonuna basmanız yeterli. Bu ayarlar, bilgisayarınızın bir sonraki başlangıcında uygulanacaktır. Sistem hızınızı siz de hissedeceksiniz.

Bu işlemi özel bir yazılım ile daha kolay yapmak isterseniz Advanced System Optimizer adlı yazılımı tavsiye ediyoruz. Programı HİB CD'den kurabilirsiniz. Programı kurup çalıştırdıktan sonra System Cleaners bağlantısına tıkladıktan sonra Startup Cleaner & AutoRun Manager aracını çalıştırabilirsiniz. Daha fazla seçeneklerle bu düzenlemeleri siz de kolayca yapabilirsiniz.

Gereksiz dosyaları silin

Bilgisayarınızın en iyi şekilde çalışması için yeterli boş alan olması gerekir. Yeni çıkan ve yüzlerce GB'lık kapasitelere sahip olan yeni sabit disklerden almak için ödenek ayırmamışsanız o zaman bu önerimizi mutlaka okumalısınız.

Siz fark etmeseniz bile bilgisayarınızda zamanla gereksiz birçok dosya yüklenir. Bu dosyaları ise el ile silmek neredeyse imkansızdır. Bu işi otomatik olarak yapan bir yazılım kullanmalısınız. Geçtiğimiz ay Sistem Düzenleme Yazılımları Testi'nde yer alan yazılımlardan Ashampoo Winoptimizer 2 adlı yazılım bu ihtiyaç için de bir araç bulunduruyor. Programın ana menüsünden Cleaning Tools seçeneğine tıkladıktan sonra Driver Cleaner butonuna basmanız yeterli. Karşınıza gelen sihirbazı takip ederek, gereksiz olan dosyaları kısa zamanda bulup silerek hem sabit diskinizde yer açmış, hem de sisteminizin genel hızına hız katmış olacaksınız.

Eski defterlerinizi temizleyin

Bilgisayarınızın çalışması için gerekli olan değerler Kayıt Defteri'nde (Registry) saklanır. Söz konusu değerler, bilgisayarınıza yeni yazılımlar kurdukça artarlar ve sisteminizi yavaşlatan nedenlerin başında gelirler. Bazı programları kurduktan sonra kaldırsanız bile geride bu izler kalır ve sisteminize yük olmaya devam ederler. Bir yazılımı kurduktan sonra bilgisayarınızın yavaşladığı ve anında o yazılımdan vazgeçerek kaldırdığınız halde sisteminizdeki yavaşlamanın devam ettiği gibi üzücü durumlar mutlaka başınıza gelmiştir. Söz konusu yavaşlamanın nedeni gereksiz kayıt anahtarlarıdır. Bu durumdan kurtulmak için Windows işletim sistemini çözmenize gerek yok. İyi seçeceğiniz özel bir yazılım, bu işi kolaylıkla halleder.

İşte çözüm; Reg Organizer. Program yardımı ile Registry temizliğini kolayca yapabilir ve sisteminizi hızlandırabilirsiniz. Yazılımı kısa sürede kurduktan sonra arayüzün sol tarafında yer alan Registry Cleanup butonu ile bu işlemi başlatabilirsiniz.

Bu konudaki bir diğer alternatif aracın, Advanced System Optimizer içerisinde yer aldığını bilmenizde fayda var. Söz konusu araç, kayıt defterini birleştirme işlemini de başarıyla yerine getiriyor.

RAM'iniz için boş yer açın

Bilgisayarınızı satın aldığınız zamanı hatırlayın. Daha iyi bir sisteme sahip olması için daha yüksek kapasitede bir RAM satın almak için elinizden geleni yaptınız. Oysa şu günlerde kullandığınız RAM miktarı, yeni bilgisayarlar karşısında hem eski model hem de yetersiz kalıyor. Gene de elinizdeki RAM'leri en iyi şekilde kullandığınızdan emin misiniz? Eğer yeni bir RAM (dolayısıyla yeni bir sistem) almak için bütçe ayırmadıysanız işe hemen geçtiğimiz ayın test birincisi yazılım olan Advanced System Optimizer adlı yazılımı kullanmalısınız.

Programı başlatın, sol tarafta yer alan System Optimizer adlı butona basın ve sağ tarafta açılan pencereden Memory Optimizer seçeneğini tıklayın. RAM'inizi optimize etmek için geliştirilen araç, hemen sistem çubuğunda yerini alacaktır.O andaki boş RAM miktarını gösteren ikona tıkladığınızda gelecek olan pencerede Optimize Now butonuna basmanız yeterli. RAM miktarınız sisteminizde hissedilir şekilde yeniden düzenlenecek ve performansı artırmak için daha fazla boş bellek ortaya sunulacaktır. Mutlaka denemelisiniz.

İzleri yok edin

Bilgisayarınızda internet kullanıyorsanız bu adımı mutlaka okumalısınız. Açıklayacağımız bilgilerle hem izlerinizi sileceksiniz, hem de sisteminizin daha hızlı çalışması için yüz binlerce küçük ve gereksiz dosyadan kolayca kurtulmuş olacaksınız. Yok edeceğiniz dosyaların ayrıca sizin web alışkanlıklarınızı ziyaret ederek reklam amaçlı e-postaları göndermek için harekete geçebileceklerini unutmamalısınız. Bunun için Ashampoo Winoptimizer 2 kullanabilirsiniz. Cleaning Tools butonuna basın ve yeni sayfadan Internet Cleaner seçeneğini tıklayın. Start Searching butonuna basın ve kısa zamanda, bilgisayarınızda ne kadar iz kaldığını görün. Daha sonra sihirbazı devam ettirin ve bu gereksiz dosyalardan kurtulun.

Kaldırılamayan yazılımlar

Bilgisayarınızda kurulu olan her yazılım sistemde belli bir yer işgal eder ve hıza da etkisi olur. Bazı yazılımlar vardır ki, sinir bozucu bir şekilde bir türlü kaldırılamazlar. Uninstall dosyası ya da Windows işletim sisteminin Program Ekle/Kaldır fonksiyonu da yetersiz kalır ve bir hata gösterilerek size bu programın kaldırılamayacağı söylenir. Oysa bu iş, gerçekten de imkansız değildir.Windows'un yapamadığı bu görevi özel yazılımlar kullanarak kolayca yapabilirsiniz.

Geçen ay yaptığımız Sistem Düzenleme Yazılımları Testi'nde bir numaraya oturan Advanced Sistem Optimizer, bu görevi üstlenen bir aracı içeriyor. Safe Execution butonuna bastıktan sonra sağ tarafta Safe Uninstaller adlı seçeneğe tıklayın. Yeni pencerede bilgisayarınızda kurulu olan yazılımların listesi karşınıza çıkacaktır. Kaldırmak istediğiniz yazılımı seçerek Uninstall butonuna basmanız yeterli. Not: Tek görevi, bilgisayarınızda en güvenli şekilde yazılım ekleme ve kaldırma olan Ashampoo Uninstaller adlı yazılımı da tercih edebilirsiniz. Yazılım hakkında bilgi almak için www.ashampoo.com adresini ziyaret edin.

Hız kesen casuslar

Bazı kötü niyetli kişiler tarafından bilgisayarınıza yerleştirilen casus yazılımlar da sistem performansınızı ciddi anlamda etkiler. Bu durumu anlamak ise bazen kolay değildir. Arka planda nelerin çalıştığını anlamak için biraz uzmanlık bilgisi gerekli olsa da, yardımcı yazılımlar size bu konu hakkında net bilgiler vererek eğer varsa, bu tür casus yazılımlardan sizi kurtarabilir. Örneğin, bilgisayarınıza yüklenmiş olan Keylogger yazılımı ile klavyede dokunduğunuz her tuş kaydedilir ve belli bir e-posta adresine de düzenli aralıklarla postalanır. Siz ise bilgisayarınızda görünür olarak her şeyin normal çalıştığını zannedersiniz ama anlaşılmayan derecede bir yavaşlama sezinleyebilirsiniz. Bu durumdan kurtulmak ise asla imkansız değil.

Geçtiğimiz ay mercek altına aldığımız Microsoft Antispyware yazılımı bu konuda size ücretsiz yardımcı olacaktır. Programı çalıştırın, güncel olup olmadığını kontrol edin ve varsa gerekli güncellemeleri yapın. Daha sonra da bilgisayarınızı baştan aşağıya casuslara karşı taratın. Microsoft, bu konuda ortaya sunduğu etkili yazılımı ile gayet başarılı sonuçlar veriyor. Tarama sonucunda eğer listelenen casus dosyalar varsa hemen temizleyin be bilgisayarınızı yeniden başlatıp tarama işlemini bir kez daha yapın. Bu tekrarı, tarama sonucunda herhangi bir casus yazılım çıkmayana kadar tekrarlayın. Böylece hem sisteminizi hem de kişisel bilgilerinizi ve özel yazışmalarınızı güvenle saklamış olacaksınız.

Yine virüsler

Bilgisayarınıza siz istemediğiniz halde işlemler yaptıran bir diğer etken de virüslerdir. Virüsler belli amaçlarına göre gruplandırılırlar. Bazıları sistem dosyalarına zararlı etkilerde bulunup bilgisayarınızı çalışamaz hale getirirken, bazıları da bilgisayarınızı bir reklam şirketi gibi posta gönderme aracı olarak kullanır. Tabii ki tüm bu işlemler gizli kapıların arkasında gerçekleşir. Bilgisayarınız sorunsuz açılıp kapanıyor ama nedenini bilmediğiniz bir şekilde network trafiğiniz hayli kalabalık ise o zaman bir virüs tehlikesinden şüphe edebilirsiniz. Bunun da en kolay yolu güncel bir anti virüs yazılımı kullanarak tarama sonucundaki raporu incelemek olacaktır.

Bu ay Yazılım Testi bölümünde de göreceğiniz anti virüs yazılımlarından seçtiğiniz herhangi bir program ile bu önemli görevi de yerine getirmiş olacaksınız. Eğer bir virüs programına para harcamak istemiyorsanız o zaman ücretsiz anti virüs yazılımları kategorisinde test birincisi olan AVG Antivirus yazılımını kullanabilirsiniz.

BİLGİ: Ashampoo

Ashampoo ile yapabilecekleriniz şu ana kadar anlattıklarımız ile sınırlı değildir. Sisteminizi en iyi şekilde düzenlemek ve hızlandırmak için gerekli olan araçların yanı sıra diğer işlerinizi de kolaylaştıracak birçok araca ev sahipliği eder.

- Dosya Katili: Silindiğinden emin olmak istediğiniz bazı dosyalar vardır. Bunlardan kurtulmak için "File Tools" butonuna bası n ve yeni pencereden "File Wiper" butonuna tıklayın. Daha sonra da ister silinecek olan klasörü isterseniz de tek bir dosyayı göstererek bu uygulamayı huzur içerisinde gerçekleştirebilirsiniz.

- Spam Katili: Size gelen istenmeyen epostalar her defasında farklı bi adresten geliyor ve engelleyemiyorsanız size tavsiyemiz, bu postaların hangi IP'den geldiğini kontrol etmeniz. Genelde sürü halinde gelen postalar, aynı IP'den gelir. Yazılım ile bu IP'den gelen e-postalara engel koyabilirsiniz. (Tuning Tools/IP Spam Blocker)

- Windows Fonksiyonları: Windows'a ait bazı fonksiyonları hızlı bir şekilde çalıştırmak her zaman kolay olmaz. Oysa Ashampoo, bu fonksiyonlara ulaştıracak butonları bir araya getirmiştir. (Tuning Tools/Windows Functions)

CHIP

Kaydet