Büyük Banyo

Fotoğraf: W. E. Grubl
National Geographic Stock

Yerel astroloji takvimine göre yaklaşık her 12 yılda bir, yüz binlerce insan günahlarından yıkanarak arınmak için Hindistan'ın Tamil Nadu eyaletindeki Kumbakonam kentine akın ediyor. Amaçları, Hindistan'ın en kutsal nehirlerinden çoğunun sularını barındırdığı söylenen, kenarı basamaklı 2,5 hektarlık Mahamaham havuzuna girip çıkmak. National Geographic’in Aralık 1913 sayısında yayımlanan bu fotoğrafın altında, "Yıkanmak Hinduların dini yaşamıyla çok yakından ilintilidir," yazıyordu. "Fotoğraf, yıkanmak için en hayırlı anı bekleyen hacılarla dolu devasa havuzu yansıtıyor." Bir sonraki Mahamaham festivali 2016 yılında yapılacak. -Margaret G. Zackowitz

Hortum Sandalyesi

Fotoğraf: H. A. Atwell
National Geographic Stock

National Geographic Ekim 1931 sayısında yayınlanan "Talaş ve Payetler Diyarı" başlıklı makale sirkleri konu alıyordu. Yayınlanan bu fotoğrafın altında "Böyle sallanmak, en lakayt insanı bile heyecanlandırır" diye yazıyor. Sallananın kimliği belirtilmemiş. Yazar Francis Beverly Kelley, bu tür gösterileri kesinlikle hafife almamış. "Ehlileştirilmiş yaban hayvanı diye bir şey yoktur," diye yazmış. "Onları eğitebilirsiniz, ama ehlileşmiş olduklarından asla emin olamazsınız. Uzun sirk trenleri homurtuyla bir sonraki kente doğru ilerlerken, ormandan gelen canlılara fazla güvenen eğiticiler, yatar pozisyonda geride kalmışlardır." -Margaret G. Zackowitz

Cilayla Pürüzsüz

Rodadero olarak bilinen kaya oluşumunun yüzeyi Nisan 1941 tarihini taşıyan bu fotoğrafta yerli Quechua halkı tarafından elden geçiriliyor. Ünlü İnka kalesi Sacsahuamán'ın karşısında yükselen dalgalı diyorit yamaç, pürüzsüzlüğünü insanlardan çok zamana ve jeolojik yapısına borçlu. Ama bugün, Cusco'ya (Peru) bakan sahayı ziyaret eden turistler, sarp kayalığı cilalamaya devam ediyor -arka taraflarıyla. Çünkü Rodadero aynı zamanda doğal bir kaydırak-Margaret G. Zackowitz

Üç Şapka

1926 yılında bu fotoğraf çekildiğinde Alman Prusyası'na ait olan, şimdiyse Polonya'da bulunan Silezya'nın güneyindeki hanımlar, bir kadının medeni durumunu ve sosyal statüsünü gösteren şapkaları sergiliyorlar. Muazzam süslemeleri ipek boneler ve arkalarından sarkan geniş, uzun kurdeleler, genelde altın ve gümüş ipliklerle, payetlerle ve cam boncuklarla işlenirdi. Ama moda gelip geçici. Bu fotoğrafın arkasında da şöyle yazılmış: "Bu muhteşem Silezya şapkalarını artık sadece çok yaşlı kadınlarda görmek mümkün"-Margaret G. Zackowitz

Küçük Bir Düğün

Üst sınıf Koreli çocuklar 1916 tarihli bu fotoğrafta bir düğün portresi için poz vermişler. Fotoğraf, National Geographic'in Temmuz 1919 sayısındaki "Münzeviler Krallığı'nın Bilinmeyen Köşelerinin İncelenmesi" adlı makale için çekilmiş olabilir, ama yayınlanmamış. Yaşları 10 ve 12 olan gelinle damat, büyük olasılıkla sadece törensel olarak evlenmiş ve aile büyükleri başka bir karar alana dek oğlanın evinde farklı odalarda yaşamışlardı. Aristokratlar arasında bunun gibi çocuk evlilikleri, ailelerin arasındaki bağları güçlendirmek için ayarlanırdı. Bu karedeki çocuklar Koreli gelin ve damatların taktığı geleneksel başlıklarla resmedilmişlerse de, düğün kıyafetleri giymemişler. Kore Konsolosluğu Kültür Servisi'nden Yeon Ji Hwang, geleneksel tören giysilerinin "bu çiftin giyemeyeceği kadar büyük" olduğunu belirtmiş. -Margaret G. Zackowitz

Sap Kralı

Fotoğraf: Asahel Curtis
National Geographic Stock

Alaskalılar çok fazla ürün yetiştirmiyor olabilir, ama bu ürünlerin bazıları çok fazla büyüyor. Bölgeye muhtemelen 1700’lü yıllarda Rus tüccarlar tarafından getirilen bazı ravent bitkilerinin uzunlukları yaz mevsiminin uzun, güneşli günleri sayesinde 1,5 metreye, hatta daha fazlasına ulaşabiliyor. 20. yüzyılın başlarında, Alaska Skagway’li Henry Clark (üstte, 1921 yılında) dev ürünleri yüzünden Ravent Kralı olarak bilinirdi. Onun gibi üreticilerin yetiştirdiği ravent sapları (ama sadece sapları, çünkü yaprakları ve kökleri zehirli), altına hücum yıllarında Klondike’a akın eden ve o kadar kuzeyde pek fazla taze ürün bulma olanağı olmayan insanları vitamin, lif ve lezzetiyle beslemişti. Bugün Clark’ın raventlerinin soyundan gelen bitkiler, Skagway’de yaşayan ve eskiden Clark’ın çiftliğinin olduğu yerde bir bahçe işletmesi olan Charlotte Jewell için filizleniyor. “Kasabamız ravent bitkileriyle meşhur oldu,” diyor Jewell. “Bütün bunları başlatan Henry Clark’tı.” —Margaret G. Zackowitz

"Ey egosu boyundan büyük insan..
Bir gün ölüp toprak olacaksın. Bir tohum filizlenecek ot olacaksın, bir öküz seni yiyecek ve atık olacaksın.. Yani hep aynı kalacaksın."

Dudak Bakım Servisi

Fotoğraf: Volmar Wentzel
National Geographic Stock

Oak Ridge (Tennessee) Amerikan Atom Enerjisi Müzesi’ndeki robot kol sergisinde, cesur bir ziyaretçi rujunu tazeletiyor. Bugün Amerikan Bilim ve Enerji Müzesi olarak bilinen yapıda, bu serginin küçük bir bölümü hâlâ gezilebilir. Benzer bir alet, yakındaki Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı’nda atom bilimciler tarafından, radyoaktif maddelerle çalışırken kullanılırdı. Bu fotoğraf, büyük olasılıkla National Geographic’in Ocak 1954 sayısındaki “İnsanın Yeni Hizmetkârı, Dostumuz Atom” başlıklı makale için çekilmiş, ama yayınlanmamıştı. O makalenin fotoğraf açıklamalarından birinde, mekanik eli kullanarak “bilim insanları bir tornavidayı bile çevirebilir, adlarını yazabilir. Mekanik uzuvlar, hareketlerinin birebir aynısını tekrar eder” diye yazıyordu. —Margaret G. Zackowitz

Piliç Partisi

Fotoğraf: British Combine
Fox Photos- National Geographic Stock

Kadınlar Toprak Ordusu’nun üyeleri, 1940 yılında İngiltere Northamptonshire’da düzenlenen eğitimleri sırasında, sıra kümes hayvanları bakımına gelince zorlanmamış. II. Dünya Savaşı sırasında İngiltere’nin dört bir yanından “toprak kızları”nın savaşa gitmiş erkeklerin yerine çiftliklerde çalışmaları istenmiş, hatta zamanla bu zorunlu hale gelmişti. 1944’e gelindiğinde, vatana yiyecek yetiştirmek üzere 80 bin kadar kadın görevlendirilmişti. Son yıllarda, İngiltere Çevre, Gıda ve Köy İşleri Bakanlığı 34 binden fazla eski toprak kızının savaş sırasındaki hizmetlerini resmi olarak tanıdı. Bu kadınlardan bazıları çiftlik yaşamından başlayan uzun yolculuklarının bu noktasında Kraliçe’yle çay içme onuruna bile sahip oldular. —Margaret G. Zackowitz

Şakır Şakır

Fotoğraf: New York Daily News
National Geographic Stock

Genç Walter Volk, Ağustos 1947’de Manhattan’daki East 41st Street’te bir sahanlıkta mola veren inşaat işçisi Louis Adesso’nun üstüne bir kova su dökerek onu ferahlatıyor. Nemli havalar sonbaharda bile aman vermiyordu. 1947 ve 2007 Ekim ayları, bugüne dek New York’un gördüğü en sıcak aylardı. Ama sıcak dalgası sonunda kırılmış. 1947 yılı aynı zamanda New York’un en karlı kışlarından biri haline gelmişti. 27 Aralık’ta kar seviyesi 65 santimetreye ulaşmıştı —ve bu, o güne dek görülmemiş bir rekordu—Margaret G. Zackowitz

İnci Peşinde

Fotoğraf: Ralph Stock
National Geographic Stock

Mississippi Nehri’ndeki bu inci dalgıcının ev yapımı başlığı, eski bir benzin deposuyla bir miktar bahçe hortumundan oluşuyor. Fotoğrafa eşlik eden notlarda, dalgıcın bu cihaz sayesinde “21 metreye inip orada bir buçuk saat kalabildiği” yazıyor. Herhangi bir şey bulabilmek için de o süreye ihtiyacı vardı. Bu fotoğrafın çekildiği 1938 yılında bile, Mississippi Nehri’ndeki inci midyesi nüfusu, düğme fabrikalarında kullanılmak üzere büyük oranda tüketilmişti. Fabrikalar için midyelerin kabukları, zaman zaman içlerinden çıkan incilerden daha değerliydi. Tek bir çift kabuklunun iki yarısından 24 düğme çıkarılabiliyordu —ve ABD’de sadece 1916 yılında altı milyar kadar düğme üretilmişti. İnci düğme fabrikalarının çoğu 1940’ların plastik düğme (ve tabii fermuar) çılgınlığından sağ çıkamadıysa da, Mississippi Nehri’ndeki midyelerin toplanmaması, gidenleri geri getirmedi. Midye türlerinin onlarcası artık tehlike veya tehdit altında olarak sınıflandırılıyor. İnci kadar az bulunur hale geldikleri bile söylenebilir. —Margaret G. Zackowitz

Gözüpek Hanımlar

Fotoğraf: Kiyoshi Sakamoto
National Geographic Stock

1920'li yıllarda, saçları özenle yapılmış iki arkadaş Japonya'da bir plajda denize girme -şemsiyesiz olanı da güneşe direkt olarak çıkma- cesaretini gösteriyor. Geyşa olabilirler. Yakalarının enseyi gösterir biçimde çizdiği kavis o yıllarda oldukça cezbedici kabul edilirdi, ama buradaki ikilinin gösterdiği daha da çarpıcı bir şey var: Kimonolarının altından uzanan kırmızı etekleri, aslında iç çamaşırları.
Onların meydan okumasını fotoğrafçımız Kiyoshi Sakamoto dışında hiçbir erkek fark etmemiş olabilir. Japon devletine ait 1922 tarihli bir belgeye göre Japonya'daki 216 plajın 41'inde kadınlar ve erkekler ayrı yüzerlerdi —Margaret G. Zackowitz

"Ey egosu boyundan büyük insan..
Bir gün ölüp toprak olacaksın. Bir tohum filizlenecek ot olacaksın, bir öküz seni yiyecek ve atık olacaksın.. Yani hep aynı kalacaksın."

Byrd Köpekleri

Fotoğraf: Century Paramount Publix Corporation
National Geographic Stock

İkmal Subayı George Black, Richard E.Byrd'ın ilk Antarktika keşif yolculuğu sırasında oyuncak kızağı çeken yavru köpeklerle eğleniyor. Bu yavrular, yolculukta ulaşım için getirilen 94 köpeğe aitti ve kısa süre içinde kampın Köpek Kasabası denilen bölümünün en genç sakinleri oldular.

Byrd keşif yolculuklarını anlattığı Exploring With Byrd (Byrd ile Keşif) adlı kitabında, "Tanrım, Fransa'nın bütün parfümleri Köpek Kasabası'nın ağır kokusunu gideremezdi" diye yazmıştı. (Bu fotoğraf, National Geographic adına gerçekleştirdiği 1928-1939 tarihli Antarktika yolculuğunu anlattığı Ağustos 1930 sayısında yayımlandı.) "Tünellerdeki havanın bıcakla kesilecek kadar ağır olduğunu söylemek yetmez; Noville'nin kapısnın eşiğinde asılı sarmısakla tatlandırılarak kurutulmuş et olarak sunmak işten bile değildi." —Margaret G. Zackowitz

Delik Olayı

Fotoğraf: Wide World Photos
National Geographic Stock

Tyree ve Skeeter adlı iki Pointer, bir Plymouth'un "lomboz"larından başlarını çıkarmış. National Geographic'in köpeklere ilişkin olarak 1958'de yayımladığı bir kitapta yer alan bu fotoğrafa eşlik eden nota göre, köpeklerin sahibi olan Victoria'lı (İngiliz Kolumbiyası) E. D. Todd, bagajdaki bu delikleri "araba sürerken köpeklere ışık ve hava sağlayabilmek için" açmış. Olası bir kaza durumunda köpekler açısından pek güvenli olmasa da, bu düzenleme büyük olasılıkla arabanın arka koltuğundaki köpek tüylerini azaltmıştı. Pointerlerin tüyleri kısa ve parlak olabilir, ama bu köpekler tüy dökmeleriyle ünlü. —Margaret G. Zackowitz

Süs Boynuzu

Fotoğraf: Ulusal Sanat Galerisi
National Geographic Stock

Denizgergedanı boynuzu (soldan sağa), gergedan boynuzu ve bezoar denilen midede taşlaşmış birikimlerden yapılan yüzlerce yıllık kupalar... Bu kupalar Nazilerin 2. Dünya Savaşı sırasında Avusturya’nın dört bir yanında gizlemiş olduğu hazinelerdendi ve savaş sonrasında dünya müzelerini gezdi. ABD’de, başkent Washington’daki Ulusal Sanat Galerisi’nin 1949 kışında 875 bin 173 kişinin gezdiği sergisine dair notlarda, bu eserleri “Avusturya hükümetinin, sanat eserlerinin Yukarı Avusturya’daki tuz madenlerinden kurtarıldığı için Amerikan halkına teşekkür amacıyla ödünç verdiği” yazıyor. Günümüzde Viyana’daki Kunsthistorisches Müzesi’nde bulunan kupaların, önümüzdeki aralık ayında sergilenmesi planlanıyor. —Margaret G. Zackowitz

Model Vatandaş

1953 yılında, Londra’daki Kensington Bahçeleri’nde her pazar sabahı Empress of Britain’in (Britanya İmparatoriçesi) minyatürünün yola çıkma vaktiydi. Model yapımcısı (hafta içinde otobüs şoförlüğü yapan) Alfred Kidd, 42 kiloluk buharlı gemisini, 1940 yılında bir Nazi torpidosuyla batırılan aynı adlı Kanada okyanus gemisini temel alarak yapmış. Kidd günde ortalama üç saat çalışarak gemiyi dört yılda inşa etmiş. Bu fotoğrafa eşlik eden notlarda, “Diğer insanlar soğuk rüzgârda üşümemek için atkılara, paltolara sarınmışken, modelinin rotasını belirleyip daha sonra da gemiyi karşılamak üzere Round Göleti’nin karşı yakasına doğru koşturan paltosuz Alfred Kidd, bir çocuk gibi hareketli ve şen,” diye yazıyor.—Margaret G. Zackowitz

"Ey egosu boyundan büyük insan..
Bir gün ölüp toprak olacaksın. Bir tohum filizlenecek ot olacaksın, bir öküz seni yiyecek ve atık olacaksın.. Yani hep aynı kalacaksın."

Emeğine teşekkürler Başakça.