İstanbul Üniversitesi'nin Psikoloji bölümünü bitiren Genco Erkal 1959 yılından başlayarak Türkiye'nin önemli özel tiyatro topluluklarında oyuncu ve yönetmen oarak çalıştıktan sonra, 1969 yılında, bugün de sanat yönetmeni olduğu Dostlar Tiyatrosu'nu kurdu.

"Can" adlı oyundan bir kare...

Gorki, Brecht, Sartre, Peter Weiss, Steinbeck, Havel, Tankred Dorst gibi yabancı yazarların yanısıra, Aziz Nesin, Haldun Taner, Nazım Hikmet, Can Yücel, Refik Erduran, Vasıf Öngören, Orhan Asena, Behiç Ak gibi Türk yazarlarının oyunlarını yönetti. Roman, öykü, şiir gibi değişik türlerden tiyatroya uyarlamalar yaptı, oyunlar çevirdi.

Çeşitli ödüller kazandığı ünlü rolleri arasında Aslan Asker Şvayk, Gogol'ün Bir Delinin Hatıra Defteri, Brecht'in Galileo'su, Maxwell Anderson'un Yalınayak Sokrates'i, Nâzım Hikmet'ten Kerem Gibi, Can Yücel'den Can sayılabilir.

Senfonik konserlerde Prokofiev'in Peter ile Kurt, Stravinski'nin Askerin Öyküsü, Fazıl Say'ın Nâzım adlı yapıtlarını anlatıcı olarak seslendirdi.

Önemli uluslararası film festivallerinde gösterilen ve bir çok ödül kazanan At, Faize Hücum, Hakkâri'de Bir Mevsim, Camdan Kalp filmlerinin baş rolünde oynadı. TRT Televizyonu için Haldun Taner'in ünlü müzikli oyunu Keşanlı Ali Destanı'nı yönetti ve oynadı.

Değişik yıllarda bir çok kez "yılın en iyi erkek oyuncusu", "en iyi tiyatro yönetmeni"seçildi, yaşam boyu başarı ödülleri kazandı.1982 ve 1983 yıllarında "en iyi sinema oyuncusu" olarak Antalya Film Festivali'nde iki kez Altın Portakal aldı.

1993-1998 yılları arasında, Paris'te ve Avignon Festivali'nde Fransızca da oynamaya başlayan Genco Erkal, üç Fransız yapımında rol aldı: Nâzım Hikmet'ten Sevdalı Bulut, Philippe Minyana'dan Ou vas-tu Jérémie? ve Paulo Coelho'nun ünlü romanından uyarlanan Simyacı.

• 1970 İlhan İskender ödülü, en iyi yönetmen Genco Erkal Rosenbergler Ölmemeli

• 1971 En iyi kadın oyuncu Zeliha Berksoy Asiye Nasıl Kurtulur?

• 1975 Tiyatro dergisi Yılın Oyunu Şili'de Av

• 1975 Tiyatro dergisi Yılın Oyuncusu Genco Erkal

• 1977 Avni Dilligil, en iyi oyun İkili Oyun

• 1978 Ulvi Uraz Ödülü, en iyi erkek oyuncu Genco Erkal İkili Oyun

• 1979 Sanatseverler Jüri Özel Ödülü Brecht Kabare

• Ankara Sanatseverler Derneği Ödülü, en iyi oyun Kafkas Tebeşir Dairesi

• 1980 TÜMOD Bedrettin Cömert Kültür ve Sanat Ödülü

• 1984 Türk Haberler Ajansı'nın oyun yazarları, eleştirmenler ve tiyatro sanatçıları arasında yaptığı ankete göre en başarılı oyun Galileo Galilei.

• Nokta Dergisi Doruktakiler en iyi tiyatro Oyuncusu Genco Erkal Galileo Galilei

• Ulvi Uraz Ödülü, en iyi yönetmen Genco Erkal, en iyi kadın oyuncu Zeliha Berksoy Asiye Nasıl Kurtulur?

• Avni Dilligil Tiyatro Ödülü, en iyi yapım Galileo Galilei.

• 1986 Avni Dilligil Tiyatro Ödülü, en iyi erkek oyuncu Genco Erkal, en iyi kostüm Sevim Çavdar Yalınayak Sokrates

• Sanat Kurumu Ödülü, en iyi Erkek oyuncu Genco Erkal Yalınayak Sokrates

• 1987 Avni Dilligil Tiyatro Ödülü, en iyi oyun Yaz

• 1989 Avni Dilligil Tiyatro Ödülü, en iyi erkek oyuncu Genco Erkal Üzbik Baba

• Mersin seyircisinden yılın en iyi tiyatro topluluğu ödülü Dostlar Tiyatrosu Bay Puntila ile Uşağı

• Kültür Bakanlığı, 1990 yılının en başarılı tiyatro topluluğu ödülü Dostlar Tiyatrosu

• 1992 Kültür Bakanlığı Ödülü en başarılıoyuncu Genco Erkal Ulvi Uraz Ödülleri, en başarılı yönetmen Mehmet Ulusoy, en başarılı kadın oyuncu Jülide Kural Sevdalı Bulut

• 1994Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Ödülü, en iyi oyun Bir Delinin Hatıra Defteri

• Avni Dilligil Ödülü, olağanüstü yorum Genco Erkal, en iyi dekor Duygu Sağıroğlu Bir Delinin Hatıra Defteri

• Lions Derneği Tiyatro Ödülü, en iyi erkek oyuncu Genco Erkal

• 1995 Kültür Bakanlığı Başarı Ödülü, en iyi erkek oyuncu Genco Erkal

• 1996 Kültür Bakanlığı Ödülü, en iyi erkek oyuncu Genco Erkal

• Avni Dilligil Ödülleri, en iyi yapım İçimdeki Çığlık, en iyi kadın oyuncu Jülide Kural, en iyi yönetmen Mehmet Ulusoy ve Özgür Yalım

• Ulus Lions Kulübü Derneği Ödülü, en iyi dekor ve kostüm tasarım Duygu Sağıroğlu İçimdeki Çığlık

• 1998 İsmail Dümbüllü Ödülü, Genco Erkal Birtakım Azizlikler

• Afife Jale Ödülü, en iyi dekor Duygu Sağıroğlu Simyacı

• 1999 NTV Ödülü, en iyi oyun Simyacı- Yönetmen : Mehmet Ulusoy

• 2000 Afife Jale Ödüllerinde Muhsin Ertuğrul Ödülü Genco Erkal

• İstanbul Tiyatro Festivali Onur Ödülü Genco Erkal

• Sadri Alışık en başarılı erkek oyuncu ödülü Genco Erkal Can

• Avni Dilligil Ödülleri en iyi oyun Can

• Ömür boyu başarı ödülü Genco Erkal

• 2002 Avni Dilligil ödülü en iyi yardımcı erkek oyuncu Erdem AkakçeYarışma

• 2003 Ankara Sanat Kurumu Ödülü en iyi erkek oyuncu Erdem AkakçeYaşasın Savaş

• 2004 Afife Jale Ödülleri en iyi yardımcı erkek komedi oyuncusu Erdem Akakçe Fay Hattı

• 2005 Nokta Dergisi en iyi kadın tiyatro oyuncusu Sumru Yavrucuk Fay Hattı

• 2008 Ankara Festivalinden Genco Erkal’a onur ödülü Sivas '93

• Uluslararası Tiyatro Eleştirmenler Birliği Türkiye Merkezi'nin geleneksel "Yılın Oyunu Ödülü" SİVAS 93'e verildi.

• Sadri Alışık Ödüllerinde "Yılın En İyi Yapımının Yönetmeni Ödülü" Genco Erkal'ın oldu.

• Türkiye Yazarlar Sendikası Genco Erkal'a "Düşünce Özgürlüğüne Katkılarından ötürü" teşekkür plaketi vardi ve Onur Üyesi seçti.

• Genç Mülkiyeliler Topluluğu da Genco Erkal'ı "Kariyerinin Zirvesindeki Kültür-Sanat Temsilcisi" seçti.

Marx'ın Dönüşü

(Belgesel Oyun)

Buluşma...









Fay Hattı...

Genco Erkal'ın sahneye koymuş olduğu 50 den fazla oyundan bir bölümü bunlar sadece. Hepsi birbirinden güzel, izlenmeğe değer ve içinde insanın-insanlığın olduğu 50 den fazla oyun...

Nâzım Hikmet Vatan Hainliğine Devam Ediyor..
Genco Erkal Bir Haine Can Veriyor..

Tek tabanca bir şairin dilidir Genco Erkal dur durak yoktur onun için. İnce, uzun bacakları üstünde yaylanarak çıkar sahneye, ağır ve tınısı çok garip çağrışımlarla başlar sesi. Genco Ustam çıkıyor yine sahneye ayakları sanki bin yıllık bir serüveni çekiyor. Anlatmaya başlıyor şairin diliyle. Sesi incelip kalınlaşıyor. Şarkı oluyor ses-ler-i.


Nazım Hikmet RAN yazıyor içeriden dışarıda olanları. Bir masa, masada bir kâğıt, kâğıtta bir yazı, yazıda bir mana, anlatıyor mananın anlama kattıklarını usta usta. Merhem gibi geliyor sözler, ok gibi. Kazana düşen bir parça et, suyuna çorba yapıyor aç olanlara, belki Deli Erzurumluya, belki Nurettin’e. Kanını katıyor bu topraktan suya...


Bir büyük bilgin gibi çıkıyor iskemlenin sırtına Genco Usta.

Oradan Arheveli İsmail kendi kendine soruyor; «Emanetimizle varabilecek miyiz? » Kendine cevap veriyor: «Varmamış olmaz.» Gece, Sahne ortasında, Işık altında Tiyatro Ustası Genco Usta üniversiteli gençlere: «Evlâtlarım » dedi, «hiç kimseye değil, » dedi, «bu, anlatılanlar size emanettir.» başlıyor denizde dalga, başlıyor bir kutsal emanet bıçak sırtında. Kimseye malum olmuyor Arhaveli İsmail’in sonu ama anlatılanları anlıyor gençler, biniyorlar filinta delikanlılar Kerempe fenerinin yirmi mil açığındaki kayığa.

Genco Usta tutup onları kayıkla bir kısrak başına götürüyor –ki bu kısrağın başı kanla yıkalı- namuslu çalışkan Kuvayi Milliye adamları ve korkunç ve mübarek elli kadınları gösteriyor. Karanlık insanların ağlı beyni kadar karanlık hücreleri, ve ak yürekli beyni bir umman insanları, hapsedilmiş bir şairi gösteriyor.

Derken başlıyor koymaya hapislik. "Başım sızlıyor yüreğim sersem!" diyor çok uzaktan Nazım Ustayı seven biri."Seni asarlarsa, seni kaybedersem; "diyor; "yaşayamam!"Yaşarsın karıcığım,kara bir duman gibi dağılır hatıram rüzgârda; yaşarsın, kalbimin kızıl saçlı bacısı en fazla bir yıl sürer yirminci asırlarda ölüm acısı. Ölüm bir ipte sallanan bir ölü. Bu ölüme bir türlü razı olmuyor gönlüm. Fakat emin ol ki sevgili; zavallı bir çingenenin kıllı, siyah bir örümceğe benzeyen eli geçirecekse eğer ipi boğazıma, mavi gözlerimde korkuyu görmek için boşuna bakacaklar Nâzım’a!” diyor şair Genco Ustanın ağzında.

Dışarıyı anlatıyor içerideki adam. Işığı, toprağı ve sevdayı amansız. Çaresiz olmayı hiç aklına getirmemiş birini anlatıyor. Yaşamanın neden ağır bastığını ve neden ağır basması gerektiğini nazım usta yazmış bugünler için
–ki “Bugün Pazar. Bugün beni ilk defa güneşe çıkardılar ve ömrümde ilk defa gökyüzünün bu kadar benden uzak, bu kadar mavi, bu kadar geniş olduğuna şaşarak, kımıldamadan durdum. Bu anda ne kavga ne hürriyet ne karım. Toprak, güneş ve ben. Bahtiyarım.-

Sahne kararıyor şiddetli bir hamleyle şeyh Bedrettin aslanları geliyor sanki karşıdan. Ne şah ne sultan takar Bedrettin yiğitleri. “Onlar ki toprakta karınca suda balık havada kuş kadar çokturlar korkak, cesur, cahil, hâkim ve çocukturlar ve kahreden yaratan ki onlardır. Destanımızda yalnız onların maceraları vardır” der ve devam eder, bağlanmış bağırsağı elma seven kadının kocası korkar ölür diye mi yoksa niye bilinmez kadın üç gün sonra ölür.

Doktor kötü adamdır Genco Usta kadar. Şoför Ahmet’tir dinleyen bu çalan nihavendi, bir yerde anadan doğma çırılçıplaktı ve sevemez hiç kimse onun kadar bu üç numrolu kamyoneti. Nazım’a vatan haini demişlerdi, ölünce bitti sanmışlardı ama...

"Nâzım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hâlâ.
Amerikan emperyalizminin yarı sömürgesiyiz, dedi Hikmet.
Nâzım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hâlâ."
Bir Ankara gazetesinde çıktı bunlar,
üç sütun üstüne, kapkara haykıran puntolarla,
bir Ankara gazetesinde, fotoğrafı yanında Amiral Vilyamson’un
66 santimetre karede gülüyor, ağzı kulaklarında,
Amerikan amirali Amerika, bütçemize 120 milyon lira hibe etti, 120 milyon lira.
"Amerikan emperyalizminin yarı sömürgesiyiz, dedi Hikmet
Nâzım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hâlâ."

Evet, vatan hainiyim, siz vatanperverseniz, siz yurtseverseniz,
ben yurt hainiyim, ben vatan hainiyim.
Vatan çiftliklerinizse,
kasalarınızın ve çek defterlerinizin içindekilerse vatan,
vatan, şose boylarında gebermekse açlıktan,
vatan, soğukta it gibi titremek ve sıtmadan kıvranmaksa yazın,
fabrikalarınızda al kanımızı içmekse vatan,
vatan tırnaklarıysa ağalarınızın,
vatan, mızraklı ilmühalse, vatan, polis copuysa,
ödeneklerinizse, maaşlarınızsa vatan,
vatan, Amerikan üsleri, Amerikan bombası, Amerikan donanması topuysa,
vatan, kurtulmamaksa kokmuş karanlığımızdan,
ben vatan hainiyim.
Yazın üç sütun üstüne kapkara haykıran puntolarla :

Nâzım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hâlâ.

NOT; Genco Erkal'ın "İnsanlarım" oyunundan sonra Tamer Barış Ülger'in kaleminden yansıyan bu oyun izlenimi çok hoşuma gitmişti. Anlatmaya kalksam beceremezdim bu kadar ama okuyunca "işte bu" demiştim...

"Hapishanede Nazım var. Tek başına. Erkal Nazım'ı oynuyor. Nazım, tek başına, tüm dünyayı dolduruyor hapishane koğuşuna. Koğuş öyle kalabalıklaşıyor ki iğne atsan yere düşmeyecek. Nazım çoğalıyor. Nazım çoğaldıkça Genco Erkal da çoğalıyor. Oysa tek başına sahnede. Çağdaş bir sahne büyücüsü, sıradışı bir yorumcu...İzleyin. Başka Nazım yok biliyorsunuz. Başka Genco Erkal da." Ayşegül Yüksel - Cumhuriyet


"Farklılık belki de Genco Erkal'ın bu kez hem şairi, hem şairin yarattığı kişileri oynamasından çok, o yaratma sürecini, yaratma ortam ve koşullarını, yaratıcılığını oynamasındaydı. Şairin aklından ve yüreğinden geçenleri en somut biçimde sanki gözlerimizle görüyor, ellerimizle dokunuyor, kendi yüreğimizde hissediyorduk. Ve yaratıcılığın gücüne olan sonsuz inancımız ve saygımız çoğalıyordu." Zeynep Oral - Milliyet

Alıntı:

Orjinal Mesaj Sahibi Banemin İlk defa böyle bir işe bulaştım, yani konu hazırlamaya... Öncelikle bu konunun hazırlanmasında emeği benden fazla geçen herkese teşekkür ederim.

Son olmasın ama Banemor abi..
Yeri doldurtulamayacak duayenlerden biri Genco Erkal
Ellerine sağlık

"Ey egosu boyundan büyük insan..
Bir gün ölüp toprak olacaksın. Bir tohum filizlenecek ot olacaksın, bir öküz seni yiyecek ve atık olacaksın.. Yani hep aynı kalacaksın."