Cimcimecik

"Yemek yemek" şeklinde bir ifade biçimini...

Yani "özçekim çekmek" iyi bir ses algısı yaratmıyor.

__________________
"Ne kadar az bilirseniz, o kadar şiddetle savunursunuz."

Bertrand Russell

Cimcimecik

Yalnız Güneş Dil Tezi ile öztürkçecilik konusunu karıştırma. Güneş Dil, öztürkçecilik akımının "yanlış yapmışısızdır" denilerek sona erdirilmesinden sonra gelir. Bütün diller nasılsa Türkçe, o halde öztürkçeciliğe gerek yok anlamına gelir.

Gurur duyulacak bir şey değil; bilim dışı olan bir tezle niye gurur duyulsun?

Atatürk'ün kendi kelime önerileri vardır. Mesela "üçgen"i, "artı"yı ve başka bazı terimleri o bulmuştur. Bunlar oldukça başarılı buluşlardır. TDK memurları gibi yapaylık ve iticilik taşımaz.

__________________
"Ne kadar az bilirseniz, o kadar şiddetle savunursunuz."

Bertrand Russell

Cimcimecik

Sevgili Sevda, siz bölümde başarılı olabilirsiniz; hatta buna eminim. Bu yaşta böyle bir forumda hem de yöneticilik yapıyorsunuz. Bu da demektir ki, epey anlayışı yüksek, düşüncesi gelişkin birisinizdir.

Ama bu bizim toplum olarak sorunumuz. Suç sizde değil, eğitim sistemimizde. Bakın bu konudaki kısır tartışmamıza. Ben başından beri niye itiraz ettiğinizi ve neden yanlış anladığınızı biliyorum. Dil dışı ögeler yüzünden yanlış anlıyor birbirini insanlar.

Mesela ben belediye otobüsünde çıkan tartışmayı izlerim bazen. İnsanlar birbirini bu dil dışı unsurlar nedeniyle yanlış anlar ve kavga gereksiz yere uzar. Oysa ben günlük hayatta kimseyle kavga etmeyen biriyimdir. Hiç böyle bir kavga yaşamadım bu kafar yıldır.

Sebebi de işte bu... Yabancı ögeler devreye giriyor ve herkes birbirine gardını alarak yaklaşıyor. Oysa ben ellerim aşağıda yaklaşırım. Gardımı almaya gerek görmem.

"Özçekim yapalım" demek de olmaz. Bu da çok itici ve kulak tırmalayıcı. Algı bozucu hatta. Pasta yapılır, ama fotoğraf yapılmaz. Bizim dilimizde fotoğraf, çekilir.

Zaten gerek yok bir karşılık bulmaya. Dünyanın tüm dillerine başka dillerden kelimeler girer. Tabii Amazon dili değilse. Bu kelime alışverişine karşı çıkmak gereksiz. Selfie deyince başka milletlerden insanlarla da anlaşabiliyoruz. Dillerin amacı anlaşmak değil mi?

Selfie'yi gündelik hayat bulup çıkardı. Ama özçekim'i birileri masabaşında türetti. İlkinin doğal, ikincisinin yapay durması bundan.

__________________
"Ne kadar az bilirseniz, o kadar şiddetle savunursunuz."

Bertrand Russell

Tntcool

Özçekim kısmen kullanılmaya başlandı. ‘’Oturgaçlı götürgeç’ tarzında tuhaf, insanın dilini zorlayıcı, ‘’otobüs’’e göre uzun bir kelime değil.

Selfie kelimesi daha baskın bir şekilde kullanılıyor olabilir ama ben Türkçe olanını tercih ediyorum ve ‘’selfie’’ ‘’word’’üne muhalefet ediyorum. Bugün ‘’televizyon’’ sözcüğünü değiştirmek imkansız olabilir ama yeni çıkmış ‘’selfie’’ sözcüğünün alternatifi ‘’özçekim’’ kullanılabilir.

Zaman gösterecek...


CEPTEN GÖNDERİLDİ

__________________
Ey, iki adımlık yerküre
Senin bütün arka bahçelerini gördüm ben!
Nilgün MARMARA

Supernatural

Türk tarih tezi ve Güneş dili teorisi için ayrı bir konu açacağım o yüzden ona cevap vermiyorum ama özçekim gayet güzel bir karşılık.
Ona bakarsan fotoğraf çekmek de mantıklı değil, neyi çekiyorsun nereye çekiyorsun? Ama kullanıyoruz çünkü o çekmenin ne anlama geldiğini biliyoruz, anlaşmazlıklar da zaten kelimelerden değil kelimelerin yüklendiği anlamları, bilmemekten çıkıyor.
Tabii ki özçekimin çekilp, yapılmayacak olduğunu düşünebilirsin ama meselâ bir özçekim alalım diyebilirsin, tıpkı ingilizce'deki ''take a photo'' gibi, Türkçe'ye fotoğraf çekmek olarak çevirilir ama aslında almaktır.

__________________

Cimcimecik

"Özçekim" kısmen kullanılıyor olabilir. "Özçekim çekmek" gibi bir kulak tırmalamasına da zamanla alışırız diyelim. Pek çok garabete alışmışız ve benimsemişiz. Bundan böyle belki de "özçekim almak" deriz. Vu da mümkün. Pek çok kelime ve deyim de zaten galat-ı eşhurdur. Mesela "çaydanlık" bir galat-ı meşhurdur. Doğrusu "çaydan" olmalıydı ama artık buna gönmeyi kimse önermez bile. Saçma olur öyle demek.

Dillerin içinde pek çok hatalı ve mantıksız kelime ve deyim vardır ama bunları alıp düzeltmeye kalkmak da ayrı bir saçmalık olur. Eldiven kelimesi Türkçe "el" ile farsça "üven" birleşiminden oluşmuş ve aslı "destüvan"a gidiyor. Farsça "desd"i "el" ile değiştirirken "desd"in -d'sini de çıkarmayı unutmuşlar!

Asıl üzerinde yoğunlaşmamız gereken husus şu:

"Zaten gerek yok bir karşılık bulmaya. Dünyanın tüm dillerine başka dillerden kelimeler girer. Tabii Amazon dili değilse. Bu kelime alışverişine karşı çıkmak gereksiz. Selfie deyince başka milletlerden insanlarla da anlaşabiliyoruz. Dillerin amacı anlaşmak değil mi?"

Buraya cevap verin lütfen. Niye dilde soyculuk ve ırkcılık yapalım? Niye herkesin bilip anladığı yabancı kökenli kelimeleri atıp yerlerine Türkçe kalıplara göre türetilmiş kelimeler kullanalım?

Dilde asıl önemli olan dilin bütünlüğüdür. Dil demek kelimeler demek değildir. Dil, içindeki kelimelere indirgenemez. Önemli olan bir dilin, o yabancı köklü kelimeleri alıp kendi bünyesinde sindirebilme ve özümleyebiilme yeteneğidir.

Bizim dilimiz bunu eskiden başarıyla yapabiliyordu. Ama artık bu durum ortadan kalktı. Yabancı köklü kelimeyi olduğu gibi alıp kullanıyoruz. Yazarken bile ait olduğu dilde nasıl yazılıyorsa öyle yazıyoruz.

Yani eskiden olsaydı "selfi" diye yazardık; şimdi böyle yazmak cahillik gibi algılanıyor.

Kelime girişleri o kadar hızlandı ki, teknolojinin ve internetin de etkisiyle... artık belli bir zaman geçip kelimeyi özümseme süreci tamamen kalktı. Baraj kalktı. Sel bastı dilimizi.

__________________
"Ne kadar az bilirseniz, o kadar şiddetle savunursunuz."

Bertrand Russell

Tntcool

Başka milleten insanlarla anlaşmak için zaten İngilizce kullanmak zorundasın. Aha işte o zaman kullanırsın "Selfie" yi.

Özçekim kullanmak ırkçılık değil, biz kimseye zarar vermiyoruz.

Senin bu "ellemeyelim, kabullenelim" tarzındaki yaklaşımın "teslimiyetçiliğin" bir kademe masum halidir...

__________________
Ey, iki adımlık yerküre
Senin bütün arka bahçelerini gördüm ben!
Nilgün MARMARA

Sevda

Cimcimecik

İngilizce bilmesen bile "selfi" deyince herkes anlar. Diyelim ki yoldan birinden fotoğrafını çekmesini istedin. "Foto" deyip parmağınla işaret ediyorsun, adam "yes, sure" deyip çekiyor fotoğrafını.

Fotoğraf kelimesine karşılık öztürkçe bir şeyler bulduğunu düşün. Mesela ışıgörü dedik diyelim. Adama "ışıgörü" desen adam şaşkın bakar.

Öztürkçecilik soyculuk demektir. Dilimize yerleşmiş bütün yabancı kökenli kelimelere karşı alerji duymak, onları sevmemek, onlara anpatiyle bakmak demektir. Bu ırkçılık sayılır pekala. Mesela "hayat" öztürkçe değil, o yüzden "yaşam" diyelim... "duvar" öztürkçe değil, "dikinti" diyelim vb...

Oysa dille ilgili sağlıklı olan tavır, dili kendi doğallığına bırakmakla olur. İdeolojik yaklaşım her yerde olduğu gibi dilde de zararlıdır.

"Ellemeyelim, kabullenelim"e itiraz ediyorsun. Peki ama sen de kabullenmiş değil misin? Her gün yüzlerce yeni yabancı kelime dile giriyor. Kapıda hagi birine savaş açacaksın? Birini engellesen diğer yüzlercesi giriyor.

Çağımız teknoloji çağı, internet çağı. Artık eski korumacı devir geçti. Bu imkansız.

Dilimiz adına yapabileceğimiz şey var ama. O da dilimizi zengin bir hâline getirmek. Gündelik konuşmalarımız birkaç yüz kelimeyi aşmıyor. Zamane gençleri her söze "aynen" diyor. Bu kötü...

Dilimizi zengin bir dil kılmanın yolu öztürkçecilikten geçmiyor.

__________________
"Ne kadar az bilirseniz, o kadar şiddetle savunursunuz."

Bertrand Russell

Cimcimecik

İşte niye yazı dilinde daha zor anlaşılıyor? Benim anlatmak istediğim şey yüzünden. Dil dışı unsurlar devreye daha çok giriyor. Mesela benim senden alıntı yapmamı sen sana itiraz olarak anladın. Oysa öyle bir niyetle yapmamıştım o alıntıyı.

Net olarak bu iyi bir örnek. Benim senden alıntı yapmış olmam dışında bir sebep gösterebilir misin o yanlış anlaman için? Hayır, değil mi?

Sonra ünlem işaretinin kullanılmasıyla ilgili tartışmamız. Orada da resmen "körler sağırlar birbirini ağırlar" muhabbeti gibi oldu. İşte dil dışı unsurlar yine devrede. Yani başka şey düşünüp başka şey yazmak... veya yazılanı kendi düşündüğü şey zannetmek...

Oysa bir cümlenin ne anlama geldiği net olmalıdır. Edebî bir metinde kasten bir muğlaklık oluşturulabilir. Ama bir tartışma metninde ifadelerin net olması gerekir. Ama bizler bu netliği aramıyoruz maalesef. Onun yerine kendi anlamak istediğimize veya anlayageldiğimize odaklanıyoruz.

Buna pek çok örnek gösterebilirim. Hatta bununla ilgili ayrı bir başlık bile açabilirim.

Yabancı kelimelerin bir dile girmesi o dili yozlaştırmaz. Aksine, zenginleştirir. Türkçemiz de bir göçer dili ve bir imparatorluk dili olduğu için komuş dillerden doğal olarak çok etkilenmiş ve binlerce kelime verip almıştır. Bunda yanlış bir şey yok. Aksi olsaydı tuhaf olurdu.

Sadece kelime almamışısz. Mesela inceltme ve uzatma sesini de fars dilinden alıp çok sevmişiz. O zamana dek dilimizde o ses yokmuş. Bu ses dilimizi daha müzikal kılmış.

Sizlere bu konuda Nihat Sami Banarlı'nın Türkçenin Sırları adlı kitabını öneririm. Çok değerli ve öğretici bir kitaptır.

Mesela mousepad yerine başka bir kelime kullanmak istiyorsunuz diyelim. O zaman neden ille de birebir çeviri düşünüyorsunuz? Fare altlığı daha sevimli olabilecekken neden süründürük gibi bir ucube akla gelebiliyor?

Yazılım ve donanım iki başarılı kelime. Bunlar varken software ve hardware demeye kalkmak gereksiz. Mouse artık biraz kalıcılaşıyor gibi. Onun yerine fare demek zor ve tuhaf oluyor. Buton diyoruz mesela, düğme demek olmuyor, gibi...

Yani dilde kararlar değil, süreç önemli oluyor. Zaman belirleyici oluyor. Hangisi kalıcı olacak, hangisi gidecek veya kalıcı olursa da anlam değişimi ne olacak, belli olmuyor.

Olası kelimesi buna bir örnek. İlk başta muhtemel kelimesi karşılığı önerilmişti ama şimdi hem muhtemel hem de mümkün karşılığında kullanılıyor. Bu da kötü bir şey.

__________________
"Ne kadar az bilirseniz, o kadar şiddetle savunursunuz."

Bertrand Russell