Trikale Nedir? | Tritikalenin Önemi | Tritikale Bakım

[@Mislina]

Trikale Nedir?

Tritikale ; Buğdayla çavdarın melezlenmesinden elde edilen yeni bir tahıl cinsidir.

Çavdarın makarnalık buğdayla melezlenmesinden dane tipi , ekmeklik buğdayla melezlenmesinden çayır tipi tritikale elde edilmektedir. Dane tipi tritikaleler daha cüsseli ve ıslaha uygundur. Dünyada üretimi yapılan tritikalelerin önemli bir kısmı dane tipi tritikalelerdir.

Tritikalenin boyu uzun , sapı kalın ve sağlam, yatmaya karşı son derece dayanıklıdır. Kardeşlenmesi buğdaya göre azdır. Başaklar buğday ve çazdara göre daha uzun, iri ve dolgundur. yeşil aksam çok hacimli ve kuvvetlidir. Ekmeklik buğday çeşitlerinden bir hafta önce çiçeklenir.

Dane doldurma süresi daha uzundur. Geç kalınmış hasatlarda dane dökmez.

Tritikalenin Önemi

Bügün ülkemizde hızla artan nüfusun gereksinimi olan hayvansal besin maddelerinin sağlanabilmesi ve hayvancılığın geliştirilmesinde talep edilen hayvan yeminin karşılanmasında gçlükler ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle yem sanayisi, yem üretiminde kullandığı maddeleri daha geniş çerçeve içerisinde değerlendirmek ve yem kaynağı olarak yeni bazı bitki cinsleri almak zorundadır. TRİTİKALE' de bu seçeneklerden birisidir.

Yeşil yem olarak tritikale, süt olum döneminde hasat edildiğinde % 22-24 oranında protein içerir; verim diğer tahıllardan önemli ölçüde yüksektir.Kuru madde yüzdesi buğday ve çavdara eşdeğer, yulaf ve arpadan yüksektir.Başta süt inekleri olmak üzere bütün hayvanlara silaj olarak verilebilir. Kurak ve kıraç alanlarda yani silajlık mısırın yetişmediği yerlerde mükemmel bir silaj bitkisidir.

Tritikale protein oranından çok, dengeli aminoasit dağılımının önemli olduğu kanatlı rasyonlarında tahıl kaynağı olarak kullanılabilir.

Yapılan araştırmalarda yumurta tavuklarının beslenmesinde tritikalenin, rasyonlarda % 30 oranında yer alabileceği; etlik piliçlerin rasyonlarında ise % 40 oranında bulunmasının mümkün olduğu bellirtilmektedir. Halen kanatlı rasyonlarında % 60 oranında mısır kullanıldığı ve mısırın çok büyük bölümünün yurt dışından sağlandığı düşünülürse, tritikalenin mısır yerine ikamesiyle yem maliyetleride önemli ölçüde dşecektir.

Bugünkü durumuyla tritikale, kaliteli buğdaylarla karıştırılarak un yapımında kullanılır. Tritikale unu, yumuşak buğday ununun kullanıldığı kek, pasta, erişte yapımına uygundur. Bu nedenle tritikalenini en doğru kullanım yeri şiimdilik yem sanayisidir.

İklim Ve Toprak

Tritikale buğday gibi serin iklim tahıllarındandır. İklim ve toprak isteği buğdağla aynıdır. Fakat buğday için elverişli olmayan ( Özellikle yüksek rakımlı yaylalarda, kumlu, az yağışlı ya da hastalık ve zararlıların buğdaya ağır zarar verdiği ) yerlerde tritikale buğdaya üstünlük sağlamaktadır.

Soğuk zararı nedeniyle arpanın kışlık olarak ekilmesinin riskli olduğu bölgelerde güvenle yetiştirilebilir. Yetişme tekniği araştırmalarına göre tritikale her toprakta yetişir. Toprak derinliği az, çorak, kurak, ve kışları sert geçen yüksek rakımlı dağ köylerinde buğday ve arpadan daha verimlidir.

Tohum ekimi ekim ayı içerisinde yapılmalı, bitkiler kışa kuvvetli girmelidirler. Ekimde tohum normu 18-20 kg/da olmalı ve tohum, srme ve rastığa karşı ilaçlanmalıdır. Yapılan denemelerde ( Kuru koşullar için ) saf madde olarak 6 kg/da azot miktarı dane rün için iyi sonuçlar vermiştir. Ekim ' de 15 kg/da DAP gübresi ve ilkbahar yağmurları geçmeden 10-12 kg/da % 33' lük Amonyum Nitrat gübresi tavsiye edilir.

Bakım

Bakım işleri diğer buğdaygillerle aynı olmakla birlikte değişen çevre koşullarından diğer tahıllara göre daha az etkilendiği için yabancı otlarla daha iyi rekabet eder; bunun sonucu daha kararlı bir verime sahiptir. Tarımın yeterince gelişmediği ve tarımsal girdilerin tam olarak sağlanamadığı yerlerde tritikale, çevreye uyum yeteneğinin ve genetik verim potansiyelinin yüksekliği nedeniyle geleceğin kültür bitkisi olarak görülmektedir.

Cemal BALCI

[@Mislina]

Tritikalenin Bitkisel Özellikleri:

Tritikale, makarnalık baba ebeveynden gelen özellikler ile yetersiz yağış alan kurak tarım alanlarına iyi uyum gösterir ve diğer tahıllara göre birim alandan daha yüksek tane verimi vermektedir. Tritikale, baba ebeveyn çavdar bitkisinden kötü yetişme koşullarına mukavemet özelliklerini aldığı için;Tuzlu tarım alanlarında, Bor fazlalılığı yani toksitesi olan arazilerde, molibden, çinko gibi mikro besin maddesi noksanlığı görülen tarlalarda, bazı hastalıkların görüldüğü problemli tarım alanlarında buğday ve arpadan daha iyi sonuç vermektedir. Bu gibi problemli alanlarda buğday ve arpa ancak 200-250 kg/da tane verimi verirken, tritikaleden 400 ile 500 kg/da arasında tane verimi alınmaktadır. Üretimi ülkemizde her geçen yıl artmaktadır. Hayvan yemi olarak dane, kaba yem üretiminde büyük potansiyele sahiptir.

Otlatma amacıyla triticale ekilebilir. Hazmolur protein ve lisin miktarı buğday ve arpadan daha yüksektir. Danede protein oranı %12-14, tür. Erken hasat olumuna gelir, dane dökmez, Harman olma kabiliyeti iyidir, demir, çinko, molibden gibi mikro besin maddeleri noksanlığına karşı arpa ve buğdaydan daha toleranslıdır. Kışa ve kurak koşullara toleransı iyidir. Yaprak hastalıklarına tarla koşullarında toleranslıdır. Tritikale tane ürünü olarak çoğunlukla hayvan beslenmesinde, bazen de hasıl olarak kaba yem üretimi ve otlatma için de yetiştirilmektedir. Özellikle tanesi kanatlıların beslenmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Tanesinin yemlik kalitesi mısır, buğday ve arpa ile eşit kalitededir. Dünyadaki toplam 2.9 milyon ha tritikale ekim alanın % 80’ni kışlık, %20’si yazlık olarak yapılmaktadır. Tritikale son yıllarda kaliteli buğday unuyla karıştırılarak pasta, bisküvi, ekmek, kek ve makarna yapımında da kullanılabilmektedir.

Gübreleme:

Tritikale tarımında en doğru gübreleme önerisi, toprak analizi sonuçlarına göre yapılabilir. Genel bir gübreleme önerisi olarak dekardan 600 kg ve üzeri dane verimi hedeflendiğinde, kuru koşullarda 12 kg/da, sulu koşullarda 14 kg/da saf azot yeterli olmaktadır.

Tritikale Tarımında Kuruda ve Suluda Kullanılacak Gübre Dozları: Fosforlu gübrelerin ekimden önce toprağa verilmesi, bitkiler tarafından ileri ki gelişme dönemlerinde kolay ve yeterli alınmasını sağlar. Azotlu gübrelerin tritikale üretiminde ideal uygulanması üçe bölünerek yapılır.

Kuruda birinci uygulamada üçte biri ekimden önce veya ekimle birlikte Amonyum sülfat (%21) veya 18-46-0 ile 20-20-0 kompoze gübrelerinden birini kullanarak dekara 20-23 kg, ikinci uygulamada diğer üçte biri Şubat ayı sonunda üre formunda 8-10 kg/da, son üçte birlik kısımda Mart ayı sonu veya Nisan ayı başında Amonyum nitrat (%26) formunda olmak üzere 16-18 kg/da hesabıyla tarlaya verilmesi uygundur.

Sulu koşullarda ise dekardan alınması hedeflenen verim daha yüksek olduğundan kuru koşullarda kullanılan gübre miktarların üzerine 2-3 kg/da daha ilave edilebilir. Hasat ve Depolama: Tritikale hasadı, normal buğday hasadı için ayarlı biçerdöver ile yapılabilir. Bitkiler hasat olumuna geldiğinde gündüzleri sabah çiğ kalkınca saat 10'dan sonra buğday gibi normal yükseklikten hasadı yapılır. Buğdayla yaklaşık aynı zamanda hasat yapılmaktadır. Hasatta danelerdeki rutubet %12’nin altında olması, emniyetli bir depolama için gereklidir.

Tahılların tümünde olduğu gibi ürün depoları temiz olmalı, depo içi sıcaklık 28oC altında ve ürün rutubeti %12’nin altında olmalıdır.

İl Tarım Müdürlüğü Tritikale Yetiştiriciliği - Mustafa Altındeğer

[@Tura]

Bilinmeyen bir konudur. Aydınlatıcı bilgiler var.
Paylaşım için teşekkürler @Mislina.

[@Çengelli İğne]

İlk kez duydum ve bilgi sahibi oldum.

Teşekkürler.

[@Ekin]

İlkkez duyduğum birşey. Öğrenmiş oldum. Teşekkürler...

[@nurideniz34]

Mislina teşekkürler..

[@OkyanusunKalbi]

Trikale ismini çavdar ekmeklerinde duymuşluğum var.

Yem açığına alternatif olarak üretilmiş ama insanlarda kullanmaya başlıyor artık.

Konu için teşekkürler.

[@Tura]

Orjinal Mesaj Sahibi OkyanusunKalbi

Trikale ismini çavdar ekmeklerinde duymuşluğum var.

Yem açığına alternatif olarak üretilmiş ama insanlarda kullanmaya başlıyor artık.

Konu için teşekkürler.

Aslı özellikle kanatlı hayvan yemi ancak, kaliteli buğday unuyla karıştırılarak pasta, bisküvi, ekmek, kek ve makarna yapımında da kullanılıyor.
Tek şart kaliteli buğday unu olacak. Merdiven altı üretime girdiği anda, yem yemiş oluruz.