Sonsuz Şehir: Roma'da Görülmesi Gereken 10 Yer

[@Efruz]

Orta Çağ İtalyası’nın aynası, Rönesans’ın parlayan şehri, farklı dönemlerin, ünlü sanatçıların elinden çıkmış eserlerin müzesidir adeta Roma.

Roma İmparatorluğu, İtalyan devletleri dönemi ve Modern İtalya’nın önemli kentlerinden olan Roma, bu üç dönemin de izlerini taşıyor. İşin güzel tarafı ise, çoğu tarihi Avrupa kentinin aksine, tarihin yaşandığı alanlar hâlâ gündelik yaşamın bir parçası Roma’da. Vespa’sının üstünde işe gitmekte olan bir kadının, tarihi bir takın altından geçip; eski zamanlardan kalan kolonları arkasında bırakması, Roma’nın günlük yaşamında alışmış bir an.

Roma'yı nasıl tanımlarsınız sorusuna verilebilecek en güzel cevaplardan biri kentin sonsuzluktan gelip sonsuzluğa giden bir yapıya sahip olmasıdır. Oldukça verimli ve uzun bir geçmişe sahip kentin tarihi hazinesi daha çok merkezde, şehrin yüzölçümünden çok daha küçük bir alanda toplanmıştır.

Roma kozmopolit diyebileceğiniz kentlerin en kozmopolit olanıdır. Roma'da geçireceğiniz her an yepyeni bir kültürle tanışırsınız. Sanat, heykelcilik, müzik, tarih, edebiyat, felsefe ve psikolojiye dair ne varsa kentte bulmanız mümkündür.

Roma Şehrinin Arması

Roma Şehrinin İtalya'daki Konumu

Kaynak: Derleme
Resimler: Vikipedi ve Flickr

[@Efruz]

Dünyanın metrekare başına en çok turist düşen, bu turistler başına da en çok papaz, kardinal ve rahibe düşen ülkesi: Vatikan.

Sarmaşığın duvarın dört bir yanını sarması gibi Vatikan da, yıllar süren kuşatma altındaki kale gibi Roma’nın adeta içine hapsolmuş.

Günümüzde Vatikan diye bilinen yerleşim alanı yeryüzündeki tek “Tanrı–Kenti” statüsündedir. Vatikan bu özelliği nedeniyle “Kutsal–Kent”tir. Bu Tanrı–Kenti aynı zamanda bir “Devleti” içinde barındırır. Vatikan yeryüzündeki tek “Tanrı–Kenti ve Devleti”dir.

Vatikan’ın bugünkü statüsü 1870’de İtalya’da bulunan Papa–Devletleri’nin, İtalyan Ulusal Birliği’nin kurulabilmesi amacıyla ilga edilmeleriyle başlamış ve son hukuki şeklini Faşist Diktatör Mussolini ile Vatikan’ın Dış İşleri Bakanı Kardinal Gaspari arasında 26 Ekim 1926’da imzalanan “Concordat” (Mukavele) ile almıştır. Böylelikle Vatikan İtalya’da “devlet içinde devlet” statüsü edinmiştir. Vatikan’a tüm girişler Roma’nın sınırlarından yapılabilmektedir. Diğer bir deyişle Vatikan, İtalya Devleti’nin tüm haklarından yararlanabilen fakat kendi bayrağına ve egemenliğine sahip ayrı bir devlettir.

Öğretiye göre “Vatikan’da öğrenilen sırlar öbür dünyada bile açıklanmaz.” Vatikan’ın sırlarını açıklayanların ve nesiller boyunca ailelerinin canları ve malları güvenlikte olmaz. Çünkü Vatikan gerçekten de inanılması güç sırları barındıran, gizli geçitleri, şifreleri ve yeraltı yollarıyla tam anlamıyla “esrarengiz” sayılan bir yerdir ve bu şöhretini de yüzlerce yıldır sadece kendisine sakladığı sırlarının başkalarınca öğrenilebilmesini önleyerek edinmiştir.

Bir ibadet yeri ve dini merkez olan Vatikan, yılın her ayı ziyaret için uygundur.

Aziz Petrus Meydanı, devletin en ünlü meydanı, dünyanın da en büyük meydanlarından biridir. Meydan, Aziz Petrus Bazilikası'nın önünde yer alır.

Meydanın bügün ki sütünlü mekanlara ve düzene sahip olmasında ünlü heykeltraş Gian Lorenzo Bernini on yıllar süren çaba harcamıştır. Yapılışına başlandığı dönem içerisinde Papalık tarafınca yapılar ve görsel heykeller üzerine yasaklar ön görüldüğünden yapılar klise otorotilerince ön görülen şekilde yapılmıştır. Meydanın ortasında elips alan çevresinde süslü su şelalesi yer almaktadır. Orta kısımda ise 25,5 metre yüksekliğinde bir Mısır obeliski bulunmaktadır. Onelisk Mısır dönemi içerisinde bilinmeyen bir firavun tarafından diktirilmiştir. Dikili taşın üzerinde bir Çapraz Haç yer almaktadır. Papa her yılbaşında meydanda toplanan Katolik ve diğer mezhepten dinleyicilerine seslenerek mesajlarını okumaktadır.

Aziz Petrus Bazilikası veya San Pietro Bazilikası, Roma'daki en büyük 4 bazilikadan ikincisidir. Vatikan'daki en göze çarpan binadır. Kubbesi ile Roma'nın siluetindeki en önemli parçalardan biridir. Hıristiyanlığın en büyük kilisesidir.

İstanbul'un Fethi'nden sonra, Kızılelma'nın, Roma'da bulunan Saint-Pierre Kilisesinin mihrabındaki altın top olduğu ileri sürülmüştür.

Papalık tarafından yapımı 1507’de durdurulan Basilica di Santa Petronius içerisindeki astronomik saat ve Muhammed’in de yer aldığı dünyada benzeri olmayan cennet-cehennem freski görenleri hayrete düşürmektedir.

Sistine Şapeli, Katolik Kilisesi'nin lideri Papa'nın resmi ikâmetgahıdır.

Vatikan devletinin en ünlü mekȃnlarından biri olan Sistine Şapheli, günümüzde Vatikan müzeleri güzergȃhına dahil edilmiştir. Papa seçimlerinin yapıldığı mekȃn olmasıyla tanınır.

Şapelin içindeki duvarlarda Kutsal kitap kaynaklı onlarca sahne ve papaların portreleri resmedilmiştir. Botticelli, Perugino, Ghirlandaio ve Signorelli gibi 15. yüzyılın ünlü İtalyan Rönesans ressamlarının eserleri duvarlarda yer almaktadır.

Döşemede 15. yüzyıla ait çeşitli renkli geometrik mermer kompozisyonlar bulunmaktadır.

Yapıya en büyük ünü kazandıran eser grubu ise şüphesiz olarak Şapel tavaninda bulunan 1508-1512 döneminde Michelangelo tarafından hazırlanan ve içlerinde ünlü "Adem’in Yaratılışı" ve "Kıyamet Günü" fresklerinin de bulunduğu sahnelerdir. Michelangelo'nun freskleri 1984-1994 yılları arasında restore edilmiştir. Ortaya çıkan renkler öngörülenden çok daha parlak olduğu için şaşkınlık yaratmış ve restorasyon eleştirilere uğramıştır. Oysa uzun yıllar boyunca Michelangelo'yla özdeşleştirilen koyu renklerin, yüzyıllar boyunca biriken kir tabakalarının sonucu olduğu ortaya çıkmıştır.

Sistina Şapeli'nin tavanındaki en ünlü sahnelerden biri Michelangelo'nun Adem'in Yaratılışı

Vatikan Bahçeleri, Vatikan'ın güneyi ve kuzeybatısında bulunan ve ülkenin yarısından fazlasını kaplayan bahçe ve parklardır. Bahçelerin içinde Vatikan Radyosu gibi bazı binalar mevcuttur.

23 hektarlık bir alanı kaplayan bahçeler 44 hektarlık bir alanı olan Vatikan'ın yarasından fazlasını oluşturur. Bahçelerin en yüksek noktası deniz seviyesinden 60 m yüksektedir. Kuzey, güney ve batıda bahçeleri taş duvarlar çevreler.

Bahçe ve parklar Rönesans ile Barok dönemlerinde kurulmuştur ve birçok çeşme ve heykelle bezenmiştir. Yeraltında 2009 yılı itibarıyla kullanımda olmayan pek çok kaynak vardır. Büyük bir bitki çeşitliliğine sahip olan bahçeler biyotop olarak nitelendirilmektedir.

Papa'nın Kabul Günü

Papa'nın kabul günü genellikle kışın haftada bir kez çarşamba günleri Vatikan şehrinde, yazın ise Roma'ya yaklaşık 40 km. uzaklıktaki Castel Gondolfo'da gerçekleştirilir.

Bu genel kabul gününe katılmak için Prefetto della Casa Pontificia, 00120 Città del Vaticano adresinde bulunan büroya başvurmak gerekir. Katolik dinine mensup olanların bağlı olduğu kiliseden bir yazı getirmesi istenmektedir.

Papa'nın kabul gününe katılacak kadınların, uzun kollu, başı kapalı, koyu renkli veya dikkati çekmeyen sade giysilerle; erkeklerin ise koyu renkli ceket ve kravatla katılmaları gerekmektedir.

Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Bilgiler

Vatikanı gezerken dikkat etmeniz gereken bazı şeyler vardır. Bunlardan belki de en önemlisi güvenliğinizdir. İtalyan polisi sadece St. Peter Meydanı'nın korumasını üstlenmiştir. Vatikan'ın geriye kalan kısmında koruyacak polis ya da askeri güç yoktur. İsviçreli Muhafızlar ise sadece Aziz Petrus Bazilikası'nda görevlidir. Vatikan'ın çevresi yüksek duvarlarla kaplıdır ve sürekli kameralarla izlenmektedir. Kendinizi Biri Bizi Gözetliyor evinde yaşıyor gibi hissedebilirsiniz. Ayrıca Katolik dininin merkezine geldiğinizi unutmamalısınız. Bu nedenle gezerken çok dikkat çekici kıyafetler giymemeye özen göstermelisiniz.

[@Efruz]

Trastevere, Vatikan'ın güneyinde, Roma'nın 13. idari bölgesidir. Logosunda kırmızı zemin üzerinde altın başlı bir aslan bulunmaktadır.

Geceleri yerliler ve turistler restorantlarda ve barlarda toplanırlar ama bu Trastevere'nin kendi özelliğidir. Bölge aynı zamanda bir çok yabancı akademik enstitülere, Amerika Üniversitesi ve John Cabot Üniversitesi (ikisi de özel Amerikan üniversiteleri)ne ev sahipliği yapmaktadır, Roma'daki Amerikan Akademisi, Thomas More'un Serbest (Liberal olarak da kullanılabilir) Sanatları Roma Kampüsü, Kanada Üniversitesi Waterloo Mimarlık Okulu ve Amerikan Pratt Enstitüsü mimarlık okulu da uluslararası öğrencilere ev sahipliği yapmaktadır.

Bu bölgenin eşsiz özelliği sanatçıların, yabancı gurbetçilerin ve bir çok ünlü insanın ilgisini çekiyor olmasıdır. 60'larda ve 70'lerde, Amerikan müzisyen ve söz yazarları Frederic Rzewski ve Richard Teitelbaum -ki kendileri Musica Elettronica Viva adlı gruptalardı- Via della Luce'de yaşadılar. Sergio Leone Spagetti Westerns'in direktörü Viale Gloriso'da büyümüştür( onun anısına mermer plaklardan apartmanın duvarına anıt yapılmıştır) ve orda Katolik özel okula gitmiştir. Ennio Morricone film müziği yazarı da aynı okula gitmiş ve bir yıllığına Sergio Leone ile aynı sınıfta okumuşlardır.

[@Efruz]

Palatino Tepesi, Roma'nın yedi tepesi'nden en merkezde olanı ve Roma kentinin tarihi kalıntılar açısından en zengin bölgesidir.

İngilizce saray anlamındaki "palace" sözcüğünün etimolojik kökenini oluşturur.

Roma mitolojisi'ne göre, Palatino Tepesi Romulus ve Romus'un dişi bir kurt tarafından bulunarak hayatlarının kurtarıldığı yerdir. Yine bu efsaneye göre, karısı Acca Larentia ile birlikte çocukları büyütecek olan çoban Faustulus bebekleri burada bulmuştur. Burada yetişmişler ve Romulus Roma'yı kurmaya karar vermiştir.

Roma'nın kökleri Palatino'dadir. Gerçekten de, son zamanlarda yapılan kazılara göre bu bölge aşağı yukarı MÖ 1000 yılından itibaren yerleşim görmeye başlamıştır.

Cumhuriyet dönemi (MÖ 510–c.MÖ 44) boyunca birçok zengin Roma yurttaşı burada ikamet etmiştir. Augustus (MÖ 63–14), Tiberius (MÖ 42–37) ve Domitian'a (51–96) ait sarayların kalıntıları hala görülebilir. Augustus, aynı zamanda evinin yanına bir de Apollon tapınağı yaptırmıştır.

Palatino tepesi, ayrıca Lupercalia festivaline de ev sahipliği yapmaktaydı.

[@Efruz]

Circus Maximus, Roma'da antik bir hipodrom ve kitlesel eğlenceler için toplanma yeridir.

Roma'da, Aventine ve Palatine tepeleri arasındaki vadiye inşaa edilmiş olan yapının bulunduğu alandan başlangıçta Roma'nın Etrüsk'lü kralları tarafından halk oyunları ve eğlenceler için faydalanılmıştır. kesin olarak ilk oyunlar olan Ludi Romani (Roma Oyunları), Roma'nın ilk Etrüsk kökenli kralı olan Tarquinius Priscus tarafından bu alanda sahnelenmiştir. Bir süre sonra Circus, 2. yüzyıl'da Yunan etkisiyle düzenlenen halk oyunlarının ve festivallerin yapıldığı bir yer haline geldi.

Circus'un şimdi çimle kaplı yarış pisti spina haricindeki diğer bölümleri hakkında çok az şey bilinir. Başlangıç kapısının bazı bölümleri ele geçmiş olsa da oturakların bir çoğu tahrip edilmiş ve parçaların bir çoğu Ortaçağ Roma'sında yapı malzemesi olarak kullanılmıştır.

2006 Dünya kupası final maçını seyretmek için bir araya gelmiş seyirciler

[@Efruz]

Appian Yolu, MÖ 312 yılında Romalı yüksek bir memur ("censor") olan Appius Claudius’un yapımına önderlik ettiği 660 km uzunluğundaki Romalıların yapmış olduğu yoldur

Yol Roma'dan İtalya'nın batı kıyısı boyunca güneye uzanmakta sonra doğu'ya dönerek Adriyatik denizi kıyısındaki Brindisi'ye oradan da Otranto'ya gitmekteydi.

[@Efruz]

İtalya'nın başkenti Roma'da bulunan Flavianus Amfitiyatro olarak da bilinen Kolezyum bir arenadır. Usta bir komutan olan Vespasianus tarafından MS 72 yılında yapımına başlandı ve M.S. 80 yılında Titus döneminde tamamlandı. Daha sonraki değişiklikler Domitian hükümdarlığı zamanında yapılmıştır.

İmparatorlar burada Roma halkını eğlendirmek için ve biraz da kendi eğlenceleri için gladyatör dövüşleri düzenlerdi. Bunlardan başka pek çok halk gösterileri, taklit deniz savaşları, hayvan avcılığı, infazlar, meşhur savaşların yeniden canlandırılması, klasik mitolojiye dayanan dramalar olurdu. Kolezyum daha sonra barınma yeri, iş dükkânları, dini kışlalar, istiham, taş ocağı, Hıristiyan türbesi olarak çeşitli amaçlarla kullanıldı. Asıl adı Arena iken, sonradan, girişteki heykelin adını aldı. 7 Temmuz 2007 tarihinde, Dünyanın Yeni Yedi Harikası'ndan biri seçildi.

Günümüzde depremden dolayı harap vaziyette olmasına ve taşlarının çalınmasına rağmen Kolezyum, Roma İmparatorluğu'nun uzun zamandan beri ikonik sembolü olarak görülür. Bugün modern Roma'nın en çok turist çeken yerlerinden biridir.

Ayrıca Roma Katolik Kilisesi ile yakın bağlantıya sahiptir. Paskalya öncesi Cuma günü Papa amfitiyatroda fener alayı düzenler.

Kolezyum'un resmi de İtalya'da basılan 5 sent/euro bozuk parasının arkasına basılmıştır.

[@Efruz]

Panteon, ilk olarak Antik Roma'nın tüm tanrıları için tapınak olarak inşa edilmiş bir yapıdır. Panteon kavramı bugün içinde meşhur kimselerin gömülü olduğu anıtlar için kullanılır. Tüm Roma yapıları içinde en iyi korunmuş olanı ve muhtemelen de dünyada döneminin en iyi korunmuş binasıdır. Tarih boyunca hep kullanılmıştır. Günümüze kalan binanın tasarımı genellikle Trajan'ın mimarı Şamlı Apollodorus'a atfedilir ancak imparator Hadrianus veya onun mimarlarına ait olması muhtemeldir. 7. yüzyıldan bu yana Hıristiyan kilisesi olarak kullanılan Panteon Roma'daki en eski betonarme kubbeli binadır. Bu kubbenin çapı 43 metredir. Bu kadar geniş çaplı bir kubbenin betondan yapılması da o günün teknolojisiyle hala bir soru işaretidir.

[@Efruz]

Capitoline Müzeleri, Capital Tepesi'nde bulunan sanat ve arkeolojik müzeler grubudur.

Müzelerin tarihi koltukları, Konservatuar Sarayı'nda ve Yeni Saray'da, yamuk meydanın merkezinde karşı karşıyalar. Bu Michelangelo Buonarroti tarafından 1536 yılında tasarlanmıştır ve 400 yılı aşkın bir sürede gerçekleştirilmiştir.

Papa 6. Sixtus önemli bir antik bronz koleksiyonunu Roma halkı için bağışladı ve onlar Capital Tepesi'ne yerleştirildi. O zamandan bu yana müzelerin koleksiyonu çok sayıda Antik Roma heykelleri, yazıtlar ve diğer eseler; ortaçağ koleksiyonu ve Rönesans sanatı; mücevher ve sikke koleksiyonu ve diğer eşyaları içerecek şekilde büyüdü.
Müzeler Roma yönetimine aittir ve onlar tarafından işletilir.

Piazzanın merkezinde İmparator Marcus'un bir atlı heykeli vardır. Bu kopya olanıdır, orjinali Capitoline Müzesi'ndedir. Birçok Romalı heykel ortaçağda Hıristiyan kilisesi tarafından yıkılmıştır. Bazı inanışlara göre bu heykel İmparator Constantine'i tasvir ediyor, ama bu yanlıştır.

[@Efruz]

Borghese Galerisi, Roma'da bulunan bir sanat galerisidir. Eski Borghese Pinciana Villası'nda bulunmaktadır. Bahçeleriyle bu binanın tamamlayıcı bir parçasıdır. Günümüzde turistler tarafından oldukça ayrı düşünülmektedir.

Galleria Borghese evleri, resim, heykel ve antika koleksiyonunun önemli bir parçasına, Papa Paul V'in yeğeni Kardinal Scipione Borghese tarafından ev sahipliği yapmaya başlamıştır.

Villa, mimar Flaminio Ponzio tarafından yaptırılmıştır. Taslaklar Scipione Borghese tarafından geliştirilmiştir.

The Galleria Borghese’nin iki kat arasında yirmi odası bulunmaktadır. Zemin kat çoğunlukla M.Ö 1-3. Yüzyıl klasik antikalarına, (1834 yılında, Roma dışındaki Torrenova, Via Casilina’da, Borghese arazisinin üstünde bulunan M.Ö. 320-30 yıllarına ait ünlü gladyatörler mozaiği dahil.) klasik ve neoklasik heykellere –Venus Victrix gibi- ayrılmıştır.

Dekoratif düzeni, ilk odada bir trompe l’oeil [bir çeşit resim tekniği] tavan fresk içerir. Sicilyalı Mariano Rossi tarafından yapılmıştır. Rossi foreshortening’i [Perspektifin bir türü] o kadar güzel kullanır ki, neredeyse üç boyutlu gözükür.