Türkan Saylan (13 Aralık 1935 - 18 Mayıs 2009)

[@OkyanusunKalbi]

Uğur Dündar'ın kaleminden müthiş bir Türkan Saylan yazısı

Hiç unutmuyorum, 1977 baharıydı. Doğanın gelinlik kızlar gibi renklendiği günlerin birinde, Profesör Dr. Türkan Saylan ile, onun, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi”ndeki odasında buluştuk.

Türkan Hoca, Türk insanının filmlerden, romanlardan tanıyıp korktuğu, hatta doktorların bile yanlarına yaklaşmaya cesaret edemediği cüzzam (lepra) hastalarının tedavisi için savaş vermeye başlamıştı. Yurdu karış kırış dolaşıyor, karşılaştığı her cüzzam hastasını yeni bulunan bir ilaçla tedavi ediyordu..Bu amaçla Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi”nin arka tarafında, ağaçlar arasında, çukur bir yerde inşa edildiği için uzaktan hiç fark edilmeyen küçücük Lepra Hastanesi de bu çabanın odağı olmuştu…

O yıllarda TRT nin tek kanallı televizyonuna yaptığım programlar büyük ilgi görüyordu. Hoca ile buluşmamız da, onun çağrısı ve toplumu bilgilendirme amaçlı bir program ricasıyla gerçekleşmişti.

Mütevazı odasında “Bakın çocuklar!” diyerek başladığı konuşmasında, toplumun cüzzamı (lepra) yeterince tanımadığını, abartılı filmlerden ve romanlardan kaynaklanan gereksiz bir korkunun insanlara egemen olduğunu anlattı. İlginç örnekler verirken, bağışıklık sistemi güçlü olanlara bu hastalığın kolay kolay bulaşmadığını, hatta bazen evli olan çiftlerde bile, hastalığa yakalananın diğerine bulaştırmadığını gördüğünü söyledi.

Benim içim rahatlamıştı. Ama kameraman ve sesçi arkadaşlarımın ürkekliği hala sürüyordu. Onları kendilerine bulaşmayacağı konusunda güçlükle ikna ettikten sonra hep birlikte kalkıp, Bakırköy”e, o minik kliniğe gittik. Çekinerek girdiğimiz yer, bir yatakhane görünümündeydi. Hoca o yataklardan birine doğru gitti. Karşılaştığımız görüntü anlatılacak gibi değildi.

Yatağın üzerinde oturan hastanın bacakları dizlerinden, kolları dirseklerinden itibaren erimişti. Kulakları ve burnu yoktu, gözleri görmüyordu… Türkan Hanım, yavrusunun saçlarını okşayan bir anne şefkatiyle yaklaşıp:

“Nasılsın (……) Hanım?” diye sordu.


Et ve kemik topu görünümündeki kadın, Hoca”nın sevgi dolu ellerine, eli olmayan kol kemikleriyle sıkı sıkıya sarılıp;

“İyiyim Hocam, çok iyiyim, Allah sizden razı olsun!” dedi.

Hocanın sevgi ve şefkat dolu yaklaşımı, hastanın verdiği cevap, o ana kadar “Acaba bana da bulaşır mı?” korkusuyla çekingen yaklaşımlar sergileyen ekip arkadaşlarım için de büyük bir motivasyon kaynağı olmuştu. Artık kendimizi hastalara çok yakın hissediyorduk. Hasta kadının yüzündeki gülücükler, televizyon çekimi yaptığımız gün boyu hiç eksik olmadı.
O gün bir acı gerçeği daha öğrendim. Türkan Hoca gelinceye kadar hastalar doktorlarla pek yakın bir temas içinde olamamışlar. Hatta bir hasta, tüylerimi ürperten anısını paylaşırken aynen şunları söyledi:


Daha önce tıbbiye mezunları bizi görmeye gelir ve şu karşıki tepenin üzerine dizilirlerdi. Hocaları da uzaktan bir şeyler anlatırdı. Biz hastalar, “Doktorlara hoş geldiniz demek için elleri bulunmayan bileklerimizle kopardığımız çiçekleri onlara vermek üzere yaklaştığımızda, hepsi adeta çil yavrusu gibi hastane bahçesinin içlerine doğru kaçışırlardı.”


Türkan Hoca, işte böylesine yüce bir bilim abidesiydi. Olağanüstü çabayla Türkiye”de cüzzamın neredeyse kökünü kazıdı. Binlerce hastayı topluma, ailelerine kavuşturdu…


Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği”nde neler yaptığını, ne denli büyük başarılara imza attığını belirtmeye hiç gerek duymuyorum.


Ama gelin görün ki, fazilet cellatları, eli öpülesi, anıtı dikilesi bu çağdaş Türk kadınına şeytanın bile akıl edemeyeceği iftiraları yağdırmakta yarış ettiler…


Ama ne oldu?


Türkan Hoca bir efsane oldu.


Bir Türkan saylan ölür, bin Türkan Saylan doğar… Başımız sağ olsun…



******


Bende hoşuma giden bir yazıyı paylaşmak istedim...Türkan Saylan, Türkiye'ye gerek tıp, gerekse eğitim alanlarında emek vermiş kişiler arasındaydı....Hakkı asla ödenmez...Bir Türkan Saylan ölür, bin Türkan Saylan doğar...Allah rahmet eylesin...

Katkılarınız için teşekkürler ReaL ve Lale...

[@LaLe]

Meyve veren ağaç taşlanırmış.


Teşekkürler Okyanus, güzel bir yazı

[@Öykü]

Teşekkürler arkadaşlar güzel bir paylaşım olmuş.Türkan Saylan hanımefendiyi bende tanıma şansına sahip oldum, güleryüzlü, sevimliydi. Kendisini saygıyla anıyorum. Mekanı aydınlık olsun.

[@LaLe]

Gandhi ödüllü, adanmış bir hayat

Prof. Dr. Türkan Saylan, 1935 yılında İstanbul'da doğdu. Kandilli Kız Lisesi'nden sonra İstanbul Tıp Fakültesini kazandı. Bir yandan çocuk büyütürken tıp fakültesini bitirdi. Uzmanlığını deri ve zührevi hastalıklar alanında yaptı. Türkiye'de bu alanda ihtisas yapan yedinci kadındı.

'Muhalifiz, Onurluyuz'


1976’da lepra (cüzam) çalışmalarına başladı. İstanbul Lepra, Deri ve Zührevi Hastalıklar Hastanesi’nin kurulmasında öncülük etti. Türkiye’yi karış karış gezerek cüzam hastalarını tedavi etti, bilgilendirdi. Cüzamla mücadeleye başladığında Türkiye’de 10 bin cüzamlı kişi vardı. Şu an yılda sadece 5-10 yeni olgu görülüyor. Saylan ‘Biz büyük bir aileyiz’ dediği hastalarının sadece tedavisiyle kalmadı. Onlar için projeler üretti, çocuklarının okumasına önayak oldu. Cüzamla savaş konusunda kazandığı başarılar nedeniyle 1986’da Uluslararası Gandhi Ödülü’nü aldı. 2006’ye kadar Dünya Sağlık Örgütü’nün lepra danışmanıydı. Uluslararası Lepra Birliği ’nin (ILU) kurucu üyesi ve başkan yardımcısı oldu.

Anadolu’yu gezerken karşılaştığı gerçeklere sırtını çeviremeyeceğini söyleyen Saylan, iki oğlunun yanı sıra binlerce çocuğun annesi olmayı tercih etti. 1989’da Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) kurdu. 20 yıldır Kandilli Kız Lisesi Kültür ve Eğitim Vakfı’nın başkanlığını yaptı. Öğretim Üyeleri Derneği’nin kurucusuydu. 2001-2007 arasındaYÖK üyeliği yaptı. Başbakanlık İnsan Hakları Danışma Kurulu üyeliği ve İstanbul İl İnsan Hakları Kurulu üyeliklerinde bulundu. 2007’de Ankara Tandoğan ve İstanbul Çağlayan’daki Cumhuriyet mitinglerinin organizasyonunda rol aldı.

Saylan, hayatının büyük bir bölümünde kanserle mücadele etti, etmeye de devam ediyor. Bu yıl kazandığı Vehbi Koç Vakfı’nın 100 bin dolarlık Koç Ödülü’nü yine kız çocuklarının eğitimine bağışlayan Saylan, Radikal’e “En değerli şeyim saatim” demişti.

(Radikal)

[@Banemin]

En değerli şeyi saatiymiş...

Verilen zamanı ne kadar güzel kullandığından belli.


Teşekkürler Lale...

[@tara]

Muhtesem ,örnek bir entellektüel Aydin ,yurtsever, Ayse Kulinin Türkan isimli romanini okumustum, Anadoluda lebra hastalarini tedavide verdigi mücadele o ilkel sartlarda böyle bisey olamaz cani pahasina insanlari tedavi ediyor.

Onunlada kalmiyor iylesen hastalarina is kalacak yer buluyor.Bir iki cümleyle anlatilamaz mekani cennet olsun.

Realin yazisinda gördümki bayagi ödül almis icim rahatladi .

[@ReaL]

Bir kişinin değerli olması / olabilmesi için illa ki Müslüman mı olması gerekir?

Ölesiye bir Atatürkçü idi..

Hazmedilemeyen bu...

[@Basakca]

Son nefesini verene kadar çalıştı.Okula gidemeyen kızlarımıza destek oldu.Son demlerinde aldığı ödül ise bir takım yaftalarla içeriye tıkmaya çalıştılar.En çok da bu koyuyor insana...Bu ülkeye ve cumhuriyetimize adadığı hayatını,başarılarını hiçe saymaları...

[@Basakca]

Türkan Saylan Hocamız 76 Yaşında

Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD), Cüzzamla Savaş Derneği ile Vakfı ve Uluslararası Lepra Birliği’nin (ILU) kurucusu Prof. Dr. Türkan Saylan, doğumunun 76. yılında bugün İstanbul’da düzenlenecek bir dizi etkinlikle anılacak. Kanser tedavisi gördüğü sırada Ergenekon soruşturmasının son dalgasında evi aranan Prof. Dr. Türkan Saylan, 18 Mayıs 2009 yılında yaşamını yitirmişti.

ÇYDD’den yapılan açıklamada, “13 Aralık tarihinde Türkan Hocamızı sevgi ve özlemle anacağız” denildi.

Cüzzamla Savaş Derneği ve ÇYDD, bugün saat 10.00’da İstanbul Lepra Hastanesi Toplantı Salonu’nda bir araya gelecek. “Türkan Saylan Belgeseli”nin gösteriminin ardından saat 12.30’da ÇYDD üyeleri, Prof. Dr. Türkan Saylan’ın Zincirlikuyu’daki mezarı başında bir araya gelecek. 

ÇYDD Kadıköy Şubesi de akşam saat 19.00’da Kadıköy Belediyesi Brifing Salonu’nda “Dostları Türkan Saylan’ı Anlatıyor” adlı etkinlik düzenleyecek. Etkinliğe ÇYDD Başkanı Prof. Dr. Aysel Çelikel, Prof. Dr. Ayşe Yüksel, Prof. Dr. Mehmet Zaman Saçlıoğlu, gazetemiz yazarı Dr. Erdal Atabek, Gökşin Sanal, avukat Ali Gürbüz ve Sema Murat konuşmacı olarak katılacak.

[@SuLTaN]

Çıkan söylentilere binaen konuşuyorum: Bir insan, neye kime inanmış olursa olsun; canını dişine takarak bir kişiye dahi yardım etmeye çalıştıysa, bir çocuğun gülümsemesine, bir hastanın iyileşmesine katkıda bulunduysa ona saygı duymak gerekir. Bunca kin, bunca karalama, ayıplama niye? İnsanlar, insanları sevmiyorlar; bununla kalmayıp saygı da duymuyorlar...

İnsanlığa bir gülümsemeyle bile katkıda bulunan herkese teşekkürler.

Mekânı cennet olsun.