Kariye Kilisesi - Müzesi (Chora) | İstanbul

[@LaLe]

Tipik bir Bizans mimarisi olan Kariye Kilisesi’nin yapılış tarihi kesin olarak söylenemese de, 15 yüzyıllık bir geçmişi olduğu biliniyor.

Kariye’nin orijinal adı ‘Chora’dır. ‘Şehrin uzağında kalan, kırsal alan’ anlamına gelir. Hakikaten Kariye bugün bile, beton blokların dibinde, gürültülü, kalabalık ve büyük İstanbul’a kopyalanıp yapıştırılmış bir ‘iç kasaba’ görünümündedir.

Fevzipaşa Caddesi’ni Vezneciler yönünden Edirnekapı’ya doğru sırayla sağdan, İtfaiye, Fatih Camisi, Fatih Eski Çarşısı, Karagümrük Stadı ve aralara dizilmiş gelinlik-çeyiz mağazalarını ve yol boyunca günün iş saatlerinde bir renk cümbüşüne dönüşen kalabalığı geçip ikinci büyük surlara yaklaştığınızda; turistik olduğunu anladığınız ‘Kariye’ tabelasını görürsünüz. Eğer merak edip tabelanın işaret ettiği mahalleye dönerek yaklaşık beş yüz metre beton apartmanların gölgesinde yürürseniz, sizi bulunduğunuz gürültülü, kalabalık ve büyük İstanbul’a ‘kopyalanıp-yapıştırıldığını’ sandığınız harikalar ötesi bir iç kasaba karşılayacaktır. Burası, Arnavut kaldırımlı sokaklarında yürürken kendinizi takvimini tuttuğunuz tarihin epeyce gerisine düştüğünüzü hissedeceğiniz Kariye semtidir...

Chora olan orijinal adı; Unkapanı-Yenikapı hattında Bizanslılar tarafından yapılan birinci surların dışında, ‘şehrin uzağında kalan, kırsal alan’ anlamındadır.

Civardaki masum ve şirin ahşap yapılarıyla, otantik ve romantik kafeleriyle, eski İstanbul tarzındaki çevre düzenlemesiyle, hediyelik eşya dükkanlarıyla, mistik konaklama tesisleriyle, çevredeki anıt ağaçları ve yılları saymayan çeşmesiyle İstanbul’da gezi yerlerinin vazgeçilmezleri arasında yer alan, mekanı küçük, büyüsü büyük Kariye semti, suları görmeyen bir sahil kasabası görünümündedir.

Ana caddede bıraktığınız İstanbul’un uğultusu, trafiği ve değişmez hükümran stres ve zahmetin burada hükümsüz kaldığını anlarsınız. Çevredeki meraklı turistler içinize küçük de olsa tatlı bir ‘tatil huzuru’ verir.

Kariye’nin kuzeyinde kalan Yahudi mezarlığını mesken tutmuş bülbüllerden yolunu şaşırıp buraya gelenlerin sesleri arasında, semtin sakinliği ve dinginliği söze gerek duymadan sizleri uygarlığın sofrasına buyur eder.

İstanbul’da, Edirnekapı ile Balat arasında, Theodosios Surları’nın hemen yanı başında, pembe, yeşil, mavi ve beyaz ile renklendirilmiş evleri, İslamiyet ile Hıristiyanlığın yan yana, medeniyetlerin kardeşçe buluştuğu Kariye’yi farklı kılan; bu şirin mahallenin, mütevazı insanlarının hayat biçimlerine kadar birçok alanda etkisini sürdüren, yapılış tarihini bir sır gibi saklayan gizemli Kariye Müzesi’dir.

Kariye Müzesi… Yüzyıllardan aldığı güç, cesaret ve birikimin asaletiyle semtin ortasına yaşlı bir bilge gibi bağdaş kurmuş öylece duruyor sanki. Mağrur ve vakur. Ciddiyetini bozmadan etrafına aldığı küme küme ev ve sokaklarıyla duyarlı ve tarihin sessiz akışında İbrahimi vazifesini anlatıp duruyor kendisine kabaran her kulağa, gören her çift göze...

Misafirlerine, geçmişinden aldığı hoşgörü ve çağlara direnen kızıla çalmış gövdesiyle kucak açıyor. Kariye Müzesi, Nemrudi fesatlığı reddederek, üç medeniyetin ortak gözleri ile bakıyor gökyüzüne.

İstanbul’un bu semti, üç medeniyetin ilk buluşma bahanesi, kalbidir bir anlamda. Hz. İsa’nın doğumu, Hz. Meryem’in Hz. İsa ile Mısır’dan Nasıra’ya dönüşü, Hz. Meryem’in duası ve melekler, Kana düğünü mucizeleri, Hz. Meryem’in Beytülahm’a gitmesi ve Yusuf’un rüyası, Hz, İsa’nın Hz. Meryem ve Yahya ile Kudüs’e paskalya yortusuna gidişi, aziz tasvirleri, Hz. İsa’nın felçliyi iyileştirmesi, Hz. İsa’nın Samaritli kadınla kuyu başında buluşması, Hz. Meryem, Çocuk İsa ve Hz. Davut ile on altı kral, Hz. Meryem’e Hz. İsa’nın doğacağının müjdelenmesi, Hz. İsa’ya Theodoros Metokhitesi’nin Kilise’yi takdimi, Hz. Meryem ve Çocuk İsa’nın ayakta İncil okuması, Hz. Meryem’in ölümü (Koimesis), bir şaheser olarak nitelendirilen diriliş (Anastasis) gibi Hıristiyanlık tarihinin en önemli olaylarını duvarlarında yaşatıyor Kariye Müzesi…

Müze’nin yemyeşil bahçesindeki kabirde yattığı iddia edilen Hz. Ebusaid Elhudri Ra ise, Kariyeli Müslümanlar’ın gözdesi. Kimi kaynaklara göre Hz. Ebusaid Ra’nın asıl mezarı Medine’dedir. Burası da ayrı bir makamı olarak geçer. Ancak bu ‘küçük ayrıntı’yı önemsemeyen Kariye halkının inancına göre, Hz. Ömer ve Hz. Osman devirlerinde fakir fukaranın koruyucusu olduğu söylenen Ebusaid Elhudri Ra’ya edilen tüm dualar kabul görüyor.

Kariye Müzesi bir yandan Hıristiyanlığın en önemli olaylarını duvarlarında yaşatıyor; öte yandan şaibeli de olsa Kariyeli Müslümanlar’ın gözdesi Ebusaid Elhudri Ra’yı ebediyete kadar ağırlıyor.

Kariye Müzesi’ndeki mozaik ve freskler, Bizans resim sanatının son dönemine ait en güzel örneklerdir. Önceki dönemin tekdüze fonu burada görülmez. Figürlere hareket ve plastik değerlerinin verilişi, derinlik anlayışıyla figürlerdeki uzama, bu üslubun özellikleridir. İtalyan rönesansına eş değerle ilerleyen Bizans sanatındaki yeni uyanışın önemli örnekleridir. Dış nartekste İsa’nın hayatı, iç nartekste ise Meryem’in hayatıyla ilgili sahneler yer alır. Bu sahneler, Meryem’in ve İsa’nın hayatındaki olaylara göre kronolojik bir sıra takip ederler.

Yazı Kaynağı

[@LaLe]

[@Banemin]

Ayıp bana...

Önünden kaç kere geçmişliğim var ama ne adını ne tarihçesini biliyordum.


Teşekkürler LaLe. Köyümün bir güzelliğini daha biliyorum artık.

[@LaLe]

İstanbul'da yaşayan arkadaşlar çok tembel zaten. Ah ben orada yaşayacaktım bak gör ne resimler çekiyordum.



Liliyi bu konuda dışarıda tutuyorum, o kendi çekimlerini paylaşıyor bizlerle

[@ReaL]

Varlığından bile haberim yoktu... Kilisenin de bakıma ihtiyacı var gibi...

* * *

Ellerine sağlık, teşekkürler LaLe

[@LaLe]

Kariye kilisesi, Türkiye'deki eski kiliseler arasında, içinde en fazla mozaiğe sahip olanıymış.

Şimdiye kadar şahsi olarak ve resimlerden gördüğüm kiliseler arasında, mozaiklerinin ve fresklerin bu kadar sağlam ve zarar görmeden kalanını ilk defa Kariye kilisesinde gördüm.

[@OkyanusunKalbi]

Mozaikler çok güzel. Eline sağlık Lale.

[@Canan]

Bu siteye hayranligim gittikce artiyor, gelsinler de forum görsün gözleri canli canli gezdim adeta burayi da. Lale ellerine saglik .

[@Pazar_tesi]

Kariye Müzesi olarak anılan yapı, Doğu Roma İmparatorluğu döneminde büyük bir yapı kompleksi olan Khora manastırının merkezini oluşturan ve İsa’ya adanmış olan bir kilise yapısıdır. Konstantinos surlarının dışında kalması sebebiyle binaya Grekçe "Kırsal alan" ya da "Kent dışı" anlamına gelen "Khora" ismi uygun görülmüştür.

Yapının kesin olarak inşa tarihi bilinmemekle birlikte 10.yüzyılın sonlarında yaşamış olan yazar aziz Symeon Metaphrastes’in anlatımına göre Hıristiyanlığın erken dönemlerinde, 298 yılında, Nikomedia (İznik) da 84 müridiyle birlikte şehit edilen Aziz Babylas’ın, 4.yüzyılın başlarında röliklerinin buraya gömülmesiyle Khora manastırının bulunduğu bölgenin, kutsal mezarlık alanı (necropol) olarak önem kazanmaya başladığı anlaşılmaktadır.

Khora manastırı, bu kutsal sayılan mezarlık alanda, 6.yüzyılda İmparator Iustinianus (527-565) tarafından harabe halinde olan bir şapelin yerinde 536 yılında yeniden inşa ettirilmiştir. Manoil Gedeon’un Bizans yortuları takviminin 229. sayfasındaki kanıtlanamayan bir iddiasına göre ise manastır, I. Iustinianus’un eşi Theodora’nın dayısı olan Theodoros tarafından 6.yy ’da inşasına başlanmış ancak daha bitirilemeden 6 Ekim 557 yılında olan depremle yıkılmış, bunun üzerine imparator daha büyük bir manastır inşa ettirmiştir.

Daha sonrada manastır önemli kişilerinin gömü alanı olarak kullanılmıştır. 740 yılında ölen Patrik Germanos’un buraya gömülmesiyle, manastır ilk kez yazılı kaynaklarda yer almış, 9. yüzyılda da ölen Nikaia metropoliti Theophanes’in de buraya gömülmesiyle manastırın kutsiyeti artmıştır. İkonaklast döneminde (711- 843) tahrip olan yapı değişik zamanlarda onarılmıştır. 1947–1958 yıllarında yapılan arkeolojik çalışmalar sonucunda burada beş ayrı yapım dönemi olduğu saptanmış olup, 11.12. ve 14. yüzyıllardaki dönemlerde büyük inşaa faaliyetlerinin ya da onarımların yapıldığı dönemler olduğu arkaya çıkmıştır.

9. yüzyıla kadar olan dönemi kapsayan en erken yapı döneminden günümüze ulaşabilen sadece doğu taraftaki alt yapıdır. Duvar tekniğinden 5. ve 6. yüzyıla ait olduğu anlaşılan bu alt yapının bir krypta olarak inşa edilmemiş olduğu, ancak daha sonraki dönemlerde ölülerin gömülmesi için kullanıldığı çıkan mezarlardan anlaşılmıştır.

İkonoklast dönemi sonunda, 843 yılındaki Nikaia Konsili’nin ardından, manastıra başrahip olarak atanan Mikhael Synkellos büyük bir yapım kampanyası ile manastırı yeni baştan inşa ettirmiştir.

9. yüzyıldaki bu yapının izleri, bugün sadece kilisenin doğu ucunda görülebilmektedir. Naos döşemesinin altındaki, üzeri beşik tonozla örtülü mezar bu döneme aittir.

Komnenoslar döneminde (1081–1185) Büyük Saray terk edilerek Edirnekapı’daki Blakhernai Sarayı’nın kullanılması ile dini törenlerin buraya yakın olan Khora Manastırı Kilisesi’nde yapılması, kilisenin önemini artırmıştır. 11. yüzyılın son çeyreğinde, harap durumda olan Khora Manastırı’nın üzerine İmparator I. Aleksios Komnenos’un (1081–1118) kayınvalidesi Maria Doukaina yeni bir kilise inşa ettirmiştir. Bu yapının kalıntıları naos duvarlarının alt kısımlarında, mermer kaplamalar altında görülebilmektedir. Üst yapısından günümüze pek bir şey ulaşamamış olduğundan yapının biçimi tam olarak bilinememektedir.

I. Aleksios’un küçük oğlu İsaakios Komnenos, 1120 yılında manastırın büyük bölümünü yeni baştan inşa ettirmiştir. Yapıda, önceki üç apsisli planı tek ve büyük bir apsis ile değiştirmiş, dört sütun üzerinde duran göreceli küçük kubbe, büyütülerek dört köşe payesi ile taşınmış, kemerler daraltılmış, böylece daha anıtsal bir iç mekân yaratılmıştır.

1204–1261 yılları arasındaki Latin işgali süresince Khora Manastırı hakkında pek bilgi yoktur, ancak, Metokhites’in yaptırdığı geniş kapsamlı inşaat faaliyetini düşünürsek, Latin işgali süresince manastırın harap bir hale getirilmiş olduğu anlaşılmaktadır.

1296 yılındaki büyük depremin, manastırı harabeye döndürmüş olduğu bilinmektedir. 14. yüzyıl başlarında Khora Manastırı’nda ikamet eden Patrik I. Athanasios manastırın çok kötü bir durumda olduğundan bahsetmektedir.

II. Andronikos döneminde (1282–1328), imparatorluğun genel olarak yoksulluk içinde olmasına karşın, sanatı ve bilimi destekleyen zengin aristokrat bir toplulukta bulunmaktaydı. Bu dönemde, Theodoros Metokhites, Khora Manastırı’nı neredeyse baştan inşa etmiş, manastırda çok büyük ve zengin bir kütüphane kurmuştur. Bizans aristokrasisi arasında dinsel bir kurumu yaptırmak veya onarmak, onların bu dünyadaki prestijleri, Tanrı katında ise öbür dünya için yapılmış çok önemli bir yatırım olarak düşünülmekteydi.

Theodoros Metokhites, 1270 yılında, Konstantinopolis’te doğmuş, aristokrat bir ailenin oğludur. Babası, İmparator VIII. Mikhael Palaiologos’un Papalık nezdinde ki büyükelçisidir. 1283 yılında VIII. Mikhael tahttan indirilince, Metokhites ailesi sürgüne gönderilmiştir. Sürgünde bulundukları dönemde, Helenik kökenli trivium ve quadrivium eğitimini almış, ayrıca antik felsefeyi ve din bilimini de öğrenen Theodoros Metokhites, 1290 yılında İmparator II. Andronikos’un maiyetine girmiş ve aynı zamanda senato üyesi olarak, Logothetes ünvanı almış, böylece devlet bürokrasisi içinde İmparator’dan sonra gelen en yüksek memurluk olan, hazineden sorumlu Logothetes görevine getirilmiştir. Theodoros Metokhites, kızını İmparator’un yeğeni Ioannes Palaiologos ile evlendirerek, imparatorluk ailesi ile akrabalık ilişkileri de kurmuştur. 1316 yılında İmparator tarafından, sarayın koruması ve yönetimi altında olan Khora Manastırı’nı restore etmesi için ’ktetor’ (bani) olarak atanmıştır. Manastırın restorasyonu 1321 yılında tamamlanınca sarayın en önemli ünvanı olan ’Büyük Logothete’ ünvanı ile onurlandırılmıştır. Bu durum naos güney typhanondaki büyük pencerenin mermerden olan iki kayıtının boyalı başlıklarında yeşil zemin üzerine altın yaldızla yazılarak belirtilmiştir. Sırasıyla soldaki başlığın yan yüzünün birinde "ktetor" diğer yan yüzünde "Thedoros" diğer başlığın yan yüzünün birinde "logothetes" diğer yan yüzde ise "Metokithes" yazılıdır. Metokhites, kurduğu manastır ve özellikle bu manastırda oluşturduğu büyük kütüphane ile övünmekteydi. Bu kütüphanenin binasına ilişkin kesin bir arkeolojik veri bulunmamasına karşın, manastır içerisinde böyle bir kütüphanenin var olduğunu hem Metokhites’in kendi şiirlerinden, hem de sürgündeyken manastırın rahiplerine gönderdiği mektuplardan anlaşılmaktadır. Khora Manastırı’nın Kütüphanesi, Palaiologoslar devri Konstantinopolis’inin en önemli kütüphanelerinden biri olarak anılmaktadır.

Metokhites’in yaptığı onarımlar geniş kapsamlıydı. Kilisenin ana kubbesi, kuzey tarafa bitişik iki katlı ek yapı(Anneks), iç ve dış narteksler ile güneydeki ek şapel (parekklesion), ayrıca naosun mermer kaplama levhaları ve mozaikleri, nartekslerin mozaik dekorasyonu ve ek şapelin freskoları da Metokhites tarafından yaptırılmıştır.

Yüksek bir bürokrat olan Metokhites, bu dünyadaki ününün kendisinden sonra da sürmesini istemektedir. Khora Manastırı’nı yeniden yaptırması ve kütüphanesini donatması onun iyi bir Hıristiyan olarak öbür dünyayı da düşündüğünü göstermektedir. Zengin kütüphanesi ise bu dünyadaki ününü gelecek kuşaklara aktaracak, hem de işlediği bu büyük sevaptan ötürü Tanrı’nın takdirini kazanmasını sağlayacaktı.

Metokhites iyi bir Hıristiyandır, ancak bağnaz değildir. Kilise ile karşı karşıya gelmemeye özen göstermiştir. Dini konuları tartışmaktan yana olmamış, sadece inançlı olmayı tercih etmiştir.

İmparator II. Andronikos 1328 yılında tahttan indirilince , Theodoros Metokhites de yeni imparator tarafından Trakya’ya, Didymotekhos’a (Dimetoka) sürgüne gönderilmiş, iki yıl sürgünde yaşamış, burada yaşadığı acıları, sürgün yıllarını, çok karmaşık edebi örgüsü olan şiirlerinde anlatmıştır.

1330 yılında damadının da yardımlarıyla Konstantinopolis’e dönmesine izin verilince, Khora Manastırı’na gitmiş ve ktetor’luk haklarını kullanarak bu manastırda rahip olmuştur. Metokhites, 1332 yılında, Khora Manastırı’nda ölünce kilisenin güney tarafına bitişik olan parekklesiondaki mezar nişine gömülmüştür.

Metokithes, edebiyat ve siyaset alanındaki başarılarının yanında Khora manastır kilisesindeki gerek mimari çözümleme ve gerekse mozaik, fresko süslemelerinde uyguladığı muhteşem ustalık ve ahenk ile dini tasvirlerin kronolojik bir uyum içinde, ikonografik olarak anlatımlarında da oldukça başarılı olmuştur. Bu açıdan bakıldığında İtalya’da Giotto (1266-1337) ile başlayan Rönesans akımı ile birlikte Bizans’ta da yeni bir sanat akımının başlamasına öncülük ettiği söylenebilir.

Bu dönemde Kariye’yi diğer kiliselerden ayıran bir özellikde Meryem’in hayatını anlatan sahnelerin kabul gören Dört İncil’de dahi anlatılmamış olmasına rağmen, Apokrif İncillerden faydalanılarak kronolojik bir sıra halinde anlatılmasıdır. Metokhites, Kariye’nin adına mistik bir anlam daha katıp, giriş kapısının üzerindeki "Chora (Latince’de rahim anlamındadır), sınırsız olanın mekanı, İsa’nın ana rahmine sığdığı, vücut bulduğu yer" olarak betimlenen Meryem mozaiğini yaptırarak, kiliseyi Meryem’e ithaf etmiş, bunu yazdığı bir şiirde de anlatmıştır.

Fatih Sultan Mehmet’in (1451-1481) 1453 yılında İstanbul’u fethi sırasında yapı, hiçbir zarar görmemiştir. Uzunca bir süre kilise olarak kullanılmaya devam etmiş olan Khora Manastırı Kilisesi, Sultan II. Beyazıd devrinde (1481–1512), Sadrazam Hadım Ali Paşa (Atik Ali Paşa) tarafından 1511 yılında camiye çevrilmiş ve yanına bir de medrese eklemiştir. Türk devrinde, kilise dışındaki manastır yapıları zamanla yıkılarak kaybolmuştur.

Yıkılan kubbenin yeniden yapılması ve bazı deprem hasarlarının onarılması dışında, dış narteks pencereleri büyük ölçüde kapatılmış, naosa bir mihrap eklenmiştir. Mezar arkosolyumundaki lahitler kaldırılmıştır.

Yapı cami olduğu dönemlerde mozaiklerin açılıp kapanabilen ahşap kapaklarla örtülmüş olduğu yapıyı ziyaret eden gezginlerin anlatımlarından anlaşılmaktadır.

18. yüzyılın ilk yarısında yapıya, Kızlarağası Hacı Beşir Paşa (ölümü 1746) tarafından bir mektep ve aşevi eklenmiştir. Bugün bu ek yapılar da yok olmuştur.

Kariye Cami’si, Bakanlar Kurulunun 29/08/1945 tarihli kararı ile Müzeye dönüştürülmüştür. Günümüzde Kariye Müzesi olarak adlandırılan bu anıt müze, Doğu Roma sanatında gerek mimarisi, gerek mozaik ve freskolarıyla oldukça ilgi çeken bir yapıdır.

[@Pazar_tesi]

Mimarisi

Kariye, naos, kuzey taraftaki iki katlı ek yapı (anneks), iç narteks, dış narteks ve güney taraftaki mezar şapeli (parekklesion) ile beş ana mimari birimden oluşmuştur.

Mevcut kilisenin ana yapısı, kubbe ile örtülü kısaltılmış Yunan haçı planlı bir yapıdır. Kubbe, kiborion şeklinde dört adet paye ile taşınan yüksek kasnaklıdır. 16 uzun pencere açıklığı iç mekana bol gün ışığı sağlar. Naosun doğu ucundaki bemanın iki tarafında kubbeli postophorion odaları vardır. Kuzey tarafındaki oda (prothesis) doğrudan bemaya açılmaktadır, güneydeki oda (diakonikon) erken dönemlerde bemaya açılırken 14.yy.’daki onarımlardan sonra mermerle kapatılıp Parekklesion’na açılmıştır. Naosun güney tarafında, naosu parekklesiona bağlayan bir geçit vardır. Naosun kuzey tarafına bitişik ek yapı (anneks) iki katlı olup, alt katının hazine (Skeuophylakion) binası üst katının ise Metokhites’in kütüphanesi olma olasılığı yüksektir. Naosun batı tarafında yer alan iç narteksin , güney ve kuzey taraflarındaki birimleri kubbe ile örtülüyken, diğer yerler tonoz ile örtülüdür. Dış narteksin güney batısında, daha önce çan kulesinin olduğu bölümde ise bugün minare yer almaktadır.

Kilisenin ana mekanı (naos) 10,5 m x 15 m ölçülerindedir. Apsis Palaiologos’lar döneminde yapılan dıştan yarım yuvarlak bir uçan payanda ile desteklenmiştir. Ana mekân zemin ve duvarları mermer kaplıdır. Apsis içinde Osmanlı döneminde yapılmış mihrap yer almaktadır. Apsis bölümünde yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkartılan vitray parçaları Pantokrator İsa Manastır Kilisesinde bulunan vitraylara benzemekte, bu da vitray sanatının Bizans’ta, Avrupa’daki gelişiminden önce olduğunu göstermesi bakımından oldukça önemlidir. Naosun duvarları, korniş seviyesine kadar çok değerli mermer levhalarla, narteksler tamamen mozaik, Parekklesion ise freskolarla süslenmiştir.

Naosun güney tarafına bitişik olan parekklesion, bütünüyle 14. yüzyılda yapılmıştır. Metokhites’in kendi mezar şapeli olarak yaptırdığı bu yapıda manastırın kurucusu Metokhites ile bazı yakınlarının mezarları bulunmaktaydı. Uzunlamasına dikdörtgen ve tek nefli bir planı olan yapı 15.96 m x 4.96 m ölçülerindedir.

Parekklesion, kanatlı melek, haç ve akhantus yapraklarıyla süslü başlıklara sahip iki sütun ile dış narteksten ayrılmakta, hem mimari olarak hem de işlevsel olarak narteksten bağımsız bir bütün oluşturmaktadır. Parekklesiondaki dört mezar arkosolyumundan da anlaşılacağı gibi, bu bölüm bir mezar şapeli olarak, krypta ve sarnıç olarak da kullanılan bir bodrumun üzerine inşa edilmiştir. Uzunluğu 29 m. olan Parekklesion da betimlemeler fresko olarak yapılmıştır. Doğuda bema ve apsis kısmı kubbesel-tonoz ile örtülmüştür. Parekklesion’da ikisi kuzey duvarında, diğer ikisi güney duvarında olmak üzere dört adet mezar arkosolyumu yer alır. Kuzey duvarının bema kemerine yakın bir yerinden kemerli bir geçişle diakonikon odasına geçilir. Dikdörtgen planlı 4.33 m. x 3.21 m. ölçülerindeki bu yapının, doğu tarafında dışarı taşkın küçük, yarım daire şeklinde bir apsisi vardır. Parekklesionun orta bölümü, kubbe ile örtülmüştür. Bu kubbenin çapı 4.7 m., içeriden yüksekliği de 11.18 m. dir. 12 kaburgalı kubbe strüktürü (dodecagonal), yüksekçe bir kasnak üzerine oturmakta ve üzerinde 12 pencere açıklığı yer almaktadır. 14. yüzyılda parekklesionun yapılması nedeniyle parekklesion ile naos arasında oluşan boşluk, naosla parekklesionu birbirine bağlayan koridorun iki tarafına birer oda eklenerek değerlendirilmiştir. Bu iki odada, fresko ya da mozaik yoktur, burası litürjik eşyaların saklandığı depo ya da şapelcik (Oratoryum) olarak kullanılmış olabilir. Bu odaların, şapelde yapılan ayin ve anma törenleri sırasında kullanılan, mum, şamdanlar, tütsüler, ikonalar ve kaplar gibi malzemelerin saklanması için kullanıldığı düşünülmektedir.

Kariye’de dördü parekklesionda, biri iç narteksin kuzey duvarında, üçü ise dış narteksin batı duvarında olmak üzere toplam sekiz mezar arkasolyumu vardır. Bu mezarlar aristokrat ailelere aittir. Ayrıca, parekklesionun apsis döşemesi altında geç tarihli bir mezar daha bulunmaktadır.

Binanın dış cephesini kaplayan yuvarlak kemerler, nişler, taş ve kirpi saçaklı tuğla işçilikleri ve yarım payeler ile yapının dış görünümüne hareket kazandırılmıştır.